Sık ateşlenen çocuklarda romatizmal nedenler

Tekrarlayan ateşli olan çocuklarda bu durum daha fazla önem arz etmektedir, çünkü her ateşlendiğinde aileler acil birimlere başvurmakta ve çoğunlukla gereksiz yere antibiyotik tedavisi başlanmaktadır. Gereksiz antibiyotik kullanımının en önemli sebepleri arasında her ateş tekrarında farklı bir hastane veya  farklı bir doktora başvurması, hasta hikayesinde geçmiş ateş tekrarlarının gözden kaçırılması ve bu ateş tekrarlarının anamnezde örnek tabirle “bir yapboz parçası gibi“ birleştirilememesinden kaynaklandığı düşünülmektedir. Bazen ayda bir bazen de daha sık olarak haftada bir tekrarlayan ateş yakınmaları olan çocuklar bulunmaktadır, bu hastaların ebeveynlerinde ve akrabalarında da ateş tekrarı hikayesi genellikle vardır, tamda bu durumda hastanın hikayesi dikkatli olarak alınmalı ve not edilmelidir çünkü tekrar eden aynı bulgular varlığında ailesel Akdeniz ateşi (FMF), PFAPA hastalığı veya diğer otoinflamatuar hastalıklar olma ihtimali vardır.

Ailesel akdeniz ateşi ( FMF), ülkemizde sık olarak görülmekte olup bu sıklık bölgelere göre değişim göstermektedir. Türkiye genelinde FMF görülme sıklığı 1/1000 olup Trakya bölgesinde bu oran çok daha düşüktür. En fazla FMF hastası gördüğümüz iller sırasıyla  Sivas (yüzde 12), Kastamonu (yüzde 9), Tokat (yüzde 8), Sinop (yüzde 5.5), Ordu (yüzde 5),  Samsun (yüzde 4) olarak sıralanmaktadır. Ailesel Akdeniz ateşinin bulguları arasında tekrarlayan ateş en sık görülen bulgu olup yine tekrarlayan karın ağrısı, göğüs ağrısı, eklemlerde şişme ve ağrı oluşmaktadır. Karın ağrısı bazen çok şiddetli olabilmekte ve apandisit hastalığı ile karıştırılabilmektedir. FMF in diğer bulguları; bazen ayak sırtında kızarma ve ağrı, bacaklarda egzersizle oluşan ağrı, yaygın eklem ağrıları, baş ağrısı ve kas ağrılarıdır. FMF hastalığı düşünülen çocukların akrabalarında da FMF hikayesi bulunmaktadır.  FMF de tekrar eden ataklar dolayısı ile oluşan iltihabi durum çeşitli organlara zarar verebilir, en çok etkilenen organlar arasında böbrek bulunmakta olup kontrol edilmeyen FMF amiloidoz dediğimiz önemli bir hastalığa yol açabilmektedir,  vücutta iltihabi ürünlerin birikimi sonucu oluşan bu  hastalık  en çok böbrekleri tutmakta ve böbrek yetersizliğine sebep olabilmektedir. FMF tedavisinde tedavisinde kolşisin adlı bitkisel kökenli bir ilaç kullanılmaktadır, bu ilaç ile ateş, karın ağrısı ve diğer  ataklar önlenebilir ve oluşabilecek organ hasarlarının önüne geçilebilir.

PFAPA hastalığı Tekrarlayan ateş, farenjit ağız yaraları ve lenf bezi büyümeleri ile kendini gösteren genellikle 5 yaşın altındaki çocuklarda görülen bir hastalıktır. Tipik olarak belirli süre ile tekrar etmesi ile diğer otoinflamatuar hastalıklardan ayrılır, aileler tipik olarak bu durum için sanki kurulmuş saat gibi her ay tekrar ettiğini dile getirmektedirler. Bu hastalıkta ateş 3-4 gün kadar sürmekte ve  bu süre sonunda kendiliğinden düşmektedir, ateşin yüksek olmasına rağmen çocukların genel durumları iyidir, ateş antibiyotiklere ve ateş düşürücülere yanıtsızdır. Hastaların boğaz kültürleri ve hızlı bakteri testleri normal sonuçlanır, atak sırasında bakılan kan tetkiklerinde kanda iltihabi yanıtı gösteren değerlerin yükseldiğini görülür. PFAFA’sı olan çocukların anne ve babalarında  genellikle küçükken sık ateşlenme veya bademcik operasyonu geçirme öyküsü vardır. Tedavisinde tek doz kortizon ile ateş atağı 4 saat içinde düşer ama hastalığın en etkin tedavi seçeneği bademcik ve geniz eti operasyonudur, bu ameliyattan sonra %90’ın üzerinde hastada ataklar önlenebilmektedir. FMF ve PFAPA ülkemizde yaygın olarak görüldüğü için bazı olgularda FMF ve PFAPA birlikteliği görülmektedir ve bademcik operasyonuna yanıt azalmaktadır.

Bu iki hastalık dışında da  diğer otoinflamatuar hastalıklar var olup çok daha nadiren görülürler. Bu hastalıkların tanınabilmesi için aileler tekrar eden ateş ve diğer bahsedilen bulguların varlığını hekimlerine detaylı olarak anlatmalı, ve hekimleri tarafınca gerekli görülür ise bir çocuk romatolojisi uzmanı ile görüşmelidirler.  Özetle gereksiz yere antibiyotik kullanımını önlemek ve sık hastane başvurularının önüne geçmek için tekrarlayan ateşi olan her çocuk detaylı olarak incelenmeli, aile hikayesi dikkatli olarak alınmalı ve ülkemizde sık olarak görülen FMF ve PFAPA hastalığı akılda tutulmalıdır.

Gözden Kaçmasın

#MIS-C#KORONAVİRÜS

Bugünlerde çocuklarda artış gösteren tehlikeli hastalık: MIS-CHürriyet.com.tr