Köpeklerde zeka ve eğitilebilirlik

Köpeklerde zekâ sıralaması yaparken; eğitime verilen yanıt, öğrenme hızı, problem çözebilme yeteneği, insanla birlikte çalışma isteği gibi özellikler ön planda tutulmuştur. İstatistiki çalışmalar bu kavramları zekâyla ilişkilendirmiştir.
* * *

Köpeğin eğitilebilirliği ve itaat algısının düşüklüğü her zaman zekânın yetersizliği anlamına gelmez. Örneğin; Kangal köpeğinin sürü koruma ve sürüye uyum yeteneği onu en iyi sürü koruma köpeklerinin ilk sırasına oturtmuştur. Ancak, Kangal özgürlüğüne düşkün bir ırk olarak itaat programlarında çok da başarılı değildir. Bu veri, Kangal’ın zekâsının yetersizliğini işaret etmez.
* * *
​Aynı ırk içerisinde ve hatta kardeş köpekler arasında yapılan zekâ testi çalışmalarında farklı sonuçlara ulaşılması, bireysel farklılıkların da var olabileceğinin göstergesidir. ​Yapılan çalışmalar her ne kadar genellemeleri içeriyor olsa da, elde edilen sonuçlar köpek ırkları içerisinde eğitime yatkınlık ve eğitilebilirlik seviyelerinin tespit edilebilmesi açısından oldukça önemlidir. Aslında zekâ ile aklın birbirinden farklı kavramlar olduğunu düşünürsek bu sıralamaların daha çok akılla ilgili olduğu sonucuna varırız. Liste, insanla işbirliğine yatkınlık, eğitime verilen pozitif yanıtlar, komut öğrenmedeki tekrar sayıları ve problem çözmedeki becerileri göz önünde bulundurarak hazırlanmıştır.

Sıralamada 10 akıllı köpek ırkı:

1) Border collie
2) Poddle
3) Alman çoban köpeği
4) Golden Retriever
5) Shetland sheepdog
​6) Labrodor Retriever
7) Dobermann
8) Papilon
​9) Rottweiler
10) Avustralya çoban köpeği

​Sıralamada eğitilebilirliği en düşük 10 köpek ırkı:

1) Afgan tazısı
2) Basenji
3) Bulldog
4) Chow-chow
5) Borzoi
6) Bloodhound
7) Pekinese
8) Beagle
9) Mastiff
10) Bassed hound

Yukarıdaki sıralamalar bir dost edinmede büyük bir kıstas olmasa da, iş ve görev köpekleri seçiminde oldukça önemlidir. Ancak gözden kaçırılmaması gereken önemli bir husus da zekâ sıralamasında sonlarda yer alan bir ırkın aptal olduğu anlamına gelmediğidir. Bu ırklara mensup köpeklerin de doğru yaklaşım ve sabırla eğitildiklerinde, son derece uyumlu ve sosyal birer dost oldukları gözlemlenmektedir.
Ayrıca melez ve kırma sokak köpeklerinin de zekâ testlerinde şaşırtıcı derecede iyi sonuçlar alabildiği gerçeği de bizlere dost edinirken onlara da şans tanımamız gerektiği doğrusunu kuvvetlendirir. Günümüzde birçok melez köpek üst seviye görev yeterliliği içerisinde; dedektör, arama-kurtarma, koruma ve rehber köpek olarak çalışmaktadır.

Kedilerin İQ seviyeleri köpeklere göre daha düşük olmasına rağmen, karmaşık problemlerin çözümünde köpeklerden oldukça başarılıdırlar. Köpekler, evcilleşme basamağının en üst halkasında insana daha yakın oldukları için insanla işbirliğine daha yatkınlardır. Buna rağmen kediler, karmaşık avlanma stratejileri geliştirme ve problemlerin akut çözümünde geçmiş hafızalarının kuvvetliliğinden ötürü köpeklerden bir adım öndedirler...