Trump yeni Air Force’a binebilecek mi

ABD Başkanı Donald Trump’ın sürekli takip ettiği son nesil Boeing 747-8 uçağından yapılandırılan Air Force One, yani ‘Başkanlık Uçağı’nın teslimatı 2029 yılını bulacak. Hatta teslimatın daha fazla gecikmesi halinde belki de Başkan Trump bu yeni nesil iki uçağı hiç kullanamayacak.

Bugün kullanılan uçaklardan 7 metre daha uzun, daha hızlı ve yüksekten gidebilecek olan yeni nesil Air Force One uçağının Washington D.C.’den Hong Kong’a direk uçabileceği de açıklandı. Bu uçakta askeri uçaklardaki gibi havada yakıt ikmali de bulunuyor. ‘Uçan Beyaz Saray’ da denilen uçağın, ana yüklenici Boeing’in küresel tedarik zincirlerine ve değişen proje gereksinimlerine bağladığı sorunlar nedeniyle geciktiği doğrulandı.

Beyaz Saray İletişim Direktörü Steven Cheung,  geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, “Yeni Air Force One uçağının teslimatının bu kadar uzun süre ertelenmesi gülünçtür” dedi. “Başkan Trump, bir süredir ihtiyaç duyulan yeni bir uçağın teslimatını hızlandırmanın yollarını belirlemek için çalışıyor” diye de ekledi. Boeing ise içine düştüğü hem mali sıkıntı hem de genel imalat gecikmeleri ile boğuşurken, çok prestijli olan başkanlık uçaklarından en az birini en kısa sürede teslim etmenin yollarını arıyor. Öte yandan Trump yönetiminden adını açıklamayan bir sorumlu, Air Force One yeni nesil uçakların 2029 yılından önce tamamlanmasının mümkün olmadığı görüşünde.

2018’DE YAPILAN SÖZLEŞME 

Yeni Air Force One için sözleşme ilk olarak 2018 yılında Boeing ile yapıldı ve süreç başlatıldı. Boeing, Air Force One olarak kullanılmak üzere iki yeni 747-8 uçağı inşa etmek için 3.9 milyar dolarlık bir sözleşme almıştı ve bu uçaklar Aralık 2024’te teslim edilecekti. Ancak daha sonraki gecikmeler sözleşmenin 2027 veya 2028’e ertelenmesine yol açtı ve yeni gecikmeyle bu tarih daha da uzadı. 

Air Force One olarak hizmet verecek Boeing 747-8’ler, nükleer savaş gibi en kötü güvenlik senaryolarında uçabilen havadaki bir Beyaz Saray olacak şekilde tasarlanıyor. Uçaklar askeri aviyonik, gelişmiş iletişim ve kendini savunma sistemi ile modifiye ediliyor.. 

Bir zamanlar Boeing Savunma, Uzay ve Güvenlik’in başkanı olan ve daha sonra şirketten ayrılan Ted Colbert, temmuz ayında Boeing’in 747 uçaklarının büyük ölçüde modifiye edilmiş versiyonları olan uçakları inşa ederken tedarik zinciri, enflasyon, işgücü ve diğer zorluklarla uğraştığını söyledi. Boeing, gecikmeler nedeniyle programda 2 milyar dolardan fazla para kaybetti. Colbert, “Ekibimiz çok çok zorlu bir programla mücadele ediyor, iki çok karmaşık uçak” demişti. Colbert o zamanlar. “İşgücümüze ve eğitime, verimliliğe, fabrika katındaki çalışmalara çok fazla yatırım yaptık” savunmasını yapmıştı. 

Tarafsız Hükümet Hesap Verebilirlik Ofisi (GAO), 2022’de Air Force One programının, mekanikerler için sıkı bir işgücü piyasası, beklenenden düşük güvenlik izni oranları ve Boeing’in bazı iç işleri için alternatif bir tedarikçiye geçme ihtiyacı gibi nedenlerle daha fazla gecikme riskiyle karşı karşıya olduğunu söylemişti.

RENK DEĞİŞİMİ 

2023’te Biden yönetimi, mevcut beyaza iki ton maviye benzeyen bir Air Force One boya şemasını değiştirmemeyi ve bu haliyle devam etmeyi seçti. Tasarım Kennedy yönetimine dayanıyor ve Biden’ın hamlesi, Başkan Trump’ın ilk döneminde kırmızı, beyaz ve mavi şemaya geçme kararını tersine çevirmişti. 

