Dünyanın en çok imrenilen okulunda son durum

Eğitim sistemindeki başarısından dolayı Harvard’ı bilmeyen yok.

Bir çok bölümüyle sadece Amerika’nın değil dünyanın en iyi okullarından biri.

Fakat benim için eğitim kalitesinin yanısıra Harvard’ı esas şaşırtıcı kılan finansal iş modeli.

Bu öyle bir iş modeli ki, yıllardır en parlak şirketleri bile imrendirir.

* * *

Yıl 1999.

Harvard’da mezuniyet töreni için tüm hazırlıklar tamam.

Fakat son hafta derslere yaşları 50 ile 80 arasında değişen ziyaretçiler geliyor. Sessizce sınıfın en arka sıralarına geçip bizimle birlikte hocaları dinliyorlar.

Sonradan öğreniyoruz, meğer gelenler Harvard’ın eski mezunlarıymış.

1950 mezunları da var aralarında 51-52-53 de.

Yıllar önce oturdukları sıraları aramalarından olsa gerek ’hoş bir nostalji’ deyip geçiyorum.

Fakat esas şoku (dolayısıyla bu ziyaretlerin sebebi ve Harvard’ın iş modelini) mezuniyet töreni sırasında açıklanan o yılın bağış rakamını duyunca yaşıyorum.

Tam 2 milyar dolar! Evet evet yanlış duymadınız.

Harvard Üniversitesi’nin mezunları aracılığıyla 1999 yılında topladığı bağışların miktarı tam tamına 2 milyar dolardı.

* * *

Harvard, zannedilenin aksine esas gelirini eğitimden değil bağışlardan elde eder.

Öyle ki en son geçen yıl Harvard’ın bağışlardan oluşturduğu fonun miktarı 40 milyar dolara yaklaşmıştı. Bu fon, Türkiye dahil dünyanın dört bir yanında yatırım yapar.

Elde edilen kár olduğu gibi Harvard’ın 4 milyar doları bulan yıllık eğitim bütçesine ve yeni projelere gider. Böylece bir çok üniversite için hayal gibi görünen projeler Harvard’da kolaylıkla kaynak dolayısıyla hayat bulur.

İşte bu iş modeli sayesinde Harvard, sadece dünyanın en iyi üniversitelerinden biri değil aynı zamanda en kárlı ve zengin üniversitesidir.

Daha doğrusu ’üniversitesiydi’ demem gerekiyor.

Çünkü o beni şaşkına çeviren mezuniyet töreninden tam 10 yıl sonra Turkcell Genel Müdürü Süreyya Ciliv’le birlikte dün Harvard’da bir çok etkinliğe katıldım. Ve duyduklarım karşısında gözlerime inanamadım!

* * *

Turkcell, Harvard Üniversitesi ile birlikte gelişmekte olan ülkelerde inovasyonu geliştirmek için çok önemli bir proje başlatıyor. Kendisi de Harvard mezunu olan Ciliv, geleceğin teknolojisi olarak tanımladığı ’mobil iletişimi’, Harvardlı gençler üzerinden Türkiye ve bölge ülkelere taşımayı planlıyor.

Konuşması sırasında heyecanı gözlerinden okunuyordu.

Oysa onun bu tutkulu konuşması sırasında ben Harvard’la ilgili aldığım yeni bilgilerin şaşkınlığı içindeydim. Meğer global ekonomik kriz, Harvard’ı da çok kötü vurmuş.

Harvard tarihinde ilk defa ’maaş artışlarını dondurmaktan 3 bin 600 çalışanına erken emeklilik önermeye’ kadar, bir dizi sıkı önlem almış.

Geçen yıl 40 milyar doları bulan bağış fonu şu sıralar 30 milyar dolara düşmüş.

Gelirlerdeki yüzde 25’lik kayıp Harvard’ı kemer sıkmaya itmiş.

Yeni proje ve yatırımların bir çoğu askıya alınmış.

Anlayacağınız global ekonomik kriz, dünyanın en çok imrenilen eğitim kurumu Harvard’ı bile teğet geçmemiş!