Yeşil bomba avokado: Süper gıda mı, gizli tehlike mi? Sosyal medyada duyduğumuz iddialar doğru mu?
Güncelleme Tarihi:
Son yıllarda sağlıklı beslenme trendlerinin vazgeçilmezlerinden biri haline gelen avokado, içerdiği faydalı yağlar ve vitaminlerle bir yıldız gibi parlıyor. Ancak son zamanlarda sosyal medyada, avokadonun böbrek taşına neden olduğu, karaciğer sağlığını olumsuz etkilediği, bağırsak sağlığını bozduğu ve sanıldığı kadar sağlıklı olmadığına dair iddialar dolaşıyor. Peki, bu söylemler ne kadar doğru? Sağlıklı diye tükettiğimiz avokado bize zarar mı veriyor? Diyetisyen Gülçin Işık ile konuştuk.
Diyet listelerinin vazgeçilmezi, sağlıklı beslenmenin yıldızı avokado, yıllardır süper gıda olarak pazarlanıyor. Ancak sosyal medyada, aslında sanıldığı kadar faydalı olmadığı, hatta bazı sağlık sorunlarına neden olabileceği yönünde iddialar dolaşıyor.
“Yüksek oksalat ve potasyum içeriği böbrek taşı riskini artırır
Histamin yükselticidir
İçeriğindeki Omega 6, hücresel enflamasyonu tetikler
Bağırsaklarda gaz ve şişkinliğe neden olur
Kilo aldırır
Alerjik reaksiyonlara neden olur
Bazı türleri karaciğer sağlığını olumsuz etkiler” bu iddialardan sadece birkaç tanesi.
Peki, gerçekten avokado vücudumuza düşündüğümüz kadar iyi geliyor mu, yoksa bilinmeyen riskler mi taşıyor? Bu iddiaların ne kadarı doğru? Gerçekten süper gıda mı yoksa fazla tüketildiğinde zehir mi?
Diyetisyen Gülçin Işık ile hem avokadonun faydalarını hem de sosyal medyadaki iddiaları konuştuk.
Avokado kalın ve yeşil kabukla kaplı, kremsi dokuya sahip olan bir meyvedir. İyi bir potasyum ve sağlıklı yağ kaynağıdır. İçeriğinde yüksek lif barındırmasının yanı sıra tekli doymamış yağ açısından da zengindir.
Gülçin Işık, sağlıklı yağ içeriğinin yüksek olması ile beraber kalp sağlığı için bol miktarda kullanımının önerildiğini, ayrıca cilt ve saç sağlığında da gerek besin olarak tüketimi gerek kremlerin içerisinde bolca rastlandığını ifade etti.
Işık, avokadonun sadece iyi yağ içeriği değil, yüksek E vitamini, magnezyum, C vitamini, B6 vitamini ve folat sayesinde adeta bir süper besin olarak bilindiğini, potasyum içeriği oldukça fazla olan bu gıdanın süper besin olmasının başlıca sebeplerini sıraladı:
1) Kalp sağlığını destekler: Tekli doymamış yağ asitleri sayesinde kötü kolesterolü (LDL) düşürmeye yardımcı olur. Oleik asit içeriği yüksektir.
2) Lif içeriği oldukça fazladır: Sindirimi destekler. Tokluk hissini artırır. Lif içeriği sayesinde şeker dalgalanmalarını düzene sokar.
3) Antioksidan deposudur: Belki de süper besin olma yolundaki en önemli durumlardan bir tanesi budur. E vitamini, lutein ve zeaksantin gibi antioksidanlar sayesinde hücre hasarında koruyucu etki gösterir. Cilt, saç ve göz sağlığını destekler.
4) Potasyum açısından zengindir: Muzdan bile daha fazla potasyum içeriğine sahiptir. Bu da tansiyon dengeleme açısından oldukça kıymetli bir durumdur.
5) Cilt ve saç sağlığını destekler: İçeriğindeki antioksidanlar, sağlıklı yağlar ve vitaminler sayesinde gerek yemek olarak tüketildiğinde gerek direkt saç veya cilde uygulandığında (kremlerde, losyonlarda, cilt bakım ürünlerinde çok rastlıyoruz) besleyici, nemlendirici etki oluşturur.
6) İyi bir folik asit kaynağıdır. Hamilelikte gereken folik asit ihtiyacı için tüketilebilir.Bu kadar harika bir besinin son zamanlarda çok konuşulup, beslenmede sık sık kullanılınca tabi ki olası yan etkileri göz önünde bulundurmak gerektiğinin altını çizen Işık, hangi besin olursa olsun, kişiye, hastalığa, duruma göre değişen sonuçlar doğurabileceğini, pek çok kişi için oldukça faydalı olduğunu konuştuğumuz bir besinin, özel sağlık durumlarında ya da gebelik gibi hassas dönemlerde sınırlanması gerektiğini, hatta bazı durumlarda hiç önerilmediğini önemle vurguladı.
