Yeni küresel genişleme de çare olmayacak ama...

Peki, yeni bir genişleme paketi çıkarsa işler düzelecek mi derseniz; bence herkes de görüyor ki parasal genişlemelerle bu iş çözülmüyor. Küresel kriz başladığında örnek verilen Japonya gibi, belli ki çok radikal kararlar alınmazsa, bu iş sürüncemede, yıllar boyu devam edecek.

Piyasalar da genişleme ile sorunun çözülmeyeceğini biliyor ama bu genişlemeden faydalanıp karlarını devam ettirmek için bu yola girilmesi için bastırıyorlar. Bence karar alıcılar da yeni genişleme paketinin çözüm olmayacağını çok iyi biliyor ama neredeyse tüm gelişmiş ülkelerde yaşanan seçim süreçleri, günü kurtarma çözümlerini öne çıkardığı için, genişleme kararlarının alınma ihtimali kuvvetleniyor.

Mayıs ayı piyasalar açısından kötü bir aydı. Risk alma iştahının azaldığı, riskli aktif fiyatlarının yeniden gerilediği bir ay yaşandı. Haziran ayında da benzer bir sürecin devam etmesinden büyük kaygı duyuluyor.

Yunanistan’da gelecek hafta yapılacak seçimler, küresel piyasanın yakından izlediği bir süreç. Seçimden Euro birliğinden Yunanistan’ın çıkışını getirecek bir siyasi tablo çıkması halinde, piyasalardaki bozulmanın derinleşeceği kesin. Bu takdirde zaten büyük sıkıntı yaratan İspanya bankalarına ilişkin korkular daha da büyüyecek. Bir başka deyişle sadece Yunanistan’ın Euro’dan çıkması tehlikesi değil, tüm Euro birliğinin dağılması konuşulmaya başlayacak. Piyasalarda son dönemde bu yöndeki korkuların arttığını kesinlikle söyleyebiliriz.

ABD’de ise geçen hafta gelen son veriler, sanki AB düzelmeden tüm küresel sistemin düzelmeyeceği, dolayısıyla ABD’nin de toparlanmasını sürdüremeyeceği sonucunu çıkarmış gözüküyor. Piyasalar Obama’nın 2013 başındaki seçimler yaklaşırken yeniden daralmaya başlayan bir ekonomiye izin vermeyeceği, bu nedenle yeni bir genişleme kararının çıkmasının muhtemel olduğunu düşünüyor.

Bu takdirde artık ABD’nin, AB’de de genişleme istemesi kaçınılmaz olacak.

TÜRKİYE’YE ETKİSİ BELİRSİZ

Yeni bir genişleme kararından, ilk bakışta Türkiye’nin ve diğer gelişmekte olan ülkelerin olumlu etkileneceği sıcak para girişinin artıp, kurların istenen dengeye gireceği sonucu çıkabilir. Daha önce bu örnekler yaşandığı için böyle düşünülmesi de doğal.

Ancak bu kez durum farklı olabilir. Birincisi genişleme kararlarının bu kez daha sıkı kurallara bağlanması söz konusu olabilir. Yani basılan paralar, İspanya bankalarının sermaye açıklarının kapatılması gibi, yeri belli olan açıklar için basılabilir. Bu takdirde bizim gibi gelişmekte olan ülkelere, eski genişlemelere kıyasla, daha az para girişi olacaktır.Bu genişlemelerden ancak küresel anlamda artacak risk iştahı doğrultusunda yarar sağlanılabilir.

İkinci unsur ise Türkiye’nin, önümüzdeki dönem ekonomik performansıyla, diğer gelişmekte olan ülkelerden ayrışıp ayrışmayacağının henüz belli olmaması.
Dış ticaret açığı azalıyor ama bence bu sürdürülebilir bir azalma değil. İçeride kıpırdayacak talep anında ithalata yansıyacak, biraz düşmüş gibi görünen cari açık sorunu büyümeye devam edebilecektir. Buna ek olarak milli gelirin yüzde 10’u kadar bir cari açık çok yüksek bir rakam ama 8.8’e düşse bile bu rakamın hala yüksek riskli bir rakam olduğu unutuluyor.

Merkez Bankası bugün açıklanacak enflasyon rakamlarına çok fazla bel bağlamış durumda. Ancak İTO’den gelen veriler bu konuda kafaların karışmasına neden oldu. Söyleyeceğim o ki; Merkez Bankası her ne kadar tersini söylese de, uygulanan belirsizliği amaç edinen politikalarının işe yaramadığı, bence önümüzdeki dönem iyice anlaşılacak. Faiz artırmaktan kaçındığı sürece de enflasyon başta olmak üzere, dengelerde bozulma ihtimali kuvvetleniyor. Dolayısıyla küresel piyasalarda yeni parasal genişleme ihtimali giderek kuvvetleniyor ama içeride riskler arttığı için, genişleme olsa bile, bize bu kez olumlu etki yapmayabilir.