TÜRK tarihçilerinin en büyüğü Prof. Halil İnalcık’ı dün sona eren Türk Arşivleri Sempozyumu’nda görmeye gittim.
‘Tarihçilerin Şeyhi’ denilen Prof. İnalcık o kadar büyük ki, aleyhinde kimse atıp tutmaya cesaret edemiyor. Yoksa o da, klişesever dar kafalara göre ‘Atatürkçü’, ‘laik’ ve ‘milliyetçi’ çıktı... Bu takım için ne büyük bir hayal kırıklığı! Bir kulbunu bulsalar hemen saldıracaklar; ama İnalcık çok sağlam.
Bizde böyle oluyor. Osmanlı hakkında ‘Balkan asillerini kesmediler’ dersen hemen nasyonalist ilan edilirsin. Laiklik son derece normal bir aydın duruşudur; ama onu da seni tanımlamaya kullanırlar. Atatürk’ü anlamak ve büyük lider olduğunu söylemek ise hem solda hem de sağda kendini ileri derecede aydın sayan bu hastalıklı takım için ayıp şey.
* * *
Geçen hafta Londra’daki Madame Tussaud’s müzesinde Atatürk’ün yeni balmumu heykeli için yapılan törene katıldım. Tarih, 10 Kasım, Türk ulusunu yaratan liderin ölüm yıldönümü... Davet sahibi, yeni balmumu heykelin yapımının sponsorluğunu üstlenen, Türkiye’nin en büyük sanayi grubu Koç’un yönetim kurulu başkanı. Ve bu davete hükümetten kimse katılmadı.
Sonuçta orası bir müze. ‘1938’de ölmüş bir liderin heykeli için yapılan törende hükümetin ne işi var?’ diye de düşünmek mümkün elbette. Ama o lider herhangi bir lider değil. AKP de herhangi bir hükümet değil.
Elimizi vicdanımıza koyup düşünelim. AKP dışındaki her hükümet ne yapar eder bu törene hiç olmazsa bir temsilcisini gönderirdi. Ama AKP göndermedi. Belki de gönderemedi. Göndermeye cesaret edemedi. En azından kendisi hakkında böyle düşünülmesine yol açtı. Dendi ki: ‘İşte AKP’nin değişimi buraya kadar, hem Atatürk, hem heykel... AKP’ye fazla geldi.’
AKP, Madame Tussaud’s Müzesi’ndeki Atatürk heykelinin açılışına katılmayarak değiştiğini göstermek açısından bir fırsat kaçırmış olabilir. Ama zoraki değişim olmuyor. Kaldı ki AKP belki de oraya gelmeyerek kendi içinde tutarlı ve dürüst davrandı.
* * *
Madame Tussaud’s Müzesi’ni asıl görmesi gereken kişi Çin seyahati nedeniyle davete icabet edemeyen Kültür ve Turizm Bakanı Atilla Koç’tu. Ayrıca İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş da gerçekte bir eğlence merkezine dönüşen bu müzeyi iyi incelemeli. Madame Tussaud’s, 200 yıllık bir kurum. Uzun süre İngiltere’nin yayıncılık devi Pearson’a aitti. 1998’de 528 milyon dolara el değiştirdi. Las Vegas’tan Amsterdam’a kadar pek çok yerde Madame Tussaud’s’nun şubeleri açıldı.
İstanbul’da ya da Antalya’da da bu müzeden neden olmasın? Londra’dakini her yıl 2.5 milyon turist geziyor.
Madame Tussaud’s hikáyesi içime oturmuş olmalı. Prof. İnalcık’a Tarihçilerin Kutbu kitabını imzalatırken aynı konuyu açtım. Zarif bir yorumla, ‘Hükümetin bu aralar başında çok sıkıntı var, bir yere ayrılamıyorlar’ dedi.