Avrasya Tüneli’nden 155 milyon araç geçti, katkısı 2 milyar doları buldu... Bu tünelin ucunda ışık var

Tüneli Yapı Merkezi ve Güney Kore’den SK E&C’nin eşit ortaklığında kurulan Avrasya Tüneli İşletme İnşaat ve Yatırım AŞ (ATAŞ) işletiyor.

Geçtiğimiz günlerde Yapı Merkezi Yönetim Kurulu Başkanı Başar Arıoğlu ile bir araya geldik. Verdiği bilgi ve istatistikler ilginçti:

Projede günlük 70 bin 733 olan araç garantisi Eylül 2023’le birlikte geçilmişti. Şu anda günlük ortalama trafik 82 bin seviyelerinde. 2024 yılında günlük maksimum 94 bin 459 araç sayısı yakalandı.

Mayıs 2022’den beri de 2 milyon motosiklet geçiş yaptı.

Tünelin işletmesi 17 yıl sonra devlete geçecek.

Projede, Türkiye’de karayolu projelerinde ilk defa ‘gelir paylaşımı’ modeli uygulanmıştı. Bu modele göre, işletme yıllık minimum trafik garantisine ulaştıktan sonra kamu elde edilen garanti üzeri gelirden yüzde 30 pay alıyor.

ÖNEMLİ SERTİFİKA

Arıoğlu, şimdi de aldıkları Blue Dot Network (Mavi Nokta Ağı) sertifasyonu ile uluslararası çapta yeni bir yolculuğa çıktıklarını söyledi. Avrasya Tüneli, OECD bünyesinde kurulan Blue Dot Network Genel Sekreterliği tarafından kaliteli ve sürdürülebilir altyapı projelerine verilen sertifikanın teknik çerçevesi için pilot proje seçilip, süreci başarıyla tamamlayan dünyadaki ilk ulaştırma projesi oldu. Bu ağ, çevresel ve sosyal açıdan sürdürülebilir, dayanıklı, açık-şeffaf ve ekonomik açıdan verimli kaliteli altyapı projelerine uluslararası kabul görmüş bir sertifika sağlıyor.

OECD Blue Dot Network Sekreteryası Başkanı Edwin Lau, Avrasya Tüneli’nin dünyada bu sertifikayı alan ilk yedi projeden biri olduğu söyledi. Türkiye’den ilk olarak Avrasya Tüneli’nin bu sertikasyonu almaya hak kazandığını söyleyen Lau, bundan böyle de gelecek adına stratejik önemde olan nitelikli işler ile ilerleyeceklerini anlattı.

2041’e kadar tünelin ekonomik katkısının 8.6 milyar dolara ulaşacağını hatırlatan Arıoğlu, tünelin dünya çapında iş yapan yerli firmalara referans olduğunu da söyledi. Yeni alınan Blue Dot sertifasyonunuyla ilgili olarak da, “Türk müteaahitler küresel arenada böylesine iddialı oluşumları takip ediyor, adapte oluyor, uluslararası arenada yerini alıyor. Türk müteahhitlerin imza attığı projelerin saygınlığı, uluslararası görünürlüğünü artırmak adına bunlar oldukça önemli” diye konuştu.

AĞIRLIK DEMİRYOLU PROJELERİNDE

TÜRKİYE’de demiryolu projelerine ağırlık verdiklerini söyleyen Başar Arıoğlu, Adıyaman ve Çorum demiryolu projelerinde görev aldıklarını aktardı. Afrika ve Doğu Avrupa ülkelerinde fırsatlara odaklandıklarını belirten Arıoğlu, Irak’tan geçecek Kalkınma Yolu Projesi’ni de yakından izlediklerini; burada 1.176 kilometre demiryolu yapılacağını söyledi. Arıoğlu ayrıca, Rusya-Ukrayna savaşının sona ermesiyle özellikle Rusya müteahhitlik firmaları için yeni iş imkânları doğacağına da dikkat çekti.

KENDİ GELİRİNİ SAĞLAYAN SÜRDÜRÜLEBİLİR MODEL

ATAŞ Genel Müdür Yardımcısı Murat Gücüyener, projeden devlete para aktarılmaya başladığına dikkat çekerek, “Projede, Türkiye’de karayolu projelerinde ilk defa ‘gelir paylaşımı’ modeli uygulandı. İhaleye çıkılan 2008 yılında İstanbul’daki araç sayısı 2.7 milyondu. Bu rakam bugün 5.6 milyon. Bu durum, projenin doğru bir öngörüyle tasarlandığını ve şehir trafiğine yönelik önemli bir ihtiyacı karşıladığını gösteriyor. Avrasya Tüneli, garanti ödemesine gerek kalmadan kendi gelirini sağlayan sürdürülebilir bir iş modeli oluşturdu” dedi.

YATIRIMLARA DESEK SAĞLAYAN AĞ

OECD bünyesindeki Paris merkezli Blue Dot ağı, yatırımcılara ve diğer paydaşlara projelerin çevresel ve sosyal açıdan sürdürülebilir, dayanıklı, kapsayıcı, açık ve şeffaf ve ekonomik açıdan verimli olduğuna dair güvenilir bir sinyal sağlayarak, kaliteli altyapı yatırