Sahte içki kabusunda can kaybı 59'a yükseldi! Bu beş büyük tehlikeye dikkat: 'Semptomlar ilk 24 saatte başlıyor'

Sahte içki kâbusu her geçen gün daha da büyüyor. Son dönemde artan vakalar, hem sağlık hem de güvenlik açısından ciddi bir tehdit oluşturuyor. Sahte içkilerin piyasada dolaşması, insanların hayatını kaybetmesine ya da kalıcı sağlık sorunları yaşamasına neden oluyor.

Geçtiğimiz iki ayda İstanbul’da sahte içkiden zehirlenerek hayatını kaybedenlerin sayısı 30’u geçti. 

Şimdi de Ankara’da sahte içkiden ölenlerin sayısı 59'a yükseldi, 37 kişinin ise yoğun bakımda tedavilerinin devam ettiği belirtildi.

Alınan bilgiye göre, Ankara'daki cumhuriyet başsavcılıklarının sahte içki üreten ve ticaretini yapanlara karşı soruşturmaları sürüyor.

Bu kapsamda Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, Ankara Batı ve Polatlı başsavcılıklarınca "kaçakçılık" ve "olası kastla ölüme sebebiyet verme" suçlarından başlatılan soruşturma dosyalarına, Adli Tıp Kurumunun toksikoloji raporları da eklendi.

Öte yandan, Ankara Cumhuriyet Başsavcılığınca yürütülen soruşturmada 28 şüphelinin tutuklandığı, 25 kişinin de adli kontrolle serbest bırakıldığı öğrenildi.

Peki sahte içki hangi sağlık sorunlarına neden oluyor? Özellikle içkinin sahte olduğu nasıl anlaşılıyor? Hangi maddeler kullanılıyor?

Birkaç ay önce İstanbul’daki vakaların peşi sıra arttığı sırada bu soruları Acil Tıp Uzmanı Dr. Yunus Emre Erdoğan’a sorduğumda şu bilgileri paylaşmıştı:

EN TEHLİKELİSİ METANOL ZEHİRLENMESİ

-- Bu içeceklerde etil alkol yerine daha ucuz ve kolay erişilebilir bir madde olan metil alkol (metanol) kullanılır. Metanol esasında endüstriyel bir çözücü ve yakıt türüdür. İnsan vücudu için son derece toksiktir. Sahte içkide ayrıca farklı kimyasallar, boyalar, esanslar ve katkı maddeleri de bulunabilir

Bu maddelerin her birinin ayrı bir sağlık riski taşıyabilir. Ancak en tehlikelisi metanol zehirlenmesidir. Evde yapılan içkilerde ise üzüm, erik, buğday gibi çeşitli meyve ve tahıllardan doğal olarak alkol üretilmeye çalışılır. Burada hem etil alkol hem de istenmeyen metil alkol ortaya çıkar. Damıtma işlemi iyi yapılmadığı zaman etil alkolün yanı sıra sahte alkol olan zehirli metil alkol içilmiş olur.

ORGAN HASARLARINA YOL AÇIYOR

Sahte içkinin hayati zararlarına da değinen Uzm. Dr. Yunus Emre Erdoğan, beş maddeye dikkat çekmişti:

1- Böbrek ve karaciğer yetmezliği: Metanol, bu organlarda aşırı yük oluşturur. Toksik yan ürünlerin temizlenememesi nedeniyle organlar işlevini yitirir.

2- Sinir sistemi hasarı: Metanol merkezi sinir sistemine zarar vererek bilinç kaybı, nöbetler ve felçlere neden olabilir.

3- Kardiyovasküler sistem hasarı: Ölümcül ritim bozuklukları, tansiyonda düşme ve kalp atışının durmasına (asistoli) neden olabilir.

4- Kalıcı beyin hasarı: Beyin hücreleri toksik maddelere karşı son derece hassastır. Yüksek metanol düzeyleri, hipoksiye ve hücre ölümüne yol açar.

