Türkiye’de yükseköğretime genel bakış

Öğrencilerin önemli bir kısmı açık ve uzaktan eğitim programlarına kayıtlı, Anadolu Üniversitesi (1.7 milyon öğrenci) gibi kurumlar bu alanda baskın rol oynuyor. 2022-2023 akademik yılında 6.95 milyon öğrenci kayıtlı olmasına rağmen, üniversiteye giriş son derece rekabetçi, her yıl sınava giren 3 milyon öğrenciden yalnızca yüzde 29’u dört yıllık veya meslek yüksekokulu programlarına yerleşebiliyor. 2 milyondan fazla öğrenci ise herhangi bir yükseköğretim kurumuna giremiyor, bu da yurt dışı eğitim gibi alternatiflere olan talebi artırıyor.

YURT DIŞINDA EĞİTİMİN CAZİBESİ ARTIYOR

Yurt içindeki rekabet ve ekonomik belirsizlikle karşı karşıya kalan Türk öğrenciler, giderek daha fazla yurt dışına yöneliyor. UNESCO’ya göre 50 binden fazla Türk öğrenci yurt dışında eğitim alırken, 2025 anketine katılan gençlerin yüzde 93.6’sı yurt dışında okumaya ilgi duyduğunu belirtiyor. Başlıca motivasyonlar şunlar:

Kariyer fırsatları: Yüzde 90’ı daha iyi iş olanakları için yurt dışını tercih ediyor; uluslararası bir derecenin Türkiye’nin doygun iş piyasasında avantaj sağlayacağına inanıyor.

Eğitim kalitesi: Birçok öğrenci, sadece birkaç Türk üniversitesinin (örneğin Koç Üniversitesi) küresel sıralamalarda yer alması nedeniyle batı üniversitelerini daha kaliteli görüyor.

Kişisel gelişim: Yüzde 89’u kültürler arası deneyim ve dil becerilerini geliştirmeyi önemsiyor.

Yurt dışına yerleşme arzusu: Yüzde 30’u eğitimi kalıcı göç için bir adım olarak görüyor, ekonomik beklenti nedeniyle gençlerin yüzde 63’ü yurt dışında yaşamak istiyor.

Orta sınıf aileler de artık yurt dışı eğitimi düşünüyor, bu durum, toplumdaki genel kaygıların bir yansıması.

EBEVEYNLERİN BAKIŞ AÇISI: UMUTLAR VE ENDİŞELER

Ebeveynler, yurt dışı eğitime büyük yatırım yaparak bunu bir istikrar yolu olarak görüyor. Ebeveynlerin yüzde 44’ü akademik kaliteyi önceliklendirirken, öğrencilerin yüzde 82.6’sı yurt dışı eğitimin önündeki en büyük engelin finansal olduğunu belirtiyor. Duygusal kaygılar da söz konusu. Bazı ebeveynler, Türkiye’nin siyasi ve ekonomik durumundan endişe duyarak çocuklarının kalıcı olarak yurt dışına yerleşmesini destekliyor. Diğerleri ise beyin göçü ikilemiyle karşı karşıya, çocuklarının geleceği ile ülkeye bağlılık arasında kalıyor.

YURT DIŞINDA EĞİTİMİN ZORLUKLARI

1-Finansal engeller: Güçlü para birimlerindeki (dolar, euro, sterlin) öğrenim ve yaşam maliyetleri çoğu aile için aşılamaz durumda. Birçok kişi, Almanya gibi düşük ücretli ülkeleri veya burs olanaklarını hedefliyor.

2-Vize sorunları: 2023’te Schengen vizesi red oranlarının yüzde 50’ye çıktığı iddia ediliyor (AB yetkilileri bu veriyi tartışıyor). ABD vize red oranları ise yüzde 20 civarında.

3-Kültürel uyum: Öğrencilerin yüzde 63.8’i dil engelinden ve yalnızlıktan korkuyor. Ebeveynler, güvenlik ve sağlık sistemi konusunda endişeli.

4-Yatırımın geri dönüşü: Yurt dışı diploması iş garantisi vermiyor, Türkiye’ye dönenler ise ters kültür şoku ve rekabetçi iş piyasasıyla karşılaşıyor.

EN POPÜLER YURT DIŞI EĞİTİM DESTİNASYONLARI

ABD ve İngiltere: Prestijli ancak pahalı, vize süreçleri zorlu.

Almanya ve İtalya: Düşük-ücretsiz eğitimle öne çıkıyor.

Kanada: Kaliteli eğitim ve mezuniyet sonrası çalışma imkânları sunuyor.

Türkiye’de yükseköğretimin hızlı büyümesi, kalite ve fırsat talebini karşılamadı. Öğrenciler, finansal, bürokratik ve duygusal zorluklara rağmen yurt dışına yöneliyor. Yurt dışı eğitim kariyer ve kişisel gelişim fırsatları sunsa da aileler maliyetleri ve belirsiz geri dönüşü tartıyor ki bu durum, Türkiye’nin genel sosyo-ekonomik kavşağının bir yansıması.

Günün Sözü: “Eğitim, kalpleri yumuşatır, yardımseverliği ve yüce gönüllülüğü geliştirir.” (Mark Twain)

EĞİTİMDEN, BİLİMDEN, BAŞÖĞRETMENİN İZİNDEN AYRILMADIĞINIZ AYDINLIK GÜNLERİNİZ OLSUN.