Bütün uçaklar dolu

BİLET fiyatlarının yüksekliğine rağmen tüm dünyada uçak doluluk oranları yüzde 80’leri aşmaya başladı. Bazı popüler hatlarda eğer erken davranılmazsa bilet bulmak imkânsız hale bile gelebiliyor. Yılbaşı’nın yaklaşması ile birlikte uçuş sayılarında da ciddi artışlar oluyor.

Doluluk oranlarının en hızla yükseldiği bölge Amerika kıtası. Özellikle ABD’nin doğu ve batı bölgelerinde bulunan kentlerdeki havayolu yolculuklarında beklenenden de fazla artış var. Bu bölgelerde uçak doluluğu yüzde 85’leri geçmeye başladı. Asya Pasifik ülkelerindeki doluluklar yüzde 80’ler civarında olsa da, özellikle tatil bölgelerindeki uçuşlarda yüzde 90’a varan doluluklarla birlikte bilet fiyatlarında iki kata fiyat artışları gündeme gelmeye başladı. Avrupa’da ise iç hatlarda yani Avrupa ülkeleri arasındaki uçuşlarda doluluklar düşük. Bunun nedeni tren yolculuğunun cazibesini giderek artırması. Ayrıca bazı Avrupa ülkeleri teren yolcuğunu özellikle tavsiye ediyor ve ücretlerde de kampanyalarla cazibeyi artırıyor. Bu hem karbon salımı için etkili oluyor hem de yolcular havalimanlarındaki yorucu geçişlerden kurtuluyorlar.

AFRİKA’DA REKABET DÜŞÜK

- Afrika hava sahasında ise uçuşlarda artış var. Ama uynı oranla doluluklar artmıyor. Bunun nedeni hem alım gücünün düşüklüğü hem de yeterli uçak olmaması. Yani yeterli sayıda rekabetçi havayolu şirketi bulunmaması. Afrika’ya en etkili seferleri THY ve Air France gibi şirketler yapıyor. Afrikalı yolcuların fazla bagaj ve kargoları olmasından dolayı özellikle THY imkânlar elverdiğince uçak tipini büyüterek rekabette önde kalmaya çalışıyor. Bavul ticareti, denklerle yapılan yolculuklar Afrika pazarında havayolu şirketleri için önemli bir gelir kaynağı oluyor.

UÇAK SAYISI ARTIYOR

- Pandemi sonrası uçak fabrikalarının ağır da olsa imalat sayılarını artırması, neredeyse yok satmaları havayollarında büyüme riskini de çoğaltmaya başladı. Birçok havayolu büyüme sırasında yeterince uçak bulamama ihtimaline karşı, ihtiyacının üzerinde uçak siparişi veriyor. İmal edilen ve  artan uçak sayıları birebirde ciddi sorunları da getirmeye başladı. Bütün havayollarında ciddi pilot sıkıntısı var. Hemen her havayolu şirketi hem hâlâ uçmakta olan pilotlardan transferler yapmaya çalışıyor, hem de yeni pilot yetiştirmek için bağlayıcı kontratlar yapan eğitim merkezlerine seçtikleri pilot adaylarını gönderiyor. Uçuş okulları şu dönemde dolulukları en fazla olan ve sıkışmaya başlayan eğitim kurumları.

DENEYİMLİ PİLOT SIKINTISI

- Hızlı büyüyen ve daha çok çift koridorlu geniş gövde uçaklar alan havayolu şirketleri de hızla dar gövdeden gelen, yani yeni mezun olmuş pilotları kokpitlere geçiriyorlar. Bu da kokpitlerdeki tecrübeli pilot sayısının dünya genelinde düşmesine neden oluyor, -sizi ürkütmesin, korkutmasın ama- uçuştaki hataları da artırıyor. Son zamanlarda ‘air miss’ denilen yakın geçişlerde artış var.

- Uçaklardaki ikaz sistemleri sayesinde bu yakın geçişlerde ciddi bir tehlike yaşanmadı. Ama uçakların yerdeki hareketlerinde meydana gelen, ölümcül olmayan kazalar artmaya başladı. Havalimanlarındaki yoğunluk, bazı yerlerde hava trafik kontrolörü (ATC) eksikliği ve deneyimsiz çalışanlar yüzünden yürekli ağıza getiren görüntüler ortaya çıkıyor.

ARIZALAR ARTIYOR

- Gelelim uçaklardaki arıza oranlarına. Özellikle düşük maliyetli havayolu şirketleri uçaklarının yerde kalma zamanını en aza indirmek ve daha verimli kullanmak amacıyla bakımların da hızlı yapılmasını istiyor. Hızlı bakım beraberinde kusurları da ortaya çıkarıyor. Çok sık teknik arızadan, kalkıştan vazgeçen ya da uçuş sırasında ‘divert’ eden yani planlanandan başka yerlere inmek zorunda kalan uçaklarla ilgili haberler duyuyoruz.

