B787’de 1 milyar yolculuk

2011 yılının ekim ayıydı. Boeing’in Seattle’daki Everett fabrikası apronunda ilk teslime hazır 787-9 uçağı tanıtıldı. Ben de oradaydım. Japon ANA yani açık şekliyle All Nippon Airways için ilk uçak teslimatı yapılıyordu.

Plastik uçak da denilen, bütün gövdesi kompozitten yapılan bu uçak hafifliği ve yeni nesil motorları ile rakiplerinden yüzde 25 daha az yakıt harcıyor. Genellikle parça tedarikçilerinden kaynaklanan sorunlar zaman içinde çözüldü. Çift koridorlu bu yeni nesil uçak ilk tanıtımında ne yazık ki ANA şirketinin iç tasarımı nedeniyle yeterince etkileyici olmamıştı.

ÇOK BADİRELER ATLATTI

Oysa uçağın serüveni 2007 yılında başlamıştı. İlk uçuşu 15 Aralık 2009 ‘da, yani 15 yıl önce gerçekleşti. Uçağın 44-46’ncı bölümleri bir süre İtalya’da Alenia fabrikalarında dokundu, gidip onu da gördüm. Dokundu diyorum çünkü, bir dokuma gibiydi ve 160 bar basınçta kemikleşiyordu. Kompozitin büyük hacimlerde bile ne kadar hafif ve sağlam olduğuna tanıklık ettim.

Her yeni uçakta olduğu gibi bu uçağın da başına bir sürü talihsizlik geldi. Bir uçakta Texas’ta yangın çıktı. Müşterilere teslim edilmiş 24’ten fazla uçak akü tutuşmaları nedeniyle uzun süre fabrika apronunda bekledi. Geciken teslimatlar fabrikanın başını çok ağrıttı. Sorunlar genellikle parça tedarikçilerinden kaynaklanmıştı.

Sonraki yıllar Boeing 787 Dreamliner adı gerçek bir ‘rüya uçak’ oldu. 787-8-9 ve 10 modelleri ile havayolu şirketlerinin ihtiyaçlarına uygun modelleri yapıldı. Ticari uçuşlara başladığından bu yana, 14 yıl gibi kısa bir sürede 1 milyar yolcu taşıdı. Bu gerçekten önemli bir rekordu. 2011 yılında tam olarak hizmete girmiş olan bu uçaktan bugüne kadar bin 175’ten fazla uçak üretildi. Bu çift koridorlu 250-300 yolcu kapasiteli uçaklar bugüne kadar 5 milyondan fazla uçuş yaptı, 30 milyon saatten fazla da operasyon yaparak bu alanda rekor da kırdı. Uzun menzilli, uygun hatlarda çok kâr getirisi olan bir uçak olduğunu söyleyebiliriz. Bu yüzden üretimi hızla devam ediyor.

‘DÖNÜŞTÜRÜCÜ BİR BAŞARI’

Boeing 787 Programı Başkan Yardımcısı ve Genel Müdürü Scott Stocker, ”Başarıya, müşterilerimizin 787’ye duyduğu güven olmadan ulaşamazdık. Dreamliner ailesi, insanları ve mekânları birbirine bağlamak için tasarlandı. 1 milyardan fazla yolcunun bu uçakla seyahat etmiş olması, uçağın çok yönlülüğünü, verimliliğini ve konforunu kanıtlıyor. Uçağın tasarımında, üretiminde ve operasyonel yönetiminde görev alan binlerce çalışanın ve iş ortağının özverili katkısı bu başarıyı doğurdu” dedi.

Boeing, 787 ailesinin, rakip uçaklara kıyasla yüzde 25 daha fazla yakıt tasarrufu sağladığını vurguluyor. Bu verimlilik; yeni nesil motorlar, hafif kompozit malzemeler, modern aerodinamik yapı ve gelişmiş sistem teknolojilerinden kaynaklanıyor.

THY’NİN UÇUŞ AĞINI GENİŞLETEN UÇAK

 Türk Hava Yolları, bu uçak için 2017 yılının eylül ayında Boeing ile görüşmelere başladı ve Mart 2018’de 25’i kesin, 5’i opsiyonlu olmak üzere 30 adet B787-9 Dreamliner siparişi verdi.

 Türk Hava Yolları’nın filo genişletme stratejisinin önemli bir parçasını oluşturan bu yeni nesil çift koridorlu geniş gövde uçakların ilkinin teslimi sonrası, siparişin geri kalan kısmının filoya katılımı hızla gerçekleşti. Şimdilerde filoda 23 adet B787 var. Şirket bu uçaklardan üç adet daha kiralayacak.

En yeni teknolojilerden ve devrim niteliğindeki tasarımından güç alan B787-9, yakıt ve işletme maliyetlerinde yeni bir referans noktası oluşturuyor. 14.140 km (7.635 mil) menzile sahip B787-9, geniş kargo kapasitesinin yanı sıra, milli havayolunun uçuş sağladığı uzun menzilli rotalarda kârlı büyüme fırsatları da sunuyor olacak. B787-9 kendi sınıfındaki diğer uçaklarla kıyaslandığında ise havayolu şirketinin koltuk başına büyük oranda yakıt tasarrufu yapmasına da olanak sağladı.

