Muhasebe müdürü ile finansman yönetmeye çalışan şirketler var

Sonuçların 2024 verilerini yansıttığını hatırlatıp, dikkatimi çeken noktaları paylaşmak isterim:

Geçtiğimiz yıl satışlar 2023’e göre yüzde 36.3 artmış ancak faaliyet kârları yüzde 31.6 azalmış. Yani şirketler kendi temel işlerinden daha az kâr elde etmişler.

İstihdamı yüzde 2.6 artıran 500 şirketin çalışanlara ödediği maaş ve ücretler yüzde 90.9 oranında yükselmiş.

İSO 500›ün vergi öncesi kâr ve zarar (FAVÖK) toplamı yüzde 58.5 düşüşle 267 milyar liraya gerilemiş.

Satış kârlılığı oranı yüzde 8.6’dan yüzde 2.6’ya inmiş.

2024’te 500 şirketin 348’i kâr ederken, 152 kuruluş zarar açıklamış. Zarar eden işletme sayısı önceki yıl 96’ydı. 

Sanayiciler uzun zamandır kârlılıklarının düştüğünü söylüyor. Rakamlar bunu ispatlamış durumda. İSO 500’ü oluşturan şirketlerin çok büyük bölümü ihracatçı.  İSO 500’ün rakamları ihracatçıların maliyet artışlarından yakınmasını da tamamen doğruluyor. Maliyetlerdeki keskin yükselişe rağmen kurların 2024’te enflasyonunun neredeyse yarısı kadar artması belli ki hesapları alt üst etmiş. Hatırlarsanız geçtiğimiz yıl enflasyon yüzde 44.38 olarak gerçekleşmişti. Dolar kuru 2024’te yüzde yaklaşık yüzde 20, Euro ise yüzde 12 değer kazanmıştı. Bu durumda iki yoldan birine sapmak zorunda kaldılar. Ya kur bazında zam yaptılar ya da kârlarından feragat ettiler. Her iki durumda da olumsuz etkilendiklerini tahmin etmek güç değil.

Hükümetin uyguladığı program tüketicinin talebini düşürmeyi ekonomiyi soğutmayı hedefliyordu. Böylece fiyatlardaki artış duracak, enflasyon düşecekti. Oldu mu? Hedefler tam tutmasa da önemli ölçüde başarı sağlandı. Ancak sanayiciler ‘azı karar fazlası zarar’ noktasına gelmiş durumdalar.

İSO Başkanı Erdal Bahçıvan, “Yüksek faiz politikası ve bunun birleşiminden oluşan kredi maliyetleri de en çok nakde ve krediye ihtiyacı olan sanayiyi vuruyor” dedi. 

Bahçıvan, hak etmedikleri ve kendilerinden kaynaklanmayan bir enflasyon oranının yüksekliğinin en büyük bedelinin yüksek faiz olarak kendilerine döndüğünü kaydederek, “Çünkü paraya en çok ihtiyacı olan sektör sanayi. Enflasyona karşı olan görevimizi, OVP’nin bize verdiği hedefi sanayi sektörü olarak fazlasıyla yapıyoruz” şeklinde konuştu.

Mikrofon uzattığımız sanayiciler bu dönemde çarkı çevirmek için krediye ihtiyaçları olduğunu söylüyorlar. Kredi almalarının önündeki tek engel de yüksek faiz değil. Kısıtlamalar nedeniyle krediye erişimde güçlük yaşadıkları çok açık. Önümüzdeki dönemde sanayiciye, ihracatçıya yönelik bazı düzenlemelerle kredi musluklarının açılmasını istiyorlar.

Peki tek kabahat kısıtlamalar, yüksek faiz, kur politikası, enflasyon ve artan maliyetlerde mi? Bu noktada Erdal Bahçıvan’ın yaptığı özeleştiriyi de dikkate almak lazım. Bahçıvan, konuşmasında “Teşvik bekleyeceğimize şapkamızı önümüze koymalıyız. Dünyanın kullandığı farklı enstrümanlara kapımızı açmalıyız” dedi.

Dünkü toplantıdan sonra kendisini aradım. Bu sözlerine biraz daha açıklık getirmesini istedim. Şunları söyledi:

“Günümüzde finansal enstrümanlar çok önemli. Ne yazık ki sanayicimiz bunları yeteri kadar ne biliyor, ne kullanıyor. Örneğin Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası (VİOP) var. Ama çoğu sanayicimiz burada işlem yapmıyor. Hâlâ muhasebe müdürüne finansman yönetimi yaptırmaya çalışanlar var. Oysa dünyada risklere karşı çok farklı çözümler getiren, uzun vadeli çalışmaya imkân sağlayan pek çok enstrüman bulunuyor. Bu konuda proaktif olmalıyız. Yoksa en küçük bir olayda kaşıkla kazandığımızı kepçe ile dağıtmak zorunda kalıyoruz.”

Bahçıvan ayrıca, yatırımlar sırasında imkân varken kredi almayan, kendi kaynağını kullanan bazı sanayicilerin de işletmede zorlandığına, şimdi kredi almaya çalıştığına dikkat çekti.