Boeing Boeing’e karşı

Dünyanın en önemli iki uçak fabrikasından biri Boeing. Amerikalı. Şimdilerde birbirine çok yakın özellikleri olan ikinci bir uçağını havayollarına yakın gelecekte teslime hazırlanıyor. Bu uçağın adı Boeing 777X katlanan kanat. İki kanaat ucu da park pozisyonuna gelirken katlanıyor. Toplam 7 metreden fazla. Böylece köprüler arasında çok daha rahat park ediyor. Standart satış fiyatı 422.2 milyon dolar.  Her defasında iki sınıfta toplam 426 yolcu taşıyabiliyor. Ben karşılaştırma yaparken her iki uçağın da yani 787-9 ve 777X-9 modellerini seçtim. 777X ‘in menzili 16 bin 170km, diğerinin 787-9‘un menzili ise 14 bin km. Ama bu sınıftaki rüya uçak Dreamliner iki sınıfta 296 yolcu taşıyabiliyor. Her iki uçakta ileri ya da gelecek nesil denilen teknolojilere sahip. 777X, büyüklüğüne rağmen yakıt tasarrufu fazla bir uçak. Bu uçak halen Boeing’in büyük ticari başarı yakalayan 777 uçağından geliştirilmiş bir uçak.

BOEING 777X

NASIL KARŞILAŞTIRACAĞIZ

Bu kıyaslamayı hazırlarken geniş çapta Sumit Singh adlı havacılık yazarının belirlediği noktalardan yararlandım. Bir şirket uzun menzilli ve bol kapasite arıyorsa, belki de gereken şey şu anda kullanımda olan 777’dir. Peki ya 787 Dreamliner ? Açıkça mükemmel bir uçak ve daha az talep olan uzun mesafeli rotalar gibi orta ölçekli pazarlarda kullanışlı. Yine de Boeing 787 havayolları için yaklaşmakta olan ve teslimi 2025 yılına uzanan 777X’ten daha iyi bir seçim mi? Yatırımcılardan Boeing uçağı almak için 1 milyar doları olan yeni bir havayolu olduğunu düşünelim, hangi uçağı seçerdik? Doğal olarak, bize dolarımızdan en fazla getiriyi sağlayabilecek ve rotalarımızda en kârlı olabilecek uçağı arayacağız. 777X henüz hizmette değil ve sadece varsayabiliriz. Bu nedenle, bu karşılaştırma için bu faktörü göz ardı edemeyiz.

BOEING 787-9

FAZLA YOLCU RİSKİ

Bu iki uçak tipinin her ikisi de farklı versiyonlara sahiptir ve en küçük 787-8, en büyük 777-9’dan çok daha az yolcu alır. Doğal olarak, sadece ikisini seçip kafa kafaya yerleştirmek mantıklı olmaz. Bu nedenle, her bir faktöre bakacağız ve hangisinin daha avantajlı olduğuna karar vereceğiz. Havayolları uçaklarını genellikle liste fiyatından satın almadıklarını ve önemli indirimlerle fiyatları yumuşattıklarını unutmamak önemlidir. Doğal olarak, daha büyük uçak en fazla yolcuyu taşıyacaktır. Ancak ilginç olan 787-10 ve 777X-8 arasındaki fark, sadece 48 ek yolcu bu iki uçağı birbirinden ayırıyor ve hemen hemen aynı boyuttalar (sadece 777X’te daha büyük kanatlar var). Kanatların 7 metreden fazla kısmı yerde katlanıyor. Liste fiyatı 787’den 84.2 milyon dolar daha fazla olan 777X, sadece 48 yolcu için çok gerekli iyi bir yatırım değil (bu, jetin ömrü boyunca ödenen her ek yolcu için 1,9 milyon dolar). Tüm havayollarının bildiği gibi, daha büyük bir jetin doldurulması daha küçük bir uçaktan daha zordur. Tüm koltuklar satılmazsa veya mevsimsel talep ortadan kalkarsa, daha büyük bir 777-9’u çalıştırmak daha maliyetli olur. Büyük kapasite bir havayolunun hedefiyse, en iyi seçeneğiniz 777-9’dur. Bununla birlikte, bir şirket daha iyi bir anlaşma arıyorsa ve küçük bir uzlaşmaya aldırmıyorsa, 787-9 daha iyi bir seçim görünüyor olabilir. THY şu anda çok sayıda 787-9 uçağını başarı ile kullanıyor. Uçağın THY operasyonları için mükemmel bir menzili var. Hatta fabrika bu uçaklardan siparişlerin teslimatını zamanında yapamadığı için THY’nin büyüme hızı da yavaşlıyor. THY için 777X-9 şu anda gerekli değil. Ama ileride Avustralya kıtasına direkt uçuşlar planlanırsa 777X vazgeçilmez bir uçak olabilir. Hep uzun uçuşlar yapan Singapur Havayolları siparişi olan 14 adet 787-10 uçaklarını 11 adet 777X ile şimdiden değiştirdi. Genel bir kazanan seçmemiz gerekiyorsa, genellikle 787 serisine yönelirdik. Daha ucuz bir satın alma fiyatı ve daha az pahalı, daha şanslı görünüyor. Bir 777X’in işini (tam kapasite ve aşırı menzil dışında) gerçekleştirebilen bir 787 varyantı varsa, neden havayolları fazla para harcasın? Boeing bu soruya karşılık imalatında ve tasarımında önemli gelişmeler kaydedilen 777X uçağının ticari havacılık endüstrisinde devrim yaratacağını savunuyor.

