IMF, İmar Komisyonu’na bilerek Türk istemedi

IMF, değil Türkiye’de, tüm dünyada ‘örnek olay’ sayılan İmar Bankası’nın batışının nedenlerini araştırmak, aksayan yönlerin neler olduğunu ortaya çıkarmak, bu aksaklıkların yeni yasal düzenlemelerle giderilmesi amacıyla, bir komisyon kurulmasını istedi. Bunu IMF’nin aklına sokan da eski BDDK yönetimi idi. Komisyonun kuruluşu Niyet Mektubu’na girdi ama ekonomi yönetimi bu komisyonun kuruluşunu savsakladı. Komisyon için isimler önerdiler ama IMF bu isimleri ‘tarafsız olamayacakları’ için reddetti. Böylece süre uzatıldı ama IMF ısrar etti ve son olarak bu komisyonun yabancı uzmanlardan kurulmasını istedi. Bunun üzerine komisyona Türk uzmanların da girmesi istendi ama IMF bunu kabul etmedi. Çünkü niyetin ‘BDDK’nın komisyona murakıp sokup kontrol etmek isteği’ olduğunu gördü.

Yani IMF’nin ısrarıyla, deneyimli Fransız Bankacı Jean- Louis Fort ve İngiliz Bankacı Peter Hayward, İmar Bankası olayını soruşturmakla görevlendirildi. Komisyonun 28 sayfalık raporu önceki gün Hazine internet sitesinde yayımlandı ve ortalık birbirine girdi.

Bizce BDDK Başkanı Tevfik Bilgin böyle bir rapor çıkmasını bekliyordu ve rapora o kadar önem verilmemesi gerektiğini ima eden sözler etmişti. Çünkü herkes gibi Bilgin de biliyordu ki; murakıplık sistemi ve murakıpların yetersizliğinden kaynaklanan sorunlar ortaya çıkacaktı.

Ve açıklanan komisyon raporu, bankalar yeminli murakıplık sisteminin yanlış işlediğini, denetim yapısının değişmesi gerektiğini, uzmanların yetersizliğini açıkca ortaya koyuyor, İmar Bankası olayında bu yapının önemli rol oynadığını söylüyordu.

Raporda Kurul’da ‘tecrübe çeşitliliği’ olması gerektiği, Kurul’un daha etkin çalışması için kamu ve akademik dünya dışında özel sektör tecrübesi olan kişilerin üye yapılmasını, bu yapılamıyorsa Kurul toplantılarına part-time danışmanların sokulmasını söylüyor. Kurumdaki birimler arasında kopukluk olduğu, bağımsız denetim raporlarıyla murakıp raporlarının resmen değiştirilmesi , her iki tarafın da birbirlerinin görüşünü bilmesi gerektiği, murakıpların çifte kayıtı ortaya çıkarmak için yeterli donanıma sahip olmadıkları açıkca yazıyor...

BYMK DEĞİL, ANLAYIN

Tevfik Bilgin tabi ki bu eleştirilere, hem de anında, sert tepki gösterdi. ‘Komisyonda Türk olsaydı rapor farklı olurdu’ şeklindeki garip sözlerinin ardında yatan nedenleri şimdi anladınız mı? Bilgin, neredeyse raporda belirtilen tüm eleştirilere baştan karşı çıkıyor. Aslında Bilgin’in söyledikleri, kişisel görüşleri olmayabilir. Çünkü Bilgin uzun süredir sistem dışındaydı ama murakıp olduğu için Kurul’un başına getirildi. O zaman BDDK başkanının murakıp olmasının, hem denetim hem de idare aynı mantığa bırakılamayacağı için yanlış olduğunu söylemiştik. Derdimiz Bilgin’in kişiliği değil, formasyonu idi.

Bilgin’in büyük ihtimalle, ‘Kurul’un baskısıyla yaptığı bu sert açıklama, BDDK Başkanı’nın neden murakıp olmaması gerektiğini açıkca ortaya koydu. Çünkü BDDK, BYMK (Banka Yeminli Murakıplar Kurulu) ile aynı şey değildir ve olmamalıdır...

Komisyon raporunda ‘tecrübe çeşitliliği’ diye, ‘Murakıpların yetersizliği’ diye, ‘Kurula özel sektörden atama yapılsın’ diye söylenenler de bu... Hem Başkan hem Başkan yardımcıları, hem başkan danışmanları hepsi murakıp olursa ‘tecrübe çeşitliliği’ nerede? Murakıplar etkinlikleri azalacak, ‘giderek tümüyle tekellerine aldıkları bankacılık sistemi’ne, değişen çağa ayak uydurmuş yeterli uzmanların girmesine kapı aralıyor diye rapora bu kadar çok kızdılar. Yıllardır denetim sisteminin değişmesine murakıpların karşı çıktığını biliyoruz. Komisyona murakıp koyamayınca, yabancı uzmanların BDDK’da yaptıkları temaslarda yanlarına güvendikleri murakıpları koydular, herkese ‘kötü şeyler konuşmayın’ diye tembih ettiler ama görüldüğü gibi, mızrak çuvala sığmadı... Bakalım Hükümet yasada ne yapacak?

Şimdi anladınız mı, IMF’nin neden Türk uzman istemediğini..