THY’den rötarlı ‘pilot’ hamlesi

Geçtiğimiz aylarda ilanlara çıkan THY toplam 1000 pilot alımı için ciddi yol aldı. Halen yüzde 10-15 civarında pilot açığı bulunan şirket, alımda hiç tip eğitimi görmemiş pilot adaylarını da bünyesine kattı. Şirketin eğitim başkanlığı, gelen pilotları hızla eğitime almaya başladı. Simülatör eğitimleri için oluşacak tıkanmaya karşı yurtdışındaki merkezlerle de görüşülmeye başlandı. Şu anda filosunda 2022 yılı sonuna göre 389 uçak olan şirket, gelecek yıl filodaki uçak sayısını 424’e çıkaracak. Ayrıca dedikoduları ayyuka çıkan bölgesel uçak alımı da gerçekleşirse pilot açığı büyüyecek. THY’nin operasyonlarını rahat yönetebilmesi için dar gövde uçaklarda uçak başına 11-12, geniş gövdeli uçaklarında ise uçak başına 18-20 pilota ihtiyacı var. Elbette mesai dolumları, sağlık sorunları, rapor alanlar buna eklendiğinde ihtiyaç duyulan pilot sayıları artıyor. 

5 BİNDEN FAZLA PİLOT 

Bir sıkıntı yaşanmaması için işe alımlarına başlanan pilotların en hızlı şekilde eğitimlerini tamamlamaları için yoğun çalışma yapılıyor. Bu arada filodaki deneyimli, dar gövde pilotlarının bir kısmı da geniş gövdeli, uzun menzilli uçaklara geçirildi. Şirketin halen 5 binin üzerinde pilotu var. Bunların 400’e yakını yabancı. THY’nin uçuş akademisinden gelen pilot sayısı yetersiz. Başka şirketlerde uçmuş, işsiz kalmış pilotlar da alınanlar arasında. Bu arada uçuş eğitimi görmüş ama havayolu ticari pilotluk lisansına sahip olmayan, tip eğitimi almamış pilotlar da sisteme katılıyor. 

ÖNEMLİ GECİKME 

Madalyonun bir diğer yüzü ise şöyle. Aslında THY geçtiğimiz yıl ciddi pilot alımı yapacaktı. Ama sistem içinde bazı yetkililerin karşı çıkmalar nedeniyle önemli bir gecikme yaşandı. Oysa geçtiğimiz yıl pilot alımları yoğun şekilde yapılsaydı, en azından 300-400 pilot şu sıralarda sisteme katılmış olacaktı. Çoğu uçuşlara başlamıştı bile. Ama içerideki kargaşa ve kararsızlık sisteme ciddi zarar verdi. Eksik pilot yığılması THY’nin yeni gelen uçaklarını operasyona almasında zorluklara da yol açtı. Şirketin halen belirlenen yüzde 10-15’den fazla pilot açığı var. Bu açık yeni gelecek uçaklarla birlikte daha da büyüyecek. Bu yüzden sistemin sıkışmaya başladığı ortada.  Bakalım hızlandırılan eğitimler pilot açığını giderebilecek mi? Geçen yıl pilot alımına kelimenin tam şekliyle, hesapsız kitapsız ‘taş koyanlar’ bir huzursuzluk yaşayacaklar mı? Bu sorunun cevabı önümüzdeki aylarda ortaya çıkacak.

ARI GİBİ ÇALIŞTILAR ALEVLERİ BASTIRDILAR�

Tam 287 orman yangınına müdahale ettiler. 13 tane Air Tractor denilen hava traktörü arı gibi çalıştılar. Yetmedi KKTC’deki yangına da uçtular. Yetmedi Gürcistan’a da yetiştiler. Operasyonların merkezi üsleri Antalya, Dalaman, İzmir, Edremit, Adana havalimanları oldu. Yangına hangi nokta yakınsa oradan gittiler. Arkalarından diğer havalimanlarından takviyeler geldi. Sonunda orman yangınlarının yaşandığı yaz boyu toplam 1613 saat uçtular. 1679  sorti yaptılar. 5 bin 37 ton su ve retardant denilen kimyasal geciktiriciyi alevlerin üzerine, tam üzerine bıraktılar. Vadilere dalıp çıktılar. Yetmedi 270 kez yüklü keşif görevini üslendiler. 30’dan fazla orman yangınını da anında belirlediler. Elbette onlar yalnız değildi. Genel Kurmay portföyündeki helikopterler de dahil onlarca helikopter orman yangınlarına birlikte koştular. Gece görüşlü sistemler devreye girdi. Hurda diye bir kenara itilen ama ayağa kaldırılan THK’nın yangın söndürme uçakları da imdada yetiştirildiler. Elbette yerde çalışan orman görevlileri, askerler, belediye ekipleri, yangınları yüreğinde hisseden vatandaşlar hepsi bir oldular, alevleri bastırdılar.

