×
Bir canlının en çok ilgiye, sevgiye ve en önemlisi bakıma ihtiyaç duyduğu dönemdir bebeklik dönemi. Evimize geldiği andan itibaren bize tamamen bağımlı olan ve ilerideki hayatında sosyal, psikolojik ve sağlıkla ilgili ilk temellerinin atacağı bu dönem, onlar adına bizim açımızdan çok büyük sorumluluk taşır. Tüm bunlardan dolayı bir yavru köpeği sahiplenmeden önce bazı konuları dikkate almak önemlidir...
- Yavru köpeğinizi günde 4-5 defa besleyebilecek bir iş programına sahip olup olmadığınızı gözden geçirin.
- Uzun süreli yalnızlıklara tahammülsüz olan yavru köpeğiniz bu dönemde oldukça sık bakım rutinine ihtiyaç duyar.
- Bebeklik dönemlerinde köpeklerin bilişsel algısı sınırlı ve zayıf olduğu için temel öğreti ve eğitimleri alması, zaman gerektirir, bu da bazı insanların sabrını ve toleransını zorlayabilir.
- Oyun oynamayı çok seven yavru köpekler bu dönemde oyun rutinine de ihtiyaç duyarlar. Onların bu oyun isteklerine karşılık verebilmek ekstra enerji gerektirir.
- Sık tuvalet ihtiyacı duyan yavru köpeğiniz bu dönemde en çok özveriyi bu konuda ister. Onların tuvalet alışkanlığını kazanması ve bu konuda yönlendirilip eğitilmeleri, yaşanılacak birçok kazaya göz yummanızı ve toleranslı olmanızı gerektirir.
- Yavru köpekler zayıf bağışıklık sistemine sahip oldukları için sık sık rahatsızlanabilirler. Onları düzenli olarak veteriner kontrollerine götürmek ekstra mesai ve maliyet anlamına gelir.
Bu sorumluluğu alamayacak kişilerin önce sahiplenip sonra terk etmeleri sonucunda sokaklarda, tatil beldelerinde ve barınaklarda hızla köpek popülasyonu artmaktadır. Ayrıca bu durum merdiven altı üretimi de tetiklemektedir. Köpekler için travmaların en büyüğü olan terk edilmenin nedenlerini şu şekilde sıralayabiliriz.
- Sahiplenme sonrasında bireylerin köpek alerjilerinin olduğunun ortaya çıkması. Bu sebeple sahiplenmeden önce bu durumun tespit edilmesi önemlidir.
- Apartman ya da site kurallarının kontrol edilmeden sahiplenme yapılması. Bazı apartman ve sitelerin kuruluş kararında evcil hayvan beslenmeyeceğine yönelik kararların alınmış olabileceğini unutmayın.
- Özellikle bebek köpek bakmak sabır ve tolerans ister, öfke kontrol problemi olan ve sabırsız insanların köpek sahiplenmesi genellikle terk edilmeyle sonuçlanır.
- Hazırlıksız kişilere bir eşyaymış gibi köpek hediye edilmesi terk edilme ihtimalini yükseltir.
- Yoğun çalışma ve seyahat programı olan kişiler köpeğin gezdirilme ve egzersiz ihtiyaçlarını karşılayamadıkları için terk ederler.
- Köpek beslemenin gerektirdiği maddi yükümlülüklerin ağır geldiğini düşünen insanlar, köpeklerini terk edebilirler.
Ancak havanın soğuk olması onların banyo sonrasında üşütme ve hasta olma ihtimalini de arttırıyor. Köpekler bizler gibi sık yıkanmaya ihtiyaç duymazlar. Vücut derilerinde ter bezleri olmadığı için insanlardaki kadar çabuk bakteri yoğunluğu oluşmaz ve buna bağlı olarak kötü ter kokusu şekillenmez. Bu sebeple kışın bir kaç aydan daha sık onları yıkamak çok elzem bir durum olmadığı sürece gereksizdir. Eğer yıkayacaksak da akşam saatlerini tercih ederek dostumuza son gezintisini yaptırdıktan sonra banyosunu yaptırıp havlu ve kurutma makinası yardımıyla iyice kuruttuktan sonra onu sabaha kadar evin sıcaklığında tutarak üşütme riskini de engellemiş oluruz. Özellikle bahçede yaşayan köpeklerin yıkanma sonrasında o geceyi sıcak bir ortamda geçirmesine dikkat etmek önemlidir. Kış aylarında daha çabuk kirlenen köpeğinizi yıkamak yerine şu tip önlemleri alarak temiz kalmasını sağlayabiliriz.
- Günaşırı fırçalamak ve tımarlamak derinin ve tüylerin kaba kir partiküllerinden arınması ve havalanması açısından oldukça faydalıdır. Birbirine dolaşmış tüyler, kiri ve nemi daha fazla tutacağından köpeğin daha çabuk kirlenmesi ve kokmasına neden olur. Düzenli fırçalama bu durumu engelleyecektir.
