×
Köpeklerin de bağışıklık sistemi değişir, hava koşulları ve soğuğa ayak uyduramayarak dönemsel hastalıklara açık hale gelebilirler. Soğuk kış aylarında köpeklerimizin yakalanabileceği bu hastalıklara şöyle bir göz atalım:
*Solunum Yolu Hastalıkları:
Özellikle evde beslenen köpekler, kışın kaloriferle ısınan evlerin sıcak ve kuru havaya sahip olması nedeniyle, gezintiye çıktıklarında soğuk havaya maruz kalınca, aradaki sıcaklık farkından kaynaklı solunum yolu hastalıklarına yakalanabilirler. Özellikle influenza ve mycoplazma kaynaklı hastalıklar bu döneme spesifiktir.
Genellikle kuru öksürük ve zaman zaman balgam çıkartma ile karakterize olan bu hastalıklar, köpekten köpeğe son derece hızlı bir şekilde ulaşabilir.
Önlem alınmadığı taktirde alt solunum yollarını da sararak inatçı enfeksiyonlara dönüşebilir. Bu hastalıklara karşı alınabilecek önlemlerin başında dostunuzun bağışıklık sistemini güçlü tutmak ve destek olmak gelir. Bu dönemde uygulanacak olan vitamin ve mineral takviyeleri destek olmada önemlidir. Ayrıca yaşadıkları evleri havalandırmak ve nemlendirmek hastalık ihtimalini düşürecektir.
*Mide Bağırsak Hastalıkları:
Kapı önlerinde yaşayan bu köpeklerin zaman içerisinde üreyerek sayıları arttı ve sık sık gündeme gelen sokak köpeği sorunu işte bu şekilde bizler tarafından oluştu. Nedeni biz olduğumuz bu durumun çözümü de bizim sorumluluğumuzda olmalıdır.
ÜREME KONTROLE ALINMALI
*KISIRLAŞTIRMA: Kontrolsüz üreme ve sayılarının artışının en büyük nedeni kısırlaştırmanın eksikliğidir. Hummalı bir kısırlaştırma seferberliği ile sokak hayvanlarının üremeleri kontrol altına alınarak sayıları ciddi anlamda azalacaktır. Bu çözüm yollarının en başında gelen ilke olmalıdır.
*GEÇİCİ BARINDIRMA MERKEZLERİ: Sokak hayvanları için hayat boyu hapsedilecekleri barınaklar yerine yaşlı, bakıma muhtaç ve hasta olanlar için tedavi ve barınma sağlayan geçici barındırma merkezleri kurulmalıdır.
EĞİTİM MÜFREDATI OLMALI
*TOPLUMSAL BİLİNÇ VE EĞİTİM: Başta Milli Eğitim Bakanlığı olmak üzere devletin kurumlarında hayvan hakları ve sokak hayvanlarını anlamak ile ilgili toplum bilincini arttıracak eğitim müfredatları oluşturulmalı.
*MERDİVEN ALTI ÜRETİMİN ENGELLENMESİ:
Anne ve kardeşlerinden ayrılarak evlerimize gelen yavru köpeğin yeni yaşantı modeline adaptasyonu ve oryantasyonunda bizlerin yardımına ihtiyacı vardır. Yavru köpeği sağlıklı ve mutlu büyütebilmek için atacağımız adımları şu şekilde sıralamak gerekir...
İLGİYE İHTİYAÇ DUYARLAR
*Sorumluluk Bilinci: Köpeklerin hayatının merkez noktasında sahipleri oturur. Bebek bir köpek sık ve yoğun ilgiye ihtiyaç duyar. Bu bağlamda yavru bir köpeğin sorumluluğunu almak ciddi bir mesai gerektirir.
*Beslenme: Yavru köpekler sık sık acıkırlar. Bu sebeple günde en az 3-4 kez sağlıklı gelişebilmelerine imkân sağlayacak şekilde kaliteli besinlerle beslenmeleri gerekir.
