Boeing 737 MAX uçuşa hazır

İki büyük kazadan sonra Boeing 737 MAX uçaklarının sanki bir daha hiç uçmayacakları sanılıyordu. Ben de ümitsizler sınıfındaydım. Ama ardında Boeing gibi bir havacılık devi vardı ve işin peşini bırakmadı. 400’e yakın uçağın dünyanın çeşitli yerlerindeki havalimanlarındaki hüzünlü bekleyişinin sonuna gelindi. Gerekli yazılım düzeltmeleri ve yüzlerce bulgunun giderilmesine emin olunmasından sonra Amerikan Sivil Otoritesi Başkanı deneyimli pilot Steve Dickson bizzat kokpite oturdu ve Seattle Boeing Field ‘dan ilk uçuşu yaptı. Ardından verdiği demeçle bu uçaklarla ailesinin de gönül rahatlığı ile uçacağını söyledi ve uçuş yasağı resmen kaldırıldı.

YOLCULAR BİNER Mİ?

Uçak 20 aydan fazla bir süre önce kullanıma verildiğinde iki önemli kazaya neden oldu. Kalkıştan sonra otomatik olarak burnu aşağı veren 737 MAX-8 uçakları düştü. 346 kişi hayatını kaybetti. Bu uçak hiç hak etmediği bir yazılım sorunu yüzünden gökyüzündeki hayatına çok kötü başladı. Boeing milyonlarca dolarlık tazminatlarla karşılaştı. Havayolu şirketlerine de uçaklar uçmadığı için özel anlaşmalarla ödemeler yapıldı. Ama şimdi zor zamanlar geride kaldı. Peki yolcu bu uçaklara biner mi?

Artık bu soruyu sormuyorum. Belki uçağın adının değiştirilmesi gibi gereklilik de kalmamış olabilir. Belki de değişir. Ama ana marka Boeing zaten on yıllardır gökyüzünde güvenle yolcuların taşınmasını sağlıyor. Bence yaşanan olaylar sırasında Boeing olabildiğince şeffaf davrandı. Fabrikadan sızan haberleri anında doğruladı ya da doğrusunu açıkladı. İnkar politikasına başvurmadı. Hataları kabul etmekte zorlanmadılar. Ve en üst seviyedeki denetleyici otoritelerin bütün ikazlarını dikkate aldılar. İşte bu yüzden yolcunun iknasının çok güç olmayacağını sanıyorum. Belki başlangıçta değişik havayollarında, değişik coğrafyalar da uçuştan vazgeçen az sayıda yolcu ile karşılaşılabilir ama sonra kısa sürede her şey yoluna girecektir.

GERİ SAYIM BAŞLADI

THY’nin de 12 adedi İstanbul Havalimanı’nda diğer 12 adedi Boeing Seattle fabrikasında duran 24 uçağı var. Bu uçaklarda artık uçuş için geri sayıyor. Yapılan araştırmalara göre yolcuların yüz 65’inin bindikleri uçakların sadece büyük ya da tek koridorlu küçük uçaklar olduğu konusundaki dikkatleri ağırlıklı. Airbus ve Boeing’i ayırt ediyorlar. Ön koltuk ceplerindeki emniyet kartlarından ve kabin memuru anonslarında uçağın marka ve modelini öğrenen yolcularda çoğunlukta. Yani ağırlıklı olarak havayolunun sunduğu uçağa binip uçuyorlar. Bu yüzden de ikna zor olmayacak. 20 aydır yerde bekleyen uçakların zorunlu bakımları da yine Boeing tarafından izlendi. Bu nedenle de güven sorunu oluşmayacak. Yeni sistemin tanıtımı, pilot eğitimleri derken yeni yılda gökyüzünde değişik havayollarının kullandığı çok sayıda 737 Max uçağı olacak. Ben de binerken bir tedirginlik yaşayacağımı sanmıyorum…

NELER YAŞANDI?

2017 yılında kullanılmaya başlayan 737 Max uçakları benzer modellere göre daha az yakıt harcaması ile dikkat çekti. 2018 Ekim ayında Endonezya ve 2019 Mart ayında Etiyopya’da teknik hata nedeniyle iki 737 MAX-8 düştü. 346 kişinin hayatını kaybettiği uçakların kalkıştan sonra burunlarını aşağı verdiği saptandı. Bu uçakta yeni olan MCAS (Maneuvering Characteristics Augmentation System) sisteminde bir yazılım hatası belirlendi. Manevra Karakteristikleri Takviye Sistemindeki hatanın neden olduğu kazalardan sonra uçaklar yere indirildi ve uçuşları durduruldu. O günden bu güne çoğu yerde duran uçaklar şimdi gökyüzü ile teker teker yeniden tanışacak. Boeing her aşamada dünya çapında kontroller gerçekleştirecek.