5- Ölüm: Genellikle ağır metabolik asidoz, solunum yetmezliği veya çoklu organ yetmezliği sonucu meydana gelir. Tüm bu etkiler, metanolün vücutta parçalanma süreciyle ilişkilidir ve erken müdahale edilmediği durumlarda kaçınılmaz hale gelir.

‘İLK 24 SAATTE GÖRME SEMPTOMLARI BAŞLAR’

-- Sahte içkinin körlüğe neden olduğu da biliniyor. Metil alkol, vücuda alındığında formaldehit ve formik aside dönüşür. Bu maddeler özellikle görme sinirlerini hedef alır ve optik sinirlerde ciddi tahribata neden olur.

-- Bu duruma optik nöropati denilir. Başlangıçta hastalar bulanık görme veya bir kar fırtınası içinde kalmış gibi görme alanı tarif edebilirler. Sahte içkinin tüketilmesinden sonra ilk 24 saatte görme semptomları başlar ve giderek ilerler. Tedavi verilmediğinde körlük genellikle geri dönüşümsüzdür çünkü sinir hasarı kalıcıdır. Ancak çok erken bir aşamada tedaviye başlanırsa (örneğin, metanol antidotu verilirse veya hasta diyalize alınırsa), görme kaybı riski azalabilir.

‘YOĞUN BAKIMDA YATAN HASTALARDA ÖLÜM ORANI YÜZDE 30-50 ARASINDA DEĞİŞEBİLİR’

Yoğun bakıma kaldırılan kişilerin hayatta kalma şansıyla ilgili de bilgiler paylaşan Uzm. Dr. Yunus Emre Erdoğan:

-- Bu durum sahte içkideki metanol miktarına ve kişinin ne kadar erken müdahale gördüğüne bağlıdır. Ancak yüksek dozda metanol alımı genellikle ölümcül olabilir. Metil alkol zehirlenmesi nedeniyle yoğun bakımda yatan hastalarda ölüm oranı yüzde 30-50 arasında değişebilir. Ayrıca kurtarılan hastalarda dahi kalıcı görme kaybı, organ hasarı veya nörolojik problemler gibi uzun vadeli komplikasyonlarla karşılaşılmaktadır.

-- 10 ml metanol (1-1,5 duble içki) körlüğe neden olabilir. 30 ml ve üzeri (3-5 duble içki) müdahale edilmezse genellikle ölümcüldür. Metanol alımından sonra semptomların ortaya çıkma süresi çok değişkendir. Ancak genellikle 12 saat sonra hayati bulgular belirti verir. Erken müdahale edilen vakalarda hayatta kalma şansı daha yüksektir. Semptomların geç fark edilmesi ölüm riskini artırır. Özellikle kırsal bölgelerde veya hastane erişiminin zor olduğu yerlerde ölüm oranları daha yüksektir.

-- Hafif-orta düzeyde metanol alımında ve erken müdahale edilen vakalarda ölüm oranı yüzde 10-20 civarındadır. Yüksek miktarda metanol tüketen ve geç müdahale edilen vakalarda ölüm oranı yüzde 50’ye kadar çıkabilir. Çoklu organ yetmezliği veya solunum durması gibi komplikasyonlar görüldüğünde bu oran daha da artar.

İÇKİNİN SAHTE OLDUĞUNU ANLAMANIN BİR YOLU VAR MI?

1- Etiket ve bandrol kontrolü: Gelir İdaresi Başkanlığı’nın Bandrollü Ürün İzleme Sistemi (BÜİS) adlı uygulamasını kullanarak alkol şişesinin bilgilerinin taratılıp kullanılması daha güvenli olabilir

2- Fiyat: Piyasa fiyatının çok altında satılan ürünlere şüpheli yaklaşılmalıdır.

3- Ürünün sunumu: Alkol şişesini kendiniz açın. Önceden açılmış şişelerde daha dikkatli olunması gerekir. Tüketici olarak en güvenilir yol, alkollü ürünleri yasal ve güvenilir satış noktalarından temin etmektir.

 Fotoğraflar: AA, İHA, Alamy