‘Bayram göçü’ kaça mal olacak… 9 günlük tatil başlıyor
Bayram tatilinin 9 gün olması ile otogarlarda hareketlilik başladı. Hem bayram hem de okul tatilinin aynı haftaya denk düşmesi sebebiyle bu akşam iş çıkışı itibarıyla trafikte büyük bir yoğunluk olması bekleniyor. Yaklaşık 35 milyon kişinin her bayram olduğu gibi ya tatil beldeleri ya da büyükleri ile hasret gidermek için memleketlerine doğru yola çıkacağı tahmin ediliyor. Peki bu tatilin yol maliyeti ne kadar olacak? Otobüs ve uçak biletleri zamlı mı? Yollar “kan gölüne dönmesin” diye nelere dikkat etmeli? Sordum.
OTOBÜS BİLETİ FİYATLARI UÇAK İLE YARIŞIYOR
Bayram tatilinin 9 güne çıkmasıyla otogarlarda bayram hareketliliği başlarken, bilet fiyatları da “roketledi.” Bazı yönlerde bilet fiyatları uçak bileti fiyatlarını ya solladı ya da kafa kafaya geldi.
Ramazan ayının başında İstanbul- Ankara arası otobüs biletinin fiyatı 650 lira iken bugün aynı yön bilet fiyatı en düşük 995 lira. Yani yüzde 50’den fazla artış var. Aynı şekilde İstanbul- İzmir arası otobüs bileti ayın başında 850 liraydı. Bugün aynı yön fiyatı 1100 lira. Burada da yüzde 30’a yakın bir artış var. İstanbul-Antalya arası otobüs bileti fiyatı ay başında 1100 lira iken, şu an 1450 lira, yüzde 30’dan fazla zamlanmış durumda. İstanbul- Bodrum arası otobüs bileti en düşük 1900, İstanbul-Diyarbakır arası en düşük 1900, İstanbul-Trabzon arası ise 1700-2000 liradan satılıyor.
Aynı yön gidiş-dönüş uçak bileti fiyatlarına da bakalım ve otobüsle karşılaştıralım:
- İstanbul-Ankara: 1911 lira. Otobüs ise uçak fiyatını sollamış: 1990 lira.
- İstanbul-İzmir: 2 bin 953 lira. Otobüs bileti ise: 2 bin 200 lira.
- İstanbul-Antalya: 3 bin 23 lira. Otobüs ise neredeyse uçak fiyatını yakalamış: 2 bin 900 lira.
- İstanbul-Bodrum: 4 bin 63 lira. Otobüs ise yine neredeyse aynı: 4 bin lira.
- İstanbul-Diyarbakır: (Aktarmalı): 5 bin 931 lira. Otobüs daha avantajlı: 3 bin 800 lira.
- İstanbul-Trabzon: 5 bin 250 lira. Otobüs ise en düşük: 3 bin 400 lira.
ZAM YOK TAVAN FİYAT UYGULAMASI VAR
Tüm Otobüsçüler Federasyonu Genel Başkanı Mustafa Yıldırım, bayram tatili süresince günde yaklaşık 8 bin 500 otobüsün yaklaşık 3.5 milyon kişi taşımasını öngördüklerini belirterek, “Birkaç gündür yoğunluk başladı. Normal seferlerde biletler tükenmek üzere. Şu an yoğunluk daha çok Doğu Karadeniz ve Doğu Anadolu bölgesinde var. Bugün itibariyle İstanbul’a yakın mesafeler de başladı. Otobüs firmalarından talep gelmesi halinde Ulaştırma Bakanlığına turizm araçlarının da yolcu taşımada kullanılması için bir başvuru yapacağız” diyor. Peki otobüs fiyatlarına gizli zam mı var? Yanıtı şu: “Hayır, yok. Ulaştırma Bakanlığı’nca belirlenen rayiç dışında herhangi bir zam yapmadık. Belirlenen taban ve tavan fiyatlarını uyguluyoruz. İşin zayıf olduğu dönemlerde fiyatlar, yüzde 30-40 oranında tabana iniyor, doluluk oranını yakaladığımızda ise tavan fiyatlara dönüyoruz.”