*Oyun: İnsan yavrusunda olduğu gibi yavru köpekler de sağlıklı bir fiziki ve zihinsel gelişim için oyuna ihtiyaç duyarlar. Köpekler interaktif canlılar oldukları için oyun kurgusunu ancak bizlerin iştirak etmesiyle sağlayabilirler. Bu sebeple gün içerisinde 3-4 seans oyunu planlayıp yönetmek bizim sorumluluğumuzdadır.
Dünyada standartları belirlenmiş kayıtlı olan beş yüze yakın köpek ırkı bulunmaktadır ve ilginç olan bu ırkların birbirlerinden farklı fiziksel ve davranışsal özelliklere sahip olabilmesidir. Köpek ırklarının içerisinde bizi şaşırtacak farklılıklara sahip olan bazılarını şöyle sıralayabiliriz...
*Chow Chow: Kökeni Çin olan bu ırkı diğer ırklardan ayıran şaşırtıcı farklılık dillerinin mor-mavi arası bir renkte olmasıdır. Bu ilginç özellik chow chow larda nesilden nesile aktarılmaktadır.
*Tarsus Çatal Burun: Ülkemize ait olan bu ırkın enteresan özelliği burun yapılarındaki farklılıktır. Burunları bir çiftelinin namlusunun ucu gibi anatomik olarak ikiye ayrışmıştır.
*Basenji: Mısır kökenli olan bu köpeğin diğer ırklara mensup köpeklerden farklı olarak hiç havlamıyor olması enteresan bir özelliktir. Basenjiler sızlanma şeklinde ses çıkartabilseler de havlamazlar.
*Dalmaçyalılar:
Bu hastalık genellikle ısırılma yoluyla kuduz olan hayvanın salyasının hedef memeli canlının dolaşım sistemindeki kanıyla temasıyla bulaşır. Kuduz hastalığı ülkemizde bildirilmesi zorunlu ve yüksek karantina kurallarının uygulandığı zoonoz (hayvandan insana bulaşabilen) hastalıklar kategorisindedir. Kuduz virüsünü alan memeli canlıda genellikle 8-14 gün içerisinde semptomlar kendini göstermeye başlar. Bazı vakalarda virüsün kuluçka süresinin 40 güne kadar uzadığı gözlemlenmiştir. Kuduz şüpheli olan hayvanların diğer canlılardan izole edilerek müşahede altına alınması gerekmektedir. Salya ile kana karışan virüs beyne ve merkezi sinir sistemine ulaştıktan sonra semptomlar ortaya çıkmaya başlar. Bu hastalığın tipik semptomları arasında;
* Normal dışı davranışlar
* Öfke ve saldırganlık
* Sanrılı davranışlarda artış
* Tahta, taş, bez gibi besin olmayan yabancı maddeleri yutmaya yönelim
* Uykuya geçememe ve şuursuz hareketlilik
* Aralıklı ya da süregelen bağırma, havlama, sızlanma (vokalizasyon)
Bu artış köpeklerin ve sahiplerinin kaçınılmaz olarak birtakım ihtiyaçlarının doğmasına da neden olmuştur. Gelin doğan bu ihtiyaçların neler olduğuna şöyle bir göz atalım...
*Köpek parkları
Özellikle büyük şehirlerde yaşayan köpeklerin kural olarak tasma ve kayış eşliğinde gezdirilmesi gerekiyor. Ancak köpeklerimizin de serbest ve özgürce koşup oynaması türdeşleriyle buluşup sosyal ilişkiler geliştirmesi temel ihtiyaçlarıdır. Bu ihtiyaçların karşılanabilmesi için trafikten uzak güvenli bir şekilde sınırlandırılmış köpek parkları eksiklerimizin en başında geliyor. Özellikle yerel yönetimlerin elzem olan bu ihtiyaca yönelik projeler geliştirmesi önemli.
