Contemporary İstanbul kafayı yoruyor: Sanat piyasamız nasıl gelişir?

Çağdaş Sanat Fuarı, 22 Eylül- 4 Kasım 2018 tarihleri arasında İKSV’nin 4. İstanbul Tasarım Bienali günlerine denk düşüyor.

Önümüzdeki yıl ise 16. İstanbul Bienali’yle aynı hafta içerisinde yer alacak.

Geçenlerde, Contemporary İstanbul Yönetim Kurulu Başkanı Ali Güreli ile fuarı konuşmak üzere toplandığımızda sohbet uluslararası sanat piyasasıyla açılıyor.

Güreli’ye göre, sanat piyasaları dünyadaki siyasi ve ekonomik gelişmelerden fazlasıyla etkilenen bir sektör.

Sektördeki iniş çıkışlara rağmen sanat piyasasında son 10 yılda ortalama yüzde 17 ila yüzde 18’lik bir gelişme kaydediliyor.

2014 yılında 68 milyar dolar olan sanat piyasası hacmi, 2016 yılında 56 milyar dolara inmiş.

2017 yılında ise artış göstererek 64 milyar dolara yükselmiş.

Ali Güreli “ Bu büyümeyi sağlayan esasında Asya pazarı” diyor.

Ali Güreli

Küresel düzeyde yüzde 34’lük bir oran ile ABD sanat pazarında başı çekiyor.

2016 yılı sonundan itibaren İngiltere ikinciliği Çin’e kaptırmış durumda.

“2018 yılında Çin pazarının daha da büyümesi kaçınılmaz” diyor Güreli.

Türkiye’de ise çağdaş sanat günden güne gelişmesine rağmen pazarın zor bir dönemden geçtiğini not düşüyor.

SANAT NEREDE EL DEĞİŞTİRİYOR?

Küresel sanat pazarını Türkiye’de en iyi izleyen isimlerden biri olan Ali Güreli’ye göre, sanat günümüzde galerilerden ziyade sanat fuarlarında el değiştiriyor.

Zaten verdiği rakam da bunu kanıtlıyor:

2000 yılında sayıları 20 civarında olan çağdaş sanat fuarlarının sayısı 2018 yılında 280’i geçmiş.

En son Art Dubai’de karşılaştığım Güreli , Tiflis Sanat Fuarı’ndan dönmüş “Bu bir yarış şehirler birbirleriyle yarışıyor. Bienaller, sergiler hepsi birbirini besliyor. Sanatseverler bu sinerjiden yararlanıyor”diye konuşuyor.

Ancak Güreli’nin bu görüşüne İKSV’nin katıldığı söylenemez.

İstanbul Bienali ile İstanbul Contemporary’nin aynı tarihlere denk gelmesi sorulduğunda İKSV’nin açıklaması özetle şöyle:

“Bienal döneminde birçok kültür-sanat kurumu eşzamanlı olarak etkinlik düzenliyor. Bu tabii ki sevindirici. Ancak k^ar amacı gütmeyen ve kamu yararına çalışan bir vakıf olarak bienal kapsamında özel galeriler ya da fuarlarla işbirliği yürütmüyoruz””.

İKSV’ye göre, bienalin ve fuarların düzenlenme amacı ve vizyonu birbirinden çok farklı, dolayısıyla bir sinerjiden söz etmek çok da doğru değil.

Güreli ile sohbetimizde bu “ bienal ile eşzamanlılık ve sinerji” meselesi gündeme geldiği için İKSV’nin bu konudaki görüşünü aktarma ihtiyacını duydum.

SANAT GALERİLERİNE DESTEK

Güreli’ye dönersem, Contemporary İstanbul’un  Türkiye’de sanat piyasasının nasıl güçleneceği, nasıl gelişeceği konusunda neler yaptığını anlatıyor.

Sanat yapıtlarından alınan KDV oranının yüzde 1’e indirilmesi bunun en önemli ayağı.

Güreli, Maliye Bakanı Naci Ağbal ile Kültür ve Turizm Bakanı Numan Kurtulmuş ile yapılan toplantıda vergi indiriminin ele alındığını söylüyor.

KDV oranının düşürülmesi piyasaya canlılık kazandıracak.

Öte yandan Contemporary İstanbul’un Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) ile sürdürdüğü ortak çalışmaları var.

TİM çatısı altında kurulan “Hizmet İhracatçıları Birliği”nin , yurtdışı fuarlara katılacak galeriler için yeni bir mali destek yaratmasına  çalışılıyor.

Oldukça geniş bir yelpazeyi kucaklayacak olan “Hizmet İhracatçıları Birliği” sayesinde sanat ürünlerinin ihracatı teşvik edilecek.

Contemporary İstanbul’un ilk kez geçen yıl başlattığı “Galeri Destek Programı” Türkiye’deki sanat ortamının gelişmesine, ülkeler arası sanat yakınlaşmasına katkı sağlayacak diğer önemli bir girişim.

Özyeğin ailesinin Romanya’daki yatırımı Anchor Grubu’nun Romanya’daki galerilerin İstanbul’a gelmelerini desteklemesiyle başlayan program aynı konsept ile bu yıl da devam edecek.

Güreli bu yıl “Galeri Destek Programı”nın�Hollanda, Portekiz, Singapur, İtalya, Hırvatistan, Almanya, Avusturya, Fransa, ABD ve İngiltere’yi de kapsayacağını söylüyor.

*

AKBANK’IN SANATSEVER KREDİSİ

GÜRELİ ile buluşmamızda, Akbank Kurumsal İletişim Direktörü Murat Göllü masanın diğer ucunda.

13 yıldan beri Contemporary İstanbul’un ana sponsorluğunu üstlenmiş olan Akbank geçen yıldan itibaren fuar döneminde “Sanatsever Kredisi”ni devreye sokmuş.

Murat Göllü, fuar alanında hizmet verdiklerini belirterek anlatıyor:

“İstatistiklere göre Contemporary İstanbul’un 80 bin ziyaretçisinin yüzde 50’si 24-35 yaş arasındaki gençler. Yüzde 61’i ise krediyle yakından uzaktan ilgisi olmayan kadınlar. Bu sanatsever kitleyi cesaretlendirmek için 30 bin lirayla sınırlı krediyi birkaç dakika zarfında verebiliyoruz”.

Kredinin geri ödemesi, sanatseverin tercihine göre 3 ila 5 yıllık vade ve özel “sanat faizi” uygulanmasıyla oluyormuş.