‘EGE’YE ARACIMLA GİDERİM’İN ORTALAMA MALİYETİ: 3 BİN 500 LİRA
İZMİR’e kendi arabamla giderim diyenler ise ortalama 3 bin 500 lirayı gözden çıkarmalı. İstanbul- İzmir arasını yaklaşık 4 saate düşüren 426 km’lik otoyol ücretleri, hangi köprüden girildiği ve nereden çıkıldığına göre değişkenlik gösterse de Osmangazi köprüsünden girip, İzmir’den çıkılması halinde 1. sınıf araçlardan 1965, 2. sınıf araçlardan 3 bin 165, 3. sınıf araçlardan 3 bin 750, 4. sınıf araçlardan 4 bin 975, 5. sınıf araçlardan 6 bin 250 lira tahsil ediliyor. Uzun yolda 100 kilometrede, ortalama 6 litre yakan bir dizel aracın, 426 km’lik İstanbul-İzmir otoyolunda akaryakıt maliyeti ise ortalama 26 litreden, 1218 lira tutuyor. Otoyol ücretlerini de eklediğimizde maliyet 3 bin 183 liraya çıkıyor.
ACENTE VE TİCARİ ARAÇ SÜRÜCÜLERİNE MESAJ: PARA HIRSINA KAPILMAYIN
Geçtiğimiz Ramazan Bayramı tatilinde yurt genelinde 6 bin 530 trafik kazasında 75 kişi, 9 günlük Kurban Bayramı tatilinde ise 7 bin 216 trafik kazasında 72 kişi hayatını kaybetmişti.
İleri Sürüş Teknikleri Uzmanı Serkan Çabuş’u aradım. Bayram günü ve süresince sahada yapılacak denetimlerin yeterli gelmeyeceği ve Ulaştırma Bakanlığı’nın, Emniyet Genel Müdürlüğü ile ortak bir çalışma yaparak otobüs şirketleri ve acentelerinin denetlemesi gerektiğine vurgu yapıyor: “Çünkü özellikle de ölü sayısının yüksek olduğu otobüs kazalarının birçoğu yorgun, uykulu, uzun saatler çalıştırılmış, gerekli deneyim ve donanıma sahip olmayan sürücüler sebebiyle yaşanıyor. Ama şu hiç düşünülmüyor, bu insanların kaçı insani çalışma- dinlenme şartlarına sahip? Dolayısıyla kaç sefer ve şoför var gibi, şoförlerin eğitim, donanım ve belgelerinin tam olup olmadığı gibi, otobüsün eski mi yeni mi olduğu, muayenelerinin tam olup olmadığı gibi, hayati önem taşıyan kriterler daha otobüs/ şoför yola çıkmadan, merkezinde kontrol edilmeli. Gerekliyse de cezalar kesilmeli” yorumu yapıyor.
DENEYİMLİ ŞOFÖR BULMAK ZOR
Çabuş, şirketler ve acenteler kadar şoförlerin de alması gereken sorumluluklar olduğunu hatırlatarak, şöyle devam ediyor: “Piyasada zaten deneyimli şoför bulmak zor. Buldunuz diyelim, onlar da bayram yoğunluğunu bildikleri ve şirketlerin ‘çok’ para kazandığını düşünerek, aldıklarının en az 2 katı fiyat çekiyorlar. İşini hakkı ile yapanı tenzih ediyorum ama bazı patronlar işlerini devam ettirebilmek için ne yapıyor o zaman? Niteliksiz kişileri istihdam ediyorlar. Yol bilmez, iz bilmez ne eğitimi var ne de deneyimi. Yorgun mu içkili mi madde etkisinde mi belli değil. Çok para kazanma hırsı ile kimse canlarımızı tehlikeye atamaz! Ya da bazen acente/firma, ‘yeter ki para kazanayım’ mantığıyla, şoförleri tek başına, yorgun şekilde yola çıkarmaya ya da yasal olarak kullanabileceği saatten fazla araç kullanmaya zorluyor. Böyle bir durumda şoförler de yasal haklarını savunsun ne kendi hayatlarını ne de başkalarınınkini tehlikeye atmasınlar.”