Bazen yaşlanma gibi doğal sebeplerin dışında gelişebilen rahatsızlıklar, köpeğin erken yaşta hayata veda etmesine neden olabilmektedir. Bu beklenmedik ve üzücü kayıplara neden olan hastalıkların en sık görülenlerini şu şekilde sıralayabiliriz:
* VİRAL HASTALIKLAR: Ülkemizde yaygın olan ve köpeklerin özellikle bebeklik ve çocukluk dönemlerinde yakalanma ihtimalinin çok daha yüksek olduğu parvo virüs (kanlı ishal) ve distemper (gençlik hastalığı) en tehlikeli ve ölümcül olanlardır. Son derece bulaşıcı olan bu hastalıklardan korunmanın tek yolu aşılamadır. Aşılama ile bağışıklığı oluşturulmamış özellikle yavru ve genç köpekler her zaman risk altındadır.
* PARAZİTER HASTALIKLAR: Paraziter kökenli hastalıklar köpeğin besinlerine ortak olup, bağışıklığı düşürerek organizmanın sistemini bozarlar. Özellikle bağırsak kurtları, kalp kurtları ve kan parazitleri ile deriye yerleşen uyuz etkenleri köpeğin erken yaşta ölümüne sebep olabilir. Düzenli paraziter muayeneler ve ilaçlama en önemli koruma yöntemidir.
* KANSER: Çağımızın vebası kanser, köpek dostlarımızda da maalesef erken yaşta ölümlerin en sık görülen sebeplerinden biridir. Genetik aktarımların büyük rol oynadığı kanser olgularında çevresel faktörler, besleme ve kanserojen maddelere maruz kalma da kanser ihtimalini tetiklemektedir. Erken tanı kanserle mücadelenin en önemli kurgusudur.
* MİDE DÖNMESİ: Özellikle büyük ırk köpeklerin erken yaşta ani ölümle kaybedilmesine neden olan bir hastalıktır. Sebebi tam olarak bilinmese de tok karnına egzersiz, yüksek miktarda su içme sırasında hava yutma, üşütmeye bağlı midede gaz oluşumu ve stresin bu hastalığı tetikleyen sebeplerden olduğu tahmin edilmektedir. Endikasyonu çoğunlukla operasyon olan bu hastalıkta zaman kaybetmemek önemlidir.
* IRKA BAĞLI GENETİK GEÇİŞLİ HASTALIKLAR: Yapay seçilimle insan eliyle üretilen köpek ırklarının birçoğunun popüler olmaya bağlı olarak bazı ölümcül genetik hastalıkları yeni nesillere aktardığı net bir gerçektir. Irka bağlı gelişen bu hastalıklar çoğunlukla saf ırklarda gözlemlenir, melez ırklar kalıtsal hastalıklara çok daha dirençlidir.
ACI BİR TABLO!
Anne ve kardeşlerinden yeni ayrılmış bir yavrunun yeni sahibini bir anne gibi belirleyip küçükten daha iyi alışacağı düşünülür. Ancak yavru bir köpeğin ihtiyaçlarının sıklığı, tıpkı bir bebek gibi daha yoğun ilgiye ihtiyaç duyması sahibin kaldıramayacağı bir sorumluluk haline gelip pes etmesine neden olabilir. Ayrılıkla sonuçlanacak bu durum her iki taraf için de özellikle köpek açısından çok travmatiktir. Oysa bebek köpeğin ihtiyaçlarına karşılık gelemeyen biri, yetişkin olarak sahipleneceği bir köpeğin bakımı ve sorumluluğunu daha kolay yönetebilir.
BESLENME ARALIĞI UZUN
Gelin yetişkin köpek sahiplenmenin olası getiri ve avantajlarına bir göz atalım:
- Yetişkin sahiplenilen köpekler bilişsel algıları yavru köpeğe göre daha gelişkin olduğu için sahiplik ve bağlılık olgularını daha çabuk edinirler.
- Yetişkin köpekler yavru köpeklere göre daha uzun aralıklarla beslenme ve tuvalet ihtiyacı gösterirler.