EN ERKEN 2025’TE PİYASADA OLACAK

Başlangıçta 777X’in havayollarına 2021 gibi erken bir tarihte katılacağı umuluyordu. Ancak küresel sağlık krizinin ortasında beklentiler 2022’ye ertelendi. Bir dizi başka itirazın ardından şimdi 777X’in en erken 2025 yılında piyasaya sürülmesi bekleniyor.Bununla birlikte, hizmete girişte bir gecikme olmasına rağmen, yıllar içinde umut verici bir ilerleme kaydedilmiştir . Örneğin, Eylül 2020’de GE Aviation’ın GE9X motoru için FAA (Federal Havacılık İdaresi) sertifikası aldığı doğrulandı.

787 CAM KENARI

ÖZELLİKLER

787-9

- Uzunluk: 63 metre

- Kanat açıklığı: 60 metre

- Ağırlık: 254 ton

- Yolcu kapasitesi: 296

777x BUSINESS KABİN

- Menzil: 13.950 km

- Motor: GEnx-1B/Trent 1000

- Liste fiyatı: 281.6 milyon dolar

787 KABİN EKONOMİ

777-X (9 modeli)

- Uzunluk: 69,79 metre

- Kanat açıklığı: Kanat uçları açıkken Yerde  64,82 metre. Kanat uçları açıldığında kanat açıklığı 71.75m

- Yolcular: 426

- Menzil:  16,170 km

- Motor: GE9X

- Liste fiyatı: 422.2 milyon dolar

Dr. Ahmet Bolat

AMERİKA’DAN SAĞLIK TURLARI

Türk Hava Yolları Amerika’dan Türkiye’ye haftalık sağlık turları için yeni bir organizasyon çalışması başlattı. Şirketin Yönetim Kurulu ve İcra Komitesi Başkanı Prof Dr. Ahmet Bolat turların 5 bin Amerikan doları olacağını ve bir hafta süreceğini söyledi. Birçok özel hastane ile anlaşmalar yapılmaya başlandı. Turlara katılan Amerikalılar İstanbul’a getirilecek ve hastanelerde gerekli kontrolleri yapılacak, belirlenen rahatsızlıklarla ilgili çözümler sunulacak. Bu konuda Başkan Bolat, “Biliyoruz ki Amerika’da sağlık harcamaları çok yüksek. Ayrıca bir tahlil ya da Emar (MR) için aylar sonraya randevu veriliyor. Biz burada haftalık turlarla getirdiğimiz yolcularımızın sağlık sorunları ile ilgili çok hızlı çözümler üretebiliyoruz. Çoğu bir haftayı hastanede geçirecek olan Amerikalılar hiçbir konuda sıra beklemeden, uzun sürelere mahkum olmadan tedavi olabilecekler” dedi. Öte yandan THY benzeri bir turu da kültür turu olarak planlayacak. Özellikle İstanbul’daki müzeler, sanat galerileri meraklılara, hazırlanan haftalık programlarla sanat dolu bir zaman geçirmeleri sağlanacak.

ÇİN HAVALİMANLARINDA PANDEMİ TEDBİRİ

Çin’in çeşitli kentlerindeki havalimanlarına inen uçakların camlarından bakanlar ilginç giysili insanlarla karşılaşıyorlar. Korona tedbirlerinin hâlâ çok sıkı uygulandığı Çin’de havalimanı çalışanları uzaylı gibi dolaşıyorlar. Uçaklarda yükseleme ya da indirme yapanlar özel tutumlar içinde çalışıyorlar. Çeşitli ülkelerden gelen havayolları ekipleri de bu tedbirleri görünce şaşkına dönüyorlar. Özel tulumlar içinde çalışan havalimanı apronları üzerinde görev yapanlar, yabancılarla temastan da hızla kaçınıyorlar. Maske üzerine koruyucu takan ve sürekli yanlarında özel dezenfektanlar olan çalışanlar çalışma süreleri bittikten sonra havalimanından çıkarken de ciddi bir kontrolden geçiriliyorlar.