Yeni Hatay için öneriler

Önce Kırıkhan ilçesini, ardından merkez Antakya’yı gördükten sonra şunu söyleyebilirim: Ne okuduysanız, ne izlediyseniz hepsinden daha kötüsünü düşünün. İşte Hatay o durumda. Deprem tüm binaları yıkana kadar sallamış. Yıkılan yıkılmış, yıkılmayanlar kullanılamaz durumda. Son kepçe darbesi de indiğinde ortaya bir boşluk çıkacak. Sadece sokaklar, caddeler, evler, işyerleri, okulları vs değil.. Hataylıların tüm anılarını yok edecek, yeri doldurulamaz bir boşluk oluşacak.

FELAKET MİRAS OLMASIN

Depreme dayanıklı yeni binalar vs diye kendimizi hiç kandırmayalım. Hatay’ın merkezi adeta fay hattının da merkezi. Risk almaya hiç gerek yok. Yıkılanları aynı yere inşa etmek, geleceğe yeni bir felaketi miras bırakmaktan öte bir anlam taşımayacak.  Hatay’ın tarihi eserlerini, değerlerini ortaya çıkarıp, şehri güvenli yerlere kurmak mümkün olur mu?

Mecit Mecitoğlu doğma büyüme Antakyalı. İstanbul Erenköy’de restoran işletiyor. Bölgeden, memleketinden hiç kopmamış. Depremden sonra zaman zaman sohbet etme fırsatı buldum kendisiyle. Yakınlarını kaybetmiş, ne desek, ne söylesek acılarını dindirmemiz mümkün değil. Mecitoğlu geride kalanlar içinse ayrı dertleniyor, endişeleniyor. Söyledikleri önemli:

- Sınır ticareti yok denecek kadar az şu anda. Sanayimiz büyük yara aldı. 800 milyon TL’lik günlük hacim gitti. Hataylılar bölgede kalsın, yeniden ayağa kalksın istiyorsak bizi öne çıkaracak iki önemli unsur var. Gastronomi ve turizm. Gastronomimiz zaten iyi biliniyor. Turizmimizi ayağa kaldırmayı planlamalıyız. Mesela, Hatay’da dünyanın ilk ışıklandırılan caddesi olan tarihi Kurtuluş Caddesi’ni (Herod) ele alalım. Kazılarla tarihi yeniden canlandıralım. Tıpkı Müze Otel gibi tüm tarihi eserleri ortaya çıkarıp, Hatay’a kazandıralım. Tarihi eserlerin yanına gastronomiyi de iyi planlayıp katarsak bölgenin turizmi iyice canlanır.

ANTİK ÇAĞDAN ESERLER

Mecit Mecitoğlu’nun sözünü ettiği Herod, Hatay’ın merkez ilçesi Antakya’da bulunan Antik Çağ’da Ortadoğu zenginlerinin alışveriş merkezi haline gelen ve geceleri de meşaleler kullanılarak aydınlatılan bir cadde. Depremden önce burayı restore edip kültür caddesine dönüştürmek için çabalar vardı. Deprem yapılanları silmiş süpürmüş. Bilmiyorum, toprağın üstündekilerini hakkını vermek kaydıyla kazılarla caddenin tarihi ortaya çıkarılabilir mi? Umarım seçim sonrasında depremden zarar gören tüm il ve ilçeler doğru projelerle ele alınır, yeniden hızla ayağa kaldırılır.

MÜZE OTEL GİBİ NİCELERİ VAR!

- HATIRLATMAMDA fayda var. Antakya’da yaklaşık 15 yıl önce bir otel yapmak üzere harekete geçen işinsanı Necmi Asfuroğlu büyük bir sürprizle karşılaşmıştı. Üçüncü derece SİT alanı olan 25 bin 500 metrekare büyüklüğündeki arazisi için lüks bir otel projesi hazırlayan Asfuroğlu inşaata ilk kazmayı 2009’da vurmuştu. Daha 5.5 metre aşağı inilmişti ki karşılaşılan manzara çok ilginçti. İnşaatın temelinden tarihi 6’ncı yüzyıla kadar uzanan Helenistik, Bizans, Roma, Osmanlı dönemlerine ait eserler ortaya çıkıyordu. Bunlar arasında büyük mozaikler de vardı. Bu gelişmeler karşısında proje yeniden ele alındı. Ünlü mimar Emre Arolat’ın ofisi hazırladığı yeni proje Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Anıtlar Yüksek Kurulu’ndan geçti. Arkeolojik kalıntıların olmadığı 66 nokta belirlenerek kuyular açıldı ve temel kazıkları elle açılan bu kuyulardan yükseldi. Oda sayısı da 400’den 200’e düşürüldü.

Bu bilgileri hatırlatmamın tek bir nedeni var. Hatay’ın, Antakya’nın altında koskoca bir tarih yatıyor. Yeni şehri planlarken bu tarihi ortaya çıkarmak sadece yörenin turizmine katkıda bulunmayacak aynı zamanda gidenlerin Hatay’a dönmesini, gitmeyi düşünenlerin de kalmasını sağlayacak.

ARKEOPARK VE GASTROPARK ÖNERİSİ

- ÖMER Kartın Türkiye Seyahat Acentaları Birliği’nin (TÜRSAB) 24. Dönem Gastronomi Turizmi İhtisas Başkanı olarak görev yaptı. Bölgeyi, değerlerini iyi bilen isimlerden biri. Deprem sonrasında Antakya için üç aşamalı plan oluşturduklarını anlattı. Birinci aşamada elde kalanların envanterini çıkarmaya çalıştıklarını söyledi ve devam etti:

- İşletme, insan kaynağı, otel vs. hayatta kalan ne varsa çıkarmaya çalıştık. Bu çalışmayı hâlâ tamamlayamadık. Çalışıyoruz. İkinci aşama Hatay’ın turizmini yeniden hayata geçirmekti. Bunun için öncelikle güvenlikli konaklamaya ihtiyacımız var. Aklımıza konteynerler geldi. Yeni evler ortaya çıktıkça boşalacak konteynerleri otel işletmeleriyle birlikte güvenli bölgelerde otellere çevirmek istiyoruz.

Kartın’ın anlattıkları içinde en önemi safha üçüncü aşama. Mecit Mecitoğlu’nun önerisiyle birebir örtüşüyor: Kurtuluş Caddesi’ndeki tarihi ortaya çıkarmak. Bazı yerleri açık hava müzesi haline getirmek bazı yerleri ise altı tarih üstü gastronomi hizmeti şeklinde planlamak. Bu proje için önerdikleri isimleri de paylaşmak isterim: ArkeoPark ve GastroPark....