- Köpekler için üretilmiş zararlı kimyasalları içermeyen ıslak temizleme havluları mevcuttur. Bu havlular yardımıyla köpeğimizi güzelce sildikten sonra iyice fırçalayarak deri ve tüylerini kir ve kötü kokudan arındırarak uzun bir süre temiz kalmasını sağlayabiliriz.
- Kuru köpük şampuanları kullanarak ve yine düzenli fırçalamak kaydıyla ıslak banyoya olan ihtiyaçlarını erteleyebiliriz.
Barınaklardan köpek sahiplenmede dikkat edilmesi gereken unsurları ve prosedürü şu şekilde sıralamak mümkündür.
- Öncelikle hayat ritminize, çalışma saatleri ve şekline bağlı olarak yavru ya da yetişkin bir köpeği mi edinmelisiniz? Buna karar verirken yavru köpeğin daha sık ilgi gerektirdiğini dikkate almalısınız.
- Bağlı bulunduğunuz il ya da ilçedeki belediye veya sivil toplum örgütlerinin barınaklarını tespit etmelisiniz.
- Dostunuzu edinmek hedefli yapacağınız barınak ziyaretine geniş bir zaman ayırıp aceleye getirmemelisiniz.
- Barınağı dolaşırken fikir edinmek ve var olan köpekler hakkında bilgi almak için sorumlu olan kişilerden size eşlik etmesi için yardım istemelisiniz.
- Dostunuzu seçtikten sonra sahiplenmek için gerekli olan işlemleri tamamlayarak barınaktan ayrılmalısınız.
- Sahiplenmeye giderken yetişkin bir köpek olacaksa tasma ve kayış, yavru bir köpek olacaksa taşıma kabını yanınızda götürmeyi unutmamalısınız.
- Barınaktan çıktıktan sonra ilk adresin evinize yakın noktadaki bir veteriner kliniği olması gerekir. Dostunuzun sağlık kontrollerini yaptırarak herhangi bir sağlık desteğine ihtiyacı olup olmadığının tespit edilmesi, önlem amaçlı paraziter uygulamalarının yapılması ve eve gelmeden ilaçlı bir yıkama ile temizlenmesi doğru olacaktır.
Kışın buz gibi soğuk hava, yazın yakıcı sıcak, baharda içlerini titreten yağmur ve çamur... Toplu kalınmadan kaynaklı hastalıklar, eksik olmayan kavgalar sonucunda yaralanmalar, sakatlıklar... Her defasında kötü muamele, itilme kakılmaya rağmen o hep güvendikleri insan iletişimi ve dirsek temasından uzak ve yoksun bir tutsak hayatı, istif yeri... İşte barınak gerçeği ülkemizde maalesef bu resmiyle yaşanıyor. Vatanından savaşlar ya da etnik sebepler ile sürülmek zorunda bırakılan farklı milliyetlerden ve mezheplerden insanlara karşı üzülen, onların yerine kendini koyan, empati yapan bizler konu köpekler olunca maalesef bırakın empati yapmayı, tahammül bile etmeyi beceremiyoruz. Soğuk havada çıplak ayakla gezen bir çocuk için gözlerimiz dolarken, üşüyen bir yavru köpeği görmezden geliyoruz. ‘Tüm canlılar eşit yaşam haklarıyla doğar’ sözünün maalesef bir palavradan ibaret olduğunu anlıyoruz.
SAHİPLENDİRME YAPILAN YERLER OLMALI
Aslında ideal olan sokaktaki muhtaç durumdaki dostlarımız için toplama kamplarına dönüşen barınaklar değil ‘geçici sığınma ve rehabilitasyon merkezleri’dir. Hasta, sokakta yaşayamayacak kadar muhtaç durumda olan sakat ya da bakımı zorunlu olan köpeklerin refah içinde hak ettikleri gibi yaşayabileceği, kısırlaştırılmaları ve tedavileri tamamlandıktan sonra salıverildikleri ve bol bol sahiplendirme çalışmaları yapılan yerler olmalı barınaklar. Şehrin unutulmuş ücra köşelerinde değil, insanların toplu taşıma araçlarıyla kolayca ulaşıp ziyaret edebilecekleri merkezler olmalı. Yerel yönetimler ve sivil toplum kuruluşlarının el birliği ile çalıştığı, ortak paydada hareket ettikleri yerler haline dönüşmeli. Tüm bu çıplak gerçeklerin ışığında, mahallenizdeki köpek sakinlerin hayatları hakkında diyetini asla ödeyemeyeceğiniz kararlar almadan önce bir daha düşünün... Ötelemek ve ittirmek çözüm olamaz! Kısırlaştır, aşılat, sev, yaşat... Satın alma, sahiplen!
Özellikle kedi dışkısı, insan dışkısı, çift tırnaklı ve tek tırnaklı hayvanların dışkılarına ilgi göstermeleri doğal kabul edilir. Bu eylemin mide bağırsak sisteminde bozulmalara ve parazit alımı riskine bağlı olarak müdahale edilerek engellenmesi gerekir. Ancak şunu unutmamak gerekir, yavru köpek dışkı yeme davranışını ilk olarak annesinin, kendinin ve kardeşlerinin dışkılarını içgüdüsel olarak yemesini gözlemleyerek taklit edebilir. Bu içgüdü, doğada annenin yavrularının kokusunun tehlikeli düşmanlar tarafından bulunmaması hedeflidir. Dışkı yeme davranışı birtakım hastalıklara ve beslenme bozukluklarına bağlı olarak da oluşabilmektedir. İlk olarak hastalıkla bağlantılı olabilecek nedenlere bakalım.