KİRALAMANIN HİKÂYESİ

Savunma Sanayii Başkanlığı’nın ( SSB ) Küçük Tanker Uçağı Kiralama Projesini kazanan İspanya’da yerleşik TITAN Fire Fighting SL firması, söz konusu sözleşmeyi hiçbir yerli işletmeci firma olmaksızın, doğrudan 15 Mart 2022 tarihinde imzaladı. Küçük Tanker Uçağı Kiralama Projesi’nde, Savunma Sanayii Başkanlığı “Program Yönetimi”, Orman Genel Müdürlüğü “Son Kullanıcı”, TITAN firması ise “Yüklenici Firma” sorumluluğunda görev yaptı. EASA onaylı sertifikaya sahip bulunan yüklenici firma, sözleşme kapsamında 3 ton su ve retardant (kimyasal geciktirici) taşıma kapasiteli “1 adet İKAME uçak olmak üzere toplam 13 adet AT-802 Yangın Söndürme Uçağını” Mayıs 2022’de Türkiye’ye getirdi.  İki ay gibi kısa bir sürede, 5 havalimanı/havalanındaki “Yaşam ve Dolum Tesisleri’nin” (Konteynerler, Su ve Retardant Dolum Tankları, Pompalar, Taşıtlar gibi) kurulması, yurtdışından gelen yabancı pilot ve teknisyenlerin Türkiye’de geçici ikamet ve çalışma izinlerinin alınması ve söz konusu havaalanlarının işletmecileri olan DHMİ ve THK ile sözleşmelerinin oluşturulması sağlandı. Bu arada Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü girişimi ile uçaklar OGM tarafından “Devlet Hava Aracı Statüsü’ne” alınarak, yangınlara müdahalede daha etkin ve başarılı operasyonların gerçekleşmesi sağlanmış oldu. Operasyonlar 1 Haziran 2022 tarihinden itibaren Orman Genel Müdürlüğü koordinasyonunda yürütüldü. Meydana gelen orman yangınlarının bu yıl çok büyük ölçüde önlemesinde “INITIAL ATTACK ( Acil ve Başlangıç Müdahale Uçağı)” olarak dünya havacılığında isimlendirilen “Air Tractor” Yangın Söndürme Uçakları çok büyük ölçüde rol oynamışlardır. Amerikan Air Tractor uçakları Pratt&Whitney’in tek motoru ile uçuyorlar. Maksimum kalkış ağırlıkları 7 bin 257 kg. Üç tondan fazla su alıyorlar. Kanat açıklıkları 18 metreden biraz fazla. Uzunlukları 12 metre. Yerden yükseklikleri ise 3 metre.

SURİYE’NİN A340’LARI NEREYE UÇUYOR

Ülkenin milli havayolu şirketi Suriye Hava Yolları çöküşün eşiğine geldi. İç savaş ve dış saldırılar nedeniyle sadece 14 uçağı olan havayolunun büyümesi tam olarak durdu. Filosunda Airbus, Ilyushin ve Tupolev uçakları bulunan Suriye Hava Yolları ağırlıklı olarak Airbus uçaklarını kullanıyor. Bu uçaklardan ikisi Airbus A340-300 tipi. Ama ambargolar nedeniyle sadece ağırlıklı olarak Ortadoğu ve Rusya’ya uçan bu iki Airbus A340-300 uçağının toplam ortalama yaşı 22.5 yıl. Havayoluna ilk katılan YK-AZA, daha önce Cathay Pacific, Sri Lanka Havayolları, Bek Air ve Air Inter için uçmuş ve Şubat 2017’de Suriye Havayollarına katılmış. Bu uçak 276 ekonomi ve 24 Business koltuğuna sahip. Daha yaşlı olan ki 23 yıldan fazla süredir çeşitli şirketlerde kullanılan YK-AZB çok daha az uçuş saatine sahip. Dört motorlu, çift koridorlu ve geniş gövdeli bu uçaklardan YK-AZB en talihsiz zamanda havayolu şirketine katılmış. Uzun yıllar Yunan Olimpik havayollarında uçtuktan sonra koronavirüsün ticari havacılık üzerindeki baskısının en fazla arttığı Mart 2020’de Suriye için uçmaya başlamış. Bu uçak 32 business class koltuk ve 263 ekonomi ile daha Premium sınıfı ağırlıklı bir konfigürasyona sahip. 

YASADIŞI YEDEK PARÇA 

Suriye Air’in Airbus A340’larından sadece birinin, yani YK-AZA’nın aktif olduğu görülüyor. Bu arada, YK-AZB tescilli uçak Tahran’da bakımdan geçiyor. İran’ın da ambargolar altında olduğu düşünülürse bu uçak için büyük ihtimalle ikinci-üçüncü el ve yasadışı yollardan bulunmuş yedek parçalar kullanılıyor. Bakımın ne zaman biteceği ise bilinmiyor. İki uçağın da uzun süre Başta BEA olmak üzere Ortadoğu da, buna Katar da dahil uçtukları gözleniyor. Uçakların zaman zaman Moskova uçuşları da kayıtlarda yer alıyor. Uzun menzilli uçaklar olmalarına rağmen orta menzillerin dışına fazla çıkamadıkları gözleniyor. 

KOLTUKTA TELEFON APARATI

Unıted Havayolları ile Los Angeles’tan Las Vegas’a uçtum. Uçaklardan biri A320, dönüşte ise diğeri Boeing 737-800 idi. İkisinde de hayatı kolaylaştıran bir cep telefonu mekanizması vardı. Hemen önünüzdeki koltuğun arkasındaki mekanizma açılarak içine cep telefonu yerleştiriliyor.

Sistem telefonu lastikli ayakları ile çizmeden tutuyor. Telefonu ciddi türbülanslarda bile yerinden oynatmıyor. Tam karşınıza aldığınız telefonla, uçaktaki internet sistemi sayesinde de istediğiniz filmi bile seyredebiliyorsunuz. Elbette bu uygulama koltuk arkalarından ekran olmayan uçaklar için geçerli. Ama çok pratik ve ucuz bir çözüm. Yolcu konforu için büyük bir imkân.