Sağlık

Dr. Gündüz TEZMEN

OKUR MEKTUPLARI

Deli Dana hastalığında tedavi umudu

GEÇTİĞİMİZ yıllarda birden popüler olan ve özellikle İngiltere'deki et üreticilerini büyük ölçüde etkileyen, daha sonra da öncelikle Avrupa olmak üzere hemen tüm dünya ülkelerini tehdit etmeye başlayan 'Deli Dana' hastalığı, bilindiği gibi tedavisi olmayan ve ölüme götüren bir hastalık.

Bu hastalıkta, Prion adı verilen özel bir cins protein oluşuyor. Hasta hayvanları etinin yenmesi ya da bunların dokuların üretilmiş, serum ilaç vb. maddelerin kullanılmasıyla vücuda giriyor. Vücuda girdikten sonra dokuların normal protein üretimini etkileyerek bozuk bir protein çeşidi üretilmesine neden oluyor. Bu anormal proteinler beyin dokusunda birikmeye başlayınca da 'Deli Dana Hastalığı' ortaya çıkıyor. Halk arasında hepsine aynı isim verilmekle beraber bilim dünyasında, farklı canlı gruplarında farklı isimlerle anılıyor. Sığırlarda BSE, koyunlarda Scrapie, geyiklerde CWD, insanlarda da CJD (Creutzfeldt-Jacop Disease) diye adlandırılıyor. Hastalık, beyni süngerleştirerek tahrip ediyor.

Özellikle bulaşıcı hastalıkların önlenmesi ve tedavisi konusunda yoğun araştırmalar yapan Amerikan Milli Alerji ve Enfeksiyon Hastalıkları Enstitüsü (NIAID), fareler üzerinde yaptığı araştırmalarda bu hastalığın tedavisi yolunda bazı gelişmeler elde etti. Bu merkezin uzmanlarından Dr Suzette Priola başkanlığındaki bir ekip, siklik tetrapiroller adı verilen bir ilaç denediler. Kanser tedavisinde de kullanılan bu ilacın zerkedildiği farelerde hastalığın ortaya çıkışı engellemekta ya da yüzde 300 oranında geciktirilmektedir. Bu ilaç şimdilik, hastalık belirtileri ortaya çıktıktan sonra etki etmiyor, hastalık etkeni bulaştığı sırada verildiğinde olumlu etkilerini gösteriyor. Dr Suzette Priola, 'hastalığın insanlarda görülen şekli (CJD), ancak hastalık belirtileri ortaya çıktıktan sonra teşhis edilebiliyor. Oysa ilaç şimdilik bu aşamada etki etmiyor. Şu andaki tüm çabamız bu ilacı belirtiler ortaya çıktıktan sonra da etki edebilecek hale getirmek' diyor.

Creutfeld-Jacop Hastalığı son olarak 1996'da Deli Dana Hastalığının salgın yaptığı sırada İngiltere'de tesbit edildi. Ülke daha sonra, hasta ya da hastalık şüphesi olan bütün hayvanları yakarak yok etti ve salgını önlemeye çalıştı. Ancak son zamanlarda hastalığın kökünün kazınamadığı, hastalık şüphesi olan hayvanların etlerinin ya da dokularının en azından hayvan yemi olarak çeşitli ülkelere satıldığı belirlendi. Çeşitli ülkelerde hasta hayvanlar görülmeye başlandıktan sonra hastalık tekrar popüler hale geldi.

FAKS: (0 212) 677 01 39

E-MAİL: gtezmen@hurriyet.com.tr