THY uçaklarında koltuk düzeni Business sınıfında 1-2-1, ekonomide ise 3-3-3 şeklinde yeni nesil geniş koltuklar var. Koltuklar da yolcunun hemen tüm ihtiyacını karşılayacak donanımda yer alıyor. Geniş baş üstü bagaj bölmelerinden uçakta ekiplerinin hızlı servisini sağlayacak galley yani mutfaklar yeterli. Güçlü hepa filtreler yolculukta büyük rahatlık sunuyor. Kokpit ve kabin ekibi dinlenme bölümleri de rahat.

LED pencere sistemleri ile de kabine giren ışık üzerinde daha fazla kontrole imkân tanıyor. Işığı filtreleme, daha iyi hava basıncı ve daha fazla nem oluşturma kabiliyetleri ile birlikte Dreamliner, yolcuların daha az kuruluk hissetmelerine yardımcı olurken, uçuş yorgunluklarını azaltmalarına da olanak sağlıyor. Ayrıca, yolculara daha sessiz bir uçuş deneyimi yaşatmak için motorlar, sistem ve ekipmanların tamamı titreşim izolasyonu özelliği ile tasarlandı..

SAYILARLA BOEING 787 DREAMLINER

- 1 milyar yolcu,

- Bin 175’ten fazla uçak,

- Yaklaşık 5 milyon uçuş,

- 30 milyondan fazla uçuş saati,

- 89 müşteriden gelen 2 binden fazla sipariş,

- 85’ten fazla ülkede 520’den fazla havalimanında operasyon,

- 425’ten fazla yeni aktarmasız rota,

- En uzun rotası: Qantas’ın Londra – Avustralya Perth -14 bin 500 km

- En kısa rotası: Aruba-Curacao 120 km ( Karayibler’de Hollanda Antilleri adalar )

- Günde 2 bin 100 uçuş, ayda yaklaşık 14.5 milyon yolcu taşınıyor

- Her uçak ortalama günde 12 saatten fazla havada kalıyor.

- Maksimum hız: saatte 1040 km-normal seyir hızı 954 km

- Motorlar iki adet; General Electric GEnx ya da Rolls-Royce Trent 1000

- Maksimum kalkış ağırlığı: 244.940 kg

- Kanat açıklığı: 60 metre

- Uzunluğu: 63 metre

- Yüksekliği: 16.92 metre

- Maksimum yakıt: 138.700 litre

- Uçuş tavanı: 13 bin 100 metre

- Menzil: 15 bin 750km

FARKLI GÖRÜNÜŞ

 Boeing 787 uçağına baktığınızda pencerelerinin alışılmışlardan daha büyük olduğunu hemen anlayabilirsiniz.

 Kanatlar Japon kılıcı şeklindedir. Yukarı doğru kıvrıktır. Bu tasarım daha fazla tutunma sağlamakta. Artan esneklik türbülansları göğüslerken de faydalı oluyor.

En ilginç  farklılık ise motor çıkışlarında. Motorların çıkışlarında düz bir yuvarlak halka yerine diyagonal kesim görürsünüz. Bu da egzoz çıkışında gürültüyü dışarıya dağıtarak verir. Tasarım, uçağın daha sessizmiş gibi olmasını sağlıyor. Bu tasarım uçağı ilk teslim alan ANA Japon havayolu şirketinin mühendisleri ile Boeing tasarım ekibinin ve motor imalatçılarının birlikte çalışması sonucu geliştirildi.

TEPSİDE EN İYİLER VAR

Türk Hava Yolları ve ortak ikram şırketi DO&CO, yeni mönüler hazırlarken ilginç bir ayrıntıyı da gündeme getirdi.

Mönü kartlarında bundan böyle bir kare kod yer alıyor. Bunu okuttuğunuzda bir bakıma Türkiye’nin iyi yiyeceklerinin arasında bir gezinti yapıyorsunuz. Lezzetleri keşfediyorsunuz. Ağırlıklı olarak doğal ürünlere yer verildiği belirtilen mönüler için Turkish DO&CO şefelerinin dünyayı gezerek yemekleri belirledikleri vurgulanıyor. Örneğin bezelye çorbası veriliyorsa, bezelyenin en doğal haliyle yetiştiği yöreden ürünün seçildiği, portakal suyu için ise Antalya portakalının kullanıldığı hatırlatılıyor.

İşte mönülerde öne çıkan ürünlerden bazıları, Türkiye coğrafyasından seçmeler:

Antalya’dan portakal, Aydın’dan kuru incir, Erzincan petek balı, Çanakkale’den Ezine peyniri, Gaziantep’ten baklava, Kars’tan eski kaşar, Nevşehir’den patates, Rize’den çay, Trabzon’dan tereyağı.

Elbette bu kadar değil. Mönülerdeki  yemek listelerinin altlarında o yiyeceklere göre çoğrafi ayrıntılar da yer alacak.