- Uçuşları takip eden sitelere girildiğinde yolundan dönen ne de çok uçak olduğunu görebilirsiniz. Ayrıca yapılan bakımlarda bazı uçaklarda sahte, sertifikasız parçalar kullanıldığı ortaya çıkıyor. Bir de PW 1000 G motorlarındaki arızalar nedeniyle dar gövdede çok tercih edilen onlarca A320-321neo uçakları yerde bekliyor. Bu da uçan uçaklardaki dolulukları yükselten başka bir neden. İyi bir gelişme gibi görünse de bu durum havayolu şirketlerini ciddi zararlarla karşı karşıya bırakıyor. Şimdilerde imalatçıya karşı açılmaya başlanan tazminat davaları birbirini izliyor.

- Elbette şu unutulmamalı; hızlı büyümelere, uçak sayılarının artmasına, kokpitteki tecrübelilerin sayısının azalmasına rağmen uçaklardaki güvenlik, ikaz sistemlerindeki gelişmeler ve bunların hızla yaygınlaşması kargaşaları ciddi biçimde önlüyor. Ancak bu arada iklim değişiklikleri nedeniyle ortaya çıkan hava olaylarındaki hırçınlıklar arttıkça sefer iptalleri ve gecikmeler de artıyor.

- Özellikle önümüzdeki yaz için tatil planları yapıyorsanız bilin ki hem bilet ücretleri artacak hem de uçaklardaki doluluklar yükselecek. Erken karar vermezseniz, hem pahalı uçacaksınız hem de belki bilet bulamadığınız için planlarınızı başka rotalara kaydırmak zorunda kalacaksınız.

ERKEN KARAR VERİN

Uçak bileti için rezervasyon yapacağınız zamanın bütçenize katkı sağlayacağını biliyor musunuz? İşte fırsat yakalamak için bazı ipuçları:

- Uluslararası uçuş rezervasyonu ne zaman yapılmalı?

Uluslararası uçuş rezervasyonları genelde uçuş tarihinden 11 ay önce başlar ve yapılan araştırmalara göre uçuştan 6-8 ay öncesi güzel bir fırsat yakalamak için en iyi zamandır.

- İç hat uçuş rezervasyonu ne zaman yapılmalı?

Daha yakın bir lokasyona uçuyorsanız genellikle 2-3 ay öncesinden harika bir fırsat yakalayabilirsiniz. Ayrıca uçuşa bir hafta kala son dakika fırsatları olabileceğini de unutmamalı.

- Haftanın hangi günü rezervasyon yapılmalı?

Salı günü! Çoğu havayolu şirketi, yeni fırsat ve promosyonlarını yayımlar. Hatırlatıcı uygulamaları kurup kontrol etmenizi öneririz.

- Haftanın hangi günü uçulmalı?

Hafta sonu başlangıcı olan cuma günü genelde çok tercih edildiği için en pahalı gündür. Cuma yerine salı, çarşamba ve cumartesi günlerine bakmanızı öneririz.

- Nasıl hazır olmalıyız?

Beklemediğiniz bir zamanda karşınıza bir fırsat çıkabilir. Hiçbir fırsatı kaçırmamak için fiyatları sık aralıklarla takip edin. Uyarı sistemlerine de mutlaka kaydolun.

Skyscanner önerilerinden alınmıştır.

EN ÇOK HAVALİMANI OLAN 20 ÜLKE

- Dünyanın birçok yerinde her yıl onlarca havalimanı yapılıyor. Yolcu uçaklarının dikine iniş ve kalkışları gerçekleşinceye kadar uzun beton pistler çevrenin kalbini hançerlemeye devam edecekler. Yan taraftaki listede hem sivil hem de askeri havalimanları, havaalan-ları- askeri hava üsleri, küçük havaalanları, özel havaalanları bir arada değerlendirildi.

GÜNDE BİN HAMBURGER SATIYOR

- BİR dünya markası haline gelen Nusret Gökçe’nin Nusr’Et Steakhouse-Salt Bae ünitesi  İstanbul Havalimanı Dış Hatlar’da açtığı 32’inci restoranında günde tam 1.000 hamburger satılıyor.

Yerli yabancı havayolu yolcularının büyük ilgi gösterdiği lokantada herkesle fotoğraf çektiren, geleneksel davranışı olan elleri ile servis yapan Nusret Gökçe açıldığı 23 Kasım’dan bu yana 14 bin civarında hamburgeri müşterilerine aynı lezzetle sundu.

İstanbul Havalimanı, Dış Hatlar gidiş, pasaport sonrası bölgede açılan Nusr’Et Steakhouse’da hamburger dışında müşterilere lokum, şaşlık, kuzu pirzola, köfte, steak New York, steak Dallas ve dana antrikot da servis ediliyor.

Nusret Gökçe İstanbul Havalimanı’ndaki ilgiden sonra başka ülkelerde de havalimanı içinde yeni yerler açmak için araştırmalar yapacaklarını söyledi.