Piyasadaki kalıcı soruna geçici çözüm isteniyor

Elbette bozulmada ekonomi yönetiminin payını somut olarak ölçmek mümkün değil ama piyasa oyuncularında gözlenen güvensizlik bile, hatalı yönetimin bir göstergesi. Piyasa oyuncuları Merkez Bankası’nın gerekeni zamanında yapacağı konusunda emin değiller. Örneğin faiz konusunda Hükümetin baskısı nedeniyle gerekli kararların alınıp alınmayacağı konusunda emin değiller. “Faiz kompleksi” olarak adlandırılan, geçmişte de olumsuz sonuçlarını gördüğümüz, bu ikircikli davranışın büyük bedeller ödetmesinden endişe ediyorlar.
Daha önce sorulduğunda “Brezilya’nın faiz artırımı yaptığını ama yerel paranın değer kaybını önleyemediğini” belirtmesi, Merkez Bankası’nın faiz artışı konusunda yine çekimser davranacağı algısı yarattı. Bunun üzerine paniğin arttığını kaydeden piyasa oyuncuları, faiz silahının çekilmesinin zorunlu hale geleceğini, ancak Merkez’in geç kalması halinde paniğin artıp maliyetin büyüyeceğini söylüyorlar.
Bu arada Merkez’in dövize yaptığı müdahalenin şekli de sorgulanıyor. Bir bankacı, “Merkez’in dövizde ne yapacağı belli değil, bir gün parça parça 2 milyar dolar satıyor ertesi gün 150 milyon dolar daha sonra 500, yani önümüzü göremiyoruz” dedi. Bu belirsizlik nedeniyle, örneğin 200 milyon doları satın alanın bu kadarlık bono ve hisse senedini satıp çekildiğini, halbuki tek seferde 2 milyar dolar satılsa bu miktarda bono ve hisse senedi satışına yol açılmayacağını çünkü bu takdirde piyasanın bozulup zararın büyüyeceğini herkesin gördüğünü söylüyor. Dolayısıyla Merkez Bankası’nın bir yandan faiz artmayacak algısı yaratarak, öte yandan da küçük miktarlarda döviz satarak paniği büyüttüğünü, dolayısıyla maliyetin olması gerekenden daha büyük olduğunu söylüyor.
Özet olarak bakıldığında; tüm dünyadaki gelişmekte olan ülkelerde olduğu gibi Türkiye’den de sermaye çıkışı yaşanması kaçınılmaz. Şimdi azalan sıcak paranın ileride ya duracağını, ya da yüksek maliyet ödemek zorunda kalacağımızı, ekonomi yönetiminin artık bu gerçeği görmesi, kabul etmesi gerektiği açık.�
Bir başka deyişle kalıcı bir trend, daralma söz konusu ama ekonomi yönetiminin bu kalıcı soruna karşı geçici çözümlerle çare aradığı düşünülüyor. Hem faizde hem dövizde eskisi gibi gidilemeyeceğini ekonomi yönetiminin de görüp, artık buna göre kalıcı çözümler bulmasıyla piyasaların rahatlayabileceği belirtiliyor.

MERKEZ FAİZ ARTIRACAK DEDİKODUSU

Dün piyasaları etkileyen birkaç haber oldu. Fitch’in not uyarısı geldi ama piyasa oyuncuları olsa bile şimdi gerçekleşmeyeceğini, yakında inceleme bile olmadığını söylediler. BDDK’nın bankaların döviz işlemleriyle ilgili bilgi istemesi ise piyasaları fazla etkilemedi ama oyuncuları yine rahatsız etti.
Bu arada piyasalarda dün “Merkez Bankası bu ayki toplantısında faiz artıracak” söylentisi yayıldı. Bu söylentinin piyasaya etkisinin olduğu bir miktar gevşeme yarattığı görüldü. Ancak yine de bu konuda bir güven oluşmuş değil. Bankacılar bundan sonra yüzde 4.5’luk gibi bir oranın geçerli olamayacağının görülmesi gerektiği görüşündeler. Bazı bankacılar bu faizin 1 puan artırılması, koridorun üst bantının da yüzde 7’ye çıkarılması gerektiğini, Merkez Bankası’nın bu yönde adım atmasını beklediklerini söylüyorlar.
Bu beklentiye karşılık, piyasaların döviz ve faizde Merkez Bankası’nı denemeye devam edecekleri de açık. Eğer beklenti gerçekleşmezse, yani Merkez bu ay faiz artırmazsa, piyasanın vereceği tepkinin ise büyük olacağını tahmin ediyorlar.