Ziraat’ten alınıp bütçeye gelir yazılan káğıtlar

Sonuç; merkezi yönetim bütçesi mayıs ayında yaklaşık 2 milyar YTL fazla verirken; ocak-mayıs dönemi bütçe açığı 3.3 milyar YTL’ye indi.

Bütçe detaylarını eleştirenlere, "mali disiplin bozuluyor" diyenlere el-insaf diyen Unakıtan’a birileri daha önceki hükümetler döneminde bütçe için yazılanları çıkarıp verse, iyi olacak...

Unakıtan bütçe performansı için belli ki sadece açık rakamına bakıyor. Halbuki kendisi de çok iyi biliyor ki; mayıs ayı bütçe gerçekleşmeleri 2007 yılının ilk aylarındaki performanstan daha iyi olsa da, geçtiğimiz yıl ile karşılaştırıldığında bütçedeki bozulmanın devam ettiği açık.

Diğer bütçe kalemlerine geçmeden önce, bütçeye vergi dışı kalemler başlığı altında alınan Ziraat Bankası’ndan 1.5 milyar YTL’lik temettü gelirine dikkat çekmek istiyoruz. Bütçeyi yakından izleyen piyasa iktisatçılarının dikkat çektiği bazı sıkıntılar sözkonusu.

Bu temettü için daha önce Ziraat’e verilen kağıtlardan geri alım yapıldığını biliyoruz. Daha önce nakit dışı kağıtlar alınıp bütçeye yazılmamıştı. Çünkü bunlar zaten verilirken de bütçede gözükmeyen kağıtlardı. Şimdi, bildiğimiz kadarıyla Ziraat Bankası’ndan temettü olarak nakit kağıtlardan alındı ve gelir yazıldı. Nakit olmayan gelir bütçeye yazılmayacağı için, bu işlemin normalde "Ziraat’in elindeki kağıtları satıp bütçeye kağıt değil nakit olarak bunu ödemesi" biçiminde olması gerektiğini kaydeden bazı iktisatçılar, halbuki, Ziraat piyasaya girip bu kağıtları satarsa faizler oynar diye, bunun yerine nakit kağıt verildiğini söylüyorlar.

Her şeyden önce bunun muhasebeleştirilmesine ilişkin olarak itirazlar var. Hem anapara hem faizi birlikte kapsayan bu kağıtların sadece gelirde gözüktüğü, içindeki faiz giderlerinin ise gider olarak bütçede gözükmediğine dikkat çekiliyor.

Bizce bu muhasebeleştirmenin nasıl yapıldığının kamuoyuna açıklanması lazım.

Ayrıca şeffaflık gereği, Ziraat’in hangi kağıttan ne kadar verdiğinin piyasalara açıklanması gerekir. Çünkü elinde kağıt bulunduran piyasa oyuncusu, şimdi elindeki kağıttan piyasada ne kadar kaldığını bilemez, yani hesap yapamaz duruma düşmüştür. Muhasebeleştirmenin yanısıra, geri alım niteliği taşıdığı için, bu bilgilerin de piyasaya açıklanması gerekir.

GELİRLER AZALIYOR HARCAMALAR ARTIYOR

Bütçeye bakıldığında, kurumlar vergisi tahsilatının geçen yılın aynı ayına göre yüzde 9.1, ÖTV tahsilatının ise yüzde 2.3 azaldığı görülüyor. Buna karşılık yılın ilk aylarında yavaşlayan KDV tahsilatının mayıs ayıyla birlikte tekrar hızlandığı görülüyor. Ancak bunda da bir defalık alınan ve KDV’ye sayılan Uzan alacaklarının etkisi olduğu söyleniyor.

Yani yapısal olarak bir gelir azalması var ve yeni KDV indirimleri de bunun üzerine gelecek.

Faiz dışı harcamalar tarafında ise özellikle geçtiğimiz yıl mayıs ayına göre yüzde 96 artan cari transferlerin etkili olduğu görülüyor. Cari transferler içinde ise yaklaşık 1.5 milyar YTL’lik tarımsal amaçlı transferler dikkat çekiyor. Ki buna haziranda yapılan 1 milyar YTL’lik doğrudan gelir desteği ödemelerinin ekleneceğini de unutmayalım.

IMF tanımlı düzeltmeler yapıldıktan sonra faiz dışı fazla (FDF), 4.3 milyar YTL ile yine geçen yılın aynı ayındaki 7.2 milyar YTL’nin epey altında kalıyor. Yılın ilk 5 ayındaki toplam IMF tanımlı FDF, 10 milyar YTL ile geçen yılın 15.8 milyar YTL’lik fazlasının epey altında.

IMF ile üzerinde anlaşmaya varılan GSMH’nin binde 8’i kadarlık önlem, yılın geri kalanında tam olarak etkili olsa bile, yüzde 6.5’luk yıl sonu hedefinin yakalanması için yeni önlemlere gerek olabileceğini, piyasa oyuncuları şimdiden konuşmaya başladılar.

Giderlerin öne çekilmesi ve sosyal güvenlik giderlerindeki artışın yanında, vergi gelirlerinde de, ekonominin yavaşlaması ile ilgili sorunlar olduğu gözden kaçmıyor. Vergi gelirleri ilk 5 ayda yıl sonu hedefinin yüzde 37.4’üne ulaşırken, geçen yıl bu oran yüzde 40 idi. Bütün bunlar Maliye’nin açıkladığı rakamlar...

Özetle seçim ekonomisi bal gibi uygulanıyor.