Boeing ve Savunma Bakanlığı ayrıca yüzlerce Boeing çalışanının, aylarca veya yıllarca süresi geçmiş kimlik bilgileriyle gizli Air Force One uçaklarında çalışmasına neden olan 2023’teki bir güvenlik izni eksikliğini de araştırmış, belge sorunu keşfedildikten sonra çalışma alanlarına erişimleri geçici olarak askıya alınmıştı.

TÜRÜNÜN TEK ÖRNEĞİ 

Hava Kuvvetleri tanımı olan VC-25  (Air Force One) ile standart Boeing 747 arasındaki farklar; taşınan yolcu sayısının dışında, son teknoloji navigasyon, elektronik ve iletişim ekipmanları, iç konfigürasyonu ve mobilyaları, bağımsız bagaj yükleme sistemi, ön ve arka hava merdivenleri ve uçuş sırasında yakıt ikmali imkânı sunması şeklinde sıralanabilir. Elbette füze savar ve çok bilinmeyen harici saldırılara karşı koruma sistemleri de mevcut. Başkan için konaklama birimleri arasında bir kamaradan (giyinme odası, tuvalet ve duş) oluşan bir yönetici süiti ve başkanın ofisi yer alır. Yani uçan bir ‘oval ofis’ oluşturulmuş. Başkan, ailesi ve personeli için bir konferans/yemek odası da var. Uçakta konuklar, kıdemli personel, gizli servis ve güvenlik personeli ve medya üyeleri için ayrı bölümler yer alıyor.

İki mutfak, tek seferde 100 öğüne kadar yemek çıkarabiliyor. Engelli erişim tesisleri de dahil olmak üzere altı yolcu tuvaleti, ayrıca bir dinlenme alanı ve uçuş ekibi için mini mutfak da var. VC-25’te ayrıca küçük tıbbi acil durumlar için tıbbi ekipman ve malzemelerle donatılmış bir bölüm de yer alıyor. Uçak, türünün tek örneği.

AIR FORCE ONE’IN KISA HİKÂYESİ 

- Air Force One, çağrı işareti olarak 1950’lerde kullanılmaya başlandı, Başkan Kennedy’nin Boeing 707 ya da sistemleştirilmiş askeri adıyla VC-137’si halk arasında “Air Force One” olarak bilinen ilk uçak oldu. 

- 1962’de, Air Force One olarak kullanılmak üzere özel olarak satın alınan ve yüksek koruma kalkanına sahip olan bir VC-137C, 26000 kuyruk numarasıyla uçmaya başladı. Bu en çok bilinen başkanlık uçağıdır. 26000 kuyruk numarası, Başkan Kennedy’yi 22 Kasım 1963’te Dallas’a taşıyan ve suikastının ardından cesedini Washington DC’ye geri getiren uçaktır. 

- Kennedy’in ölümünün hemen ardından Lyndon B. Johnson, Dallas’taki Love Field’da bu uçakta 36’ncı başkan olarak yemin etti. 1972’de Başkan Richard M. Nixon, 26000 ile Çin Halk Cumhuriyeti’ne ve eski Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’ne tarihi ziyaretlerini yaptı. 

- Kuyruk numarası 27000 olan uçak, 26000 numaralı uçağın yerini aldı ve 19 Ekim 1981’de Başkan Nixon, Ford ve Carter’ın Mısır da  Kahire’ye, Mısır Devlet Başkanı Enver Sedat’ın cenaze töreninde Amerika Birleşik Devletleri’ni temsil etmek üzere uçurulmasında kullanıldığında kendi tarihini yazdı. İlk VC-25A’nın kuyruk numarası 28000’di ve 6 Eylül 1990’da “Air Force One” olarak uçtu. Başkan George Bush’u Kansas, Florida ve ardından Washington DC’ye geri götürdü.

