Almanya’da koalisyon hükümeti kuruluyor: Bundan sonra ne olacak?
Güncelleme Tarihi:
Krems Üniversitesi’nde misafir araştırmacı Yunus Mazı, Almanya’daki koalisyon anlaşmasının detaylarını ve Merz hükümetini bekleyen iç ve dış gündemleri değerlendirdi:
“23 Şubat 2025’te yapılan genel seçimlerin ardından Almanya, siyasi istikrar arayışı içinde yeni bir döneme girdi. CDU/CSU yüzde 28.5 oyla birinci parti olurken, AfD yüzde 20.8 ile ikinci sıraya yerleşti. Bu sonuç, AfD açısından şimdiye kadarki en güçlü performans olarak değerlendiriliyor. SPD ise yüzde 16.4 ile tarihinin en düşük oy oranlarından birini elde etti. Seçim sonrası yaklaşık 6 hafta süren müzakerelerin ardından CDU/CSU ve SPD büyük koalisyon kurma konusunda anlaşmaya varıldı ve CDU Genel Başkanı Friedrich Merz’in 7 Mayıs’ta Başbakan seçilmesi öngörülüyor. Koalisyonun temelinde, savunma harcamaları için borç freninin gevşetilmesi ve altyapı yatırımları için 500 milyar Euro’luk özel fon oluşturulması hedefi yer almıştır. 160 sayfalık koalisyon sözleşmesi doğrultusunda CDU/CSU’nun 10, SPD’nin ise 7 bakanlık alması bekleniyor.
POPÜLİZMLE MÜCADELE Mİ UYUM MU?
Almanya’daki yeni hükümet yapısı kadar muhalefet dengeleri de değişiyor. 9 Nisan 2025 tarihli ankette AfD yüzde 25’e yükselirken, CDU/CSU yüzde 24’e geriledi. Bu durum, AfD’nin geçici bir protesto hareketinden kalıcı bir aktöre dönüştüğünü gösteriyor. Partinin yükselişi, özellikle göç, güvenlik ve ekonomik belirsizliklerle ilişkili. Doğu’da güçlü olan AfD, Batı’da destek buluyor, bu da merkez partileri baskı altına alıyor. Merz hükümetinin, selefi Ampel koalisyonuna kıyasla göç politikalarında daha sert bir çizgi izlemesi bekleniyor. Görüşmelerde, Suriye ve Afganistan kökenli göçmenler için bir ‘geri dönüş hamlesi’ öngörülmüş, bu da Merz’in savunduğu ‘paradigma değişimi’ hedefiyle örtüşüyor.
Ayrıca hükümet, ‘İslamcılıkla mücadele’ başlığı altında Müslümanlara yönelik ‘güvenlik’ odaklı politikalar benimsiyor. Bu alan özelinde, İçişleri Bakanlığı bünyesinde kalıcı bir yapı kurulması planlanıyor. Ancak bu yaklaşım, Müslüman topluma yönelik ayrımcılığı besleyebileceği endişesini de doğuruyor. Almanya’da 2023 yılında 88’i cami saldırıları olmak üzere 1926 İslam karşıtı olay kaydedildi. Bu tablo, CDU’nun toplumsal alanı yeniden kazanmak için sağa kaydığını, ancak bunun toplumsal uyum ve demokratik değerler açısından ciddi riskler taşıdığını göstermektedir.
YENİ HÜKÜMETİN DIŞ POLİTİKADA YOL HARİTASI
Donald Trump’ın Ocak 2025’te yeniden Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Başkanı olması, transatlantik ilişkilerde yeni bir belirsizlik dönemini başlattı. Almanya gibi dış ticarete bağımlı bir ülke için bu gelişme stratejik açıdan yakından izleniyor. 2024 verilerine göre, ABD 252.8 milyar Euro’luk ticaret hacmiyle Almanya’nın en büyük ticaret ortağına yükselerek Çin’i geride bıraktı. Bu durum, Berlin’in Washington ile daha dengeli ve işlevsel ilişkiler kurma arayışını güçlendirdi.
Trump yönetiminin Çin’e karşı korumacı tutumunu sürdürmesine rağmen, Almanya ile ekonomik ilişkilerdeki belirsizlikleri devam ediyor. Bu nedenle CDU/CSU-SPD koalisyonu ABD ile ilişkilerin ‘olağanüstü önem taşıdığını’ vurgulamakta ve Kuzey Amerika ile yakın bir işbirliği hedeflemektedir. Bu çerçevede Merz, Trump ile görüşerek ‘sıfır gümrük’ anlayışına dayalı yeni bir ekonomik model önerisinde bulundu. Merz’in önceliği Avrupa’ya vermesi ise Almanya’nın yalnızca ABD ile değil, Avrupa Birliği’nin (AB) bütünlüğüyle doğrudan çıkar ilişkisi içinde olduğunu gösteriyor.