Bu kadar faydalı içeriğine rağmen sosyal medyada avokado ile ilgili dolaşan iddialar ne kadar doğru? Avokado tüketirken dikkat edilmesi gereken noktalar neler? Kimler için daha riskli olabilir? İşte tüm bu iddialara Gülçin Işık’ın yanıtı…
Alerjik reaksiyonlar ve gıda hassasiyeti
Avokado özellikle lateks alerjisi olan bireylerde çapraz reaksiyona neden olabilir. Ağızda karıncalanma, kaşıntı, mide bulantısı gibi belirtiler görülebilir. Son zamanlarda alerji veya intolerans şikayetlerinin artmasıyla bu konuda hassasiyet yaşayan bireylerin avokado tüketirken dikkatli olmalarında fayda vardır.
İlaç etkileşimleri
Avokado özellikle de kan sulandırıcı kullanan kişilerde ilaç etkinliğini değiştirebilir. Kişilerin bu tarz durumlarda diyetisyen veya doktor önerisiyle hareket etmesi gerekir.
Yumurta ve avokado ikilisi karın yağlarını yakıyorSAĞLIKLI OLMASI ‘SINIRSIZ TÜKETİM’ ANLAMINA GELMEZ
Fazla tüketim ve kalori yoğunluğu
Avokadonun yağ içeriği yüksektir. Her ne kadar iyi yağ içeriğini vurgulasak da bu durum kalori açısından da yüksek olduğunu belli eder. Sağlıklı yağ kaynağıdır evet, ama porsiyon kontrolü yapılmazsa, özellikle zayıflamak isteyen bireylerde ters etki yaratabilir. Sağlıklı olması ‘sınırsız tüketim’ anlamına gelmez. Kişiler bazen smoothie içerisine, kahvaltı tabaklarına, salata içine kullanarak günlük tüketimi yüksek yoğunluklu hale getirebiliyorlar. Burada porsiyon kontrolü çok önemlidir.
BÖBREK SORUNU OLANLARA ÖNERİLMEZ
Bazı hastalıklarla ilişkisi
Böbrek sorunu yaşayan bireylerde potasyum kısıtlaması gerekli görülebilir. O zaman avokado potasyum içeriği zengin bir besin olduğundan kaynaklı hiperkalemiye yola açabilir. Böbrek sorunu yaşayan bireylerin özellikle potasyum kısıtlaması varsa avokado tüketimi önerilmez.
100 gram avokado içerisinde yaklaşık 485 mg potasyum bulunur. Bu genellikle kalp ve tansiyon hastalığı için faydalıdır. Ancak böbrek fonksiyonu bozuk olan veya kronik böbrek hastalığı olan bireylerde hiperkalemi (yüksek potasyum) riski doğurabilir. Böyle durumlarda avokado tüketimi doğru olmayacaktır.
BÖBREK TAŞI YAPAR MI?
İlaveten son zamanlarda avokadonun böbrek taşı riskini artırdığına dair iddialar bulunmaktadır. En sık görülen böbrek taşı türü kalsiyum oksalat taşıdır. Avokado düşük oksalat içeriğine sahip bir besindir. 1 avokado içerisinde yaklaşık 2 mg oksalat bulunur. Bu durum da oksalat taşı için güvenli kabul edilir.
Ispanak, pancar gibi yüksek oksalat içeriğine sahip besinlerden uzak durulması gerekir.
Ispanak; 100-200 mg oksalat / 100 gram ya da
Pancar; 100-200 mg oksalat/ 100 gram içeriğe sahiptir. Yaklaşık yarım kase pişmiş ıspanakta 300-350 mg oksalat bulunur. Avokado ise bu kadar oksalat içeriğine sahip olmadığından böbrek taşı oluşturma riski taşımaz.
Sadece smoothie yapılırken genellikle avokado ve ıspanak, pancar gibi besinler beraber kullanıldığından burada oksalat içeriği yüksek olduğundan uyarılıyor olabilir.
MİDE BULANTSINI TETİKLEYEBİLİR
Hamilelik ve emzirme dönemleri
Folik asit açısından zengin bir besindir ancak hamilelikte ya da emzirme dönemlerinde mide bulantısı yaşayan bireylerde hassasiyet daha fazla olacağından avokado tüketimi rahatsızlık yaratabilir. Hem yağlı olması hem de içeriğindeki asitler mide bulantısını tetikleyebilir. Bu durum kişiye göre planlanmalıdır.
Bazı hayvanlar için toksiktir
Kuşlara, atlara ve bazı küçük hayvanlara verilmemelidir. İçeriğindeki persin maddesi onlar için zehirli olabilmektedir.
‘MUCİZEVİ BESİN’ ARAMAYIN
Gülçin Işık, sonuç olarak her besinin herkese göre olmadığını, beslenmede önemli olan şeyin ‘mucizevi besin’ arayışı olmaması gerektiğini söyledi ve sözlerine şöyle devam etti:
“Bunun yerine kişinin yaşam tarzına, sağlık durumuna ve ihtiyaçlarına özel olarak düzenlenen bütüncül bir beslenme yaklaşımı oluşturulmasıdır. Avokado örneğindeki gibi her besin bir yandan şifalı olabiliyorken, bir başkası için risk faktörü oluşturabilir. Unutmayalım ki; beslenmede denge, bireysellik ve bilinç en önemli anahtarlardır.”