BİR ÖNCEKİ AİR FORCE B707

- İkinci bir VC-25A (kuyruk numarası 29000) Başkanlar Clinton, Carter ve Bush’u Başbakan Yitzhak Rabin’in cenazesi için İsrail’e taşıdı. 29000 kuyruk numarası ayrıca 11 Eylül 2001’de, Başkan George W. Bush’un New York Şehri’ndeki Dünya Ticaret Merkezi Güney Kulesi’ne yapılan saldırıdan sonra Sarasota, Florida’daki Emma E. Booker İlkokulu’nda bir etkinliğe katılırken kesintiye uğramasıyla tarihe adını yazdırdı. Uçak mürettebatı, artan tehditlere rağmen başkan ve personel üyelerini güvenli bir şekilde Washington DC’ye geri döndürdü. 

- 23 Mart 2016’da, 28000 kuyruk numaralı uçak, Başkan Barack Obama’yı Küba’ya tarihi bir geziye götürdü. Bu, 1928’de Başkan Calvin Coolidge’den bu yana görevdeki bir ABD başkanının ilk Küba ziyaretiydi.  

- Bugün, bu uçaklar Başkanlık Hava Taşımacılığı Grubu tarafından işletiliyor, bakımı yapılıyor ve Maryland, Joint Base Andrews’da bulunan Hava Hareketliliği Komutanlığı’nın 89. Hava Taşımacılığı kanadı’nda bulunuyor. VC-25A, “Air Force One” olarak bilinen uçaklar başkanlık seyahatlerinin lideri olarak görev yapıyor. 

BAŞKANLIK UÇAKLARININ BAŞKANLARI

1959 – 1962 Boeing 707, VC-137A

Başkanlar Dwight D Eisenhower, John F Kennedy, Lyndon B Johnson, Richard M Nixon

1962 - 1990, Boeing 707, VC-137C

Başkanlar John F Kennedy,  Lyndon B Johnson, Richard M Nixon, Gerald R Ford, James E Carter, Ronald W Reagan, George HW Bush

1990 - günümüz, Boeing 747-200B , VC-25A

Başkanlar George HW Bush, William J Clinton, George W Bush, Barack H Obama, Donald J Trump, Joseph R Biden.

THY SIDNEY UÇUŞUNDA REKOR KIRDI

Şirketin son aylarda birbiri ardına açtığı ultra uzun uçuşlar arasında Sidney (SYD) yüzde 91 dolulukla rekor kırdı. Bunu yüzde 90 doluluk ile Melbourne ve yüzde 88 ile de Şili’de Santiago uçuşları izledi.

Türk Hava Yolları doluluk rekoru kıran 351’inci destinasyonu Sidney uçuşları için hemen frekans artırma programını yaptı. Şirket İstanbul – Kuala Lumpur duraklamalı – Sidney hattında haziran ortası ve ekim sonu itibarıyla haftalık frekanslarını artıracak, 2026 yılında ise günlük frekansa ulaşacak. Şirket haftada 4 kez 329 yolcu kapasiteli Airbus A350-900 uçakları ile Sidney Kingsford Smith Uluslararası Havaalanı’na 29 Kasım 2024’de sefer başlattı. Ancak ilk iki uçuş Boeing 777-300 (ER) uçaklarıyla gerçekleştirildi. Sidney Havalimanı otoritesi THY’nin haziranda haftalık sefer sayısını dörtten beşe, 30 Ekim’de ise haftada altıya çıkaracağını duyurdu. Ayrıca açılıştan 13 ay sonra, 12 Ocak 2026’dan itibaren havayolu, Kuala Lumpur üzerinden İstanbul ile Sidney arasında günlük uçuş yapacak. Siparişi verilen Airbus A350-1000 uçaklarının teslim alınmasından hemen sonra, ki bu 2026 yılı içinde İstanbul-Sidney seferleri direkt olacak, bu uçakların gelmesi ile birlikte Melbourne ve Santiago uçuşlarının da direkt yapılması planlanıyor. Yeni uçaklarda en az 60 business koltuk olacak ve bu sayede kârlılık yükseltilecek.

Öte yandan daha önce sözü edilen İstanbul’dan Yeni Zelenda da Auckland uçuşları şimdilik düşünülmüyor. Yakın tarihte Kuzey Makedonya’da Ohrid uçuşları başlayacak. 27 Mart gibi planlanıyor. Amerika’da Minneapolis’e yapılacak uçuşlar için tarih henüz kesinleşmedi. Kamboçya’da 3’üncü noktaya uçuşlar da planlamadan geçti.

Kamboçya’nın başkenti Phnom Penh ilk uçuş 10 Aralık 2025’te gerçekleşecek ve haftada üç gün yapılacak.