Gözden Kaçmasın
Hürriyet.com.trCİDDİ ENGELLER VAR
Almanya, Rusya-Ukrayna Savaşı sonrası savunma politikasında yön değiştirmek ve Şansölye Olaf Scholz’un açıkladığı 100 milyar Euro’luk bütçeyi sürdürmek istiyor. Koalisyon anlaşması, NATO’da daha güçlü bir rol ve buna bağlı olarak artan savunma harcamaları öngörürken, silahsızlanma ilkelerine bağlılık da sürdürülmektedir. Ukrayna’ya askeri, siyasi ve insani yardımın devamı, NATO üyelik perspektifi ve yeniden yapılanma desteği Berlin’in temel hedefleri. Ancak bu hedefler, ordudaki yapısal eksikler, ekonomik durgunluk, enerji krizi ve Trump sonrası küresel belirsizlik nedeniyle ciddi engellerle karşı karşıya. Bu kırılganlık yalnızca Almanya’yı değil, Rusya-Ukrayna Savaşı, göç ve Brexit sonrası zayıflamış Avrupa’yı da etkilemektedir. Almanya’nın güvenlik politikası kıtasal düzeyde belirleyici olabilir ancak başarı şansı mevcut koşullarda sınırlı görünmektedir.
BERLİN-ANKARA ARASINDA YENİ DENGE
Almanya’nın dış politikasında Türkiye, yalnızca coğrafi yakınlığı nedeniyle değil NATO’daki konumu, askeri kapasitesi ve bölgesel etkinliği nedeniyle stratejik bir ortak olarak değerlendirilmektedir. NATO’da ABD’den sonra en büyük ikinci askeri güce sahip olan Türkiye, özellikle göç, terörle mücadele ve bölgesel istikrar konularında Berlin için önemli bir iş birliği partneridir. Suriye krizinde üstlendiği rol ve Almanya’daki Suriyeli sığınmacıların geri dönüşü konusunda oynayabileceği pozisyon, Ankara’yı daha da merkezi hale getirmiştir. Merz’in açıklamaları, Türkiye ile ilişkilerde daha rasyonel ve jeopolitik temelli bir çizgiye geçileceğine işaret etmektedir. Merz, Türkiye’nin yalnızca askeri değil, aynı zamanda Avrupa’nın güvenlik mimarisi içinde vazgeçilmez bir aktör olduğunu vurgulamakta, özellikle Rusya-Ukrayna Savaşı ve Orta Doğu’daki istikrarsızlık bağlamında Ankara ile stratejik diyaloğun zorunluluğuna dikkati çekmektedir. Suriye’nin yeniden inşası konusunda da Türkiye ile daha yakın iş birliği hedeflenmektedir.
Bu yaklaşım, CDU/CSU ve SPD’nin üzerinde uzlaştığı koalisyon anlaşmasına da yansımıştır. Türkiye, “NATO içindeki stratejik ortak, AB’nin komşusu ve Orta Doğu’da etkili bir aktör” olarak tanımlanmakta ve göçten güvenliğe kadar birçok alanda birlikte hareket edilmesi gerektiği vurgulanmaktadır. İnsan hakları ve hukuk devleti gibi konular dile getirilse de artık ilişkilerin ön koşulu olarak değil, uzun vadeli hedefler çerçevesinde değerlendirilmektedir. Bu da Berlin’in daha pragmatik ve çıkar odaklı bir çizgi izlediğini göstermektedir.
Ayrıca Merz, Almanya’daki Türk toplumunun demokratik hayata katılımını önemsemekte, CDU’nun bu toplulukla daha güçlü bağlar kurmayı hedeflediğini ifade etmektedir. Türk kökenli milletvekillerinin varlığı ve yeniden yapılandırılması planlanan entegrasyon ağı, hem dış hem de iç politikada Türkiye ve Türk diasporasının birlikte düşünüldüğünü göstermektedir.
ZOR BİR DÖNEME GİRİŞ
Almanya, 2025 itibarıyla yalnızca yeni bir hükümet değil, aynı zamanda çok katmanlı krizlerle şekillenen bir geçiş dönemine girmiştir. Merz liderliğindeki koalisyon, merkez siyasetin çözülmesi, ekonomik zayıflık ve artan toplumsal kutuplaşma gibi zorluklarla karşı karşıyadır. AfD’nin yükselişi, bu krizin en görünür yansımasıdır. Merkez sağın AfD’ye yaklaşması kısa vadede stratejik bir hamle olabilir ancak bu durum demokratik normlar açısından risklidir. Dış politikada da benzer bir gerilim yaşanmaktadır. Trump’ın yeniden ABD Başkanı olmasıyla transatlantik ilişkiler belirsizleşmiş, Berlin’in ekonomik kapasitesi ile dış politika hedefleri arasındaki uyumsuzluk derinleşmiştir. Bu noktada Türkiye ile kurulacak stratejik ortaklık daha da önem kazanmaktadır. Türkiye’nin NATO içindeki konumu, göç ve güvenlik politikalarındaki rolü, Almanya açısından vazgeçilmez hale gelmiştir. Merz’in Türkiye’ye yönelik pozitif mesajları yapıcı bir başlangıç işareti verse de bu söylemlerin uygulamaya nasıl yansıyacağı henüz net değildir.
Sonuç olarak, Merz hükümeti sadece koalisyon dengesini değil, aynı zamanda Almanya’nın iç istikrarını ve Avrupa’nın güvenliğini birlikte yönetmek durumundadır. Bu hedeflerin başarılması, siyasi iradenin ötesinde, toplumsal uyum, ekonomik denge ve uluslararası ortaklıkların niteliğine bağlıdır. Bu bağlamda Türkiye ile kurulacak yapıcı iş birliği, Berlin’in önümüzdeki dönemdeki en stratejik kaldıraçlarından biri olacaktır.”