Kiracı ve ev sahibi için kritik tarih yaklaşıyor... 2 Temmuz sendromu

"Bu dönemde herkes fedakârlık yapmak zorundaydı ve biz de kira artışına bir yıl süreyle, 1 Temmuz 2023’e kadar yüzde 25 sınırı getirdik. Süreç bitince normale geçişi sağlamak zorundayız. Geçen seneki enflasyonla bu seneki hedefler farklı, taşlar yerine oturacak ve olağan akışında serbest piyasa koşullarında ev sahibi-kiracı ilişkisi sürecek. Eğer temmuz sonrası da böyle bir durum olursa tarih uzatılacak.”

Bu sözlerin sahibi Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum. Kurum geçtiğimiz günlerde TV100’de bir programa katıldı ve söz kira sorununa gelince hükümetin geçen yılın haziran ayında gittiği kira artış oranı düzenlemesine vurgu yaptı. Hatırlarsanız hükümet 11 Haziran 2022 tarihinden itibaren yürürlüğe giren geçici madde ile konut kiralarına ilişkin olarak kira artış oranını 01 Temmuz 2023 tarihine kadar yüzde 25 ile sınırlamıştı.

2 Temmuz 2023 sonrasında kira artışının ne olacağına ilişkin belirsizlik sürüyor. Eğer yeni bir düzenleme yapılmazsa 1 Temmuz’da bir ev sahibi kirasını yüzde 25 artırmak zorunda kalırken 2 Temmuz’da artışa giden bir kiracı bugünkü enflasyona göre yüzde 50’den fazla artış yapmak zorunda kalacak.

Fark yarıdan fazla. Kiralar halen yüksekliğini korurken bir de enflasyon nedeniyle yüzde 50’den fazla artış yapılırsa bu kiracılar için zorlayıcı bir unsur olacak. Öbür tarafta her şeyin fiyatı enflasyon nedeniyle artarken kiraları zorla yerinde saydırmak ev sahipleri açısından hiç adil bir durum değil.

Anlayacağınız önümüzdeki seçimleri kim kazanırsa kazansın yeni hükümetin masasındaki en büyük sorunlardan biri kira artışlarıyla ilgili düzenleme olacak. Yüzde 25’lik düzenlemeyi devam ettirme ya da sona erdirme kararının ayrı ayrı tepki alacağına kuşku yok.

Bakalım seçim vaatlerinde kira artış oranları düzenlemesiyle ilgili bir söylem ile karşılaşacak mıyız? Hem kiracı hem de ev sahipleri seçime girerken partilerin 2 Temmuz kararını merakla bekliyor.

DAVALARDAKİ ARTIŞ DİKKAT ÇEKİYOR

YÜKSELEN kira fiyatları kiracı ile ev sahibinin arasını açtı. Yüzde 25’lik artış sınırına rağmen çevredeki yeni kiraları emsal göstererek kiraları daha fazla artırmak isteyen ev sahipleri ile buna karşı çıkan kiracılar arasında gerginlik var. Anlaşmazlıkların önemli bir bölümü mahkemelerin yolunu tutmuş durumda. Kira tespit ve benzeri konulardaki dava sayılarındaki tırmanış dikkat çekici boyutta.

1 EYLÜL’DEN SONRA ARABULUCULUK ZORUNLU

BU arada uyuşmazlıklar için dava açmadan önce arabuluculuğa başvurmak 5 Nisan 2023 tarihinde Resmî Gazete’de yayınlanan 7445 sayılı kanuna göre 1 Eylül 2023 tarihinden itibaren zorunlu hale gelecek. Böylece dava açılmadan önce arabuluculuk yolunun tüketilmesi gerekecek. Kira ilişkisinden doğan bir talebi olan taraflar arabuluculuğa başvurabilecek.

OTOMOTİVDE REKABET DÖNEMİ

DÜNKÜ Hürriyet’te, otomotiv editörümüz Taylan Özgür Dil çok önemli bir analize imza attı. Togg’un satışa başlamasının otomotiv piyasasında dengelerini değiştireceğini az-çok tahmin ediyorduk. Ancak Tesla’nın pazara hem de rekabetçi bir fiyatla girmesi tam bir sürpriz oldu. Taylan’ın şu tespiti kayda değer:

“Türkiye’de satışa başlayan Tesla bir haftada yaklaşık 10 bin siparişle ekim ayına kadar teslim edeceği araçların ön siparişlerini topladı. Markanın satış ve fiyat stratejisi sektörde dengeleri yerinden oynattı. Aynı aracı 3 katına satan galeri fiyat düşürmek zorunda kaldı. Bayilerden bunalan tüketici ‘10 bin TL’ kapora ile internetten araç alabildiğini gördü.”

Asla piyasanın tümünü kastetmiyorum ama binbir oyun oynayıp son dönemde ‘tok satıcı’ havasına bürünen ve piyasayı manipüle eden bazı otomotivcilerin şimdi ne yapacağını çok merak ediyorum. Rekabet şimdi başlıyor... Kolay gelsin...