Enzim yetmezliği: Doğada vahşi hayvanların avlayıp beslendikleri diyetleri onlara uygun olmakla beraber almaları gereken tüm vitaminleri, proteinleri ve enzimleri sağlayan diyetlerdir. Ne yazık ki kuru mamalar köpeklerimizin ihtiyaçlarını genellikle tam olarak karşılayamamaktadırlar. Doğada avlarının iç organlarını yiyerek aldıkları sindirme enzimleri köpeğinizin yediklerini sindirmesinde büyük bir rol oynamaktadır ve bu enzimleri kuru mamalardan alamadıkları zaman gerekli besinleri sindiremeden dışkı ile birlikte dışarı atarlar ve bu attıklarını geri alabilmek içinde dışkılarını yerler.
Pankreas enzim yetmezliği: Bu durumda köpeğinizin vücudu, pankreasında az ya da neredeyse hiç sindirim enzimleri üretmiyor anlamına gelmektedir. Semptomlar, dışkı yemek, kilo kaybı, ishal olarak görülür ve fazladan besinlerine enzim eklenmez ise ölümle bile sonuçlanabilir.
Parazitler: Bağırsaklarda yer alabilen bazı parazitler köpeğinizin yemeğinde bulunan gerekli enzimleri yediği zaman köpeğiniz dışkısını yemeye başlayabilir.
İştahın artmasına sebebiyet veren durumlar: Diabetik veya tiroid bezinde sıkıntısı olan köpeklerin dışkı yediği gözlemlenmiştir. Beslenmeye bağlı yetersiz kalitesiz ve düşük proteinli beslenmelerde köpek dışkısına ilgi duyabilir.
DAVRANIŞSAL OLABİLİR
Cüsse farkı da köpek ırklarını birbirinden ayırmada bir kriter olarak kabul edilir. Bazı insanlar büyük ırk köpeklere karşı daha fazla ilgi duyarlar. Köpek sahiplenmede tercihini büyük ırk köpeklerden yana kullananları bekleyen birtakım farklılıklar söz konusudur. Büyük ırk bir köpeği sahiplenmeden önce bu durumun artı ve eksilerini iyi bilmek ve ona göre hareket etmek gerekir.
-Büyük ırk köpekler, maalesef ortalama büyüklükteki ve küçük ırk köpeklere nazaran daha kısa bir ömre sahiplerdir. Büyük ırk köpeklerin istatistiki olarak yaşam süreleri sekiz ile on yıl arasındadır.
-Büyük ırk köpekler, özellikle küçük ırklara göre daha fazla egzersiz ve gezinti programına ihtiyaç duyarlar.
-Büyük ırk köpeklerin beslenme masrafları küçük ırk köpeklere göre daha yüksek tutarlardadır.
-Büyük ırk köpekler, ortopedik rahatsızlıklara ve kalp hastalıklarına daha yatkınlardır.
-Büyük köpekler, cüsselerinin getirdiği doğal güce bağlı olarak kontrol anlamında daha çok zorluk çıkartabilirler ve iyi bir eğitime ihtiyaç duyabilirler.
Sıcak evlerimizde daha çok vakit geçirdiğimiz şu günlerde sokaklarda yaşamak zorunda olan hayvan dostlarımızı unutmayarak onlara soğuk kış aylarını daha rahat atlatabilmeleri için yardımcı olmanın yollarını hatırlamalıyız.
- Şehir hayvanları için kış soğuklarında en önemli ihtiyaçlardan biri barınmadır. Semtlerimizde, mahallelerimizde onları karın, yağmurun ve soğuk havanın olumsuz etkilerinden korumak hedefli sığınma istasyonları oluşturmak, var olanları elden geçirip sağlamlaştırmak onlara yardımcı olacaktır. Ayrıca geceleri apartmanlarımızın ortak alanlarını onlara açarak soğuk geceleri daha rahat atlatmalarını da sağlayabiliriz.
- Sabahları araçlarımızı çalıştırmadan önce kaputa vurarak ısınmak hedefli kaputa girmiş kedilerin kaza yaşamasını önleyebiliriz.
- Kedilerin köpeklere nazaran soğuğa daha dirençsiz olduğunu hatırlayarak onların sığınma yerlerini ısıtacak malzemelerle desteklemeliyiz.
- Şehirde kış koşullarında dışarıda yaşamak zorunda olan hayvanlar için beslenme ve su ihtiyacı her zamankinden daha önemlidir. Onlar için trafik ve insan topluluklarından uzak noktalara yemek ve su istasyonları oluşturarak gün içerisinde tazelenmesine yardımcı olmalıyız.
- Kışı geçiremeyecek kadar hasta ve yaşlı olanlara geçici süreyle evlerimizi açarak konfor ve bakım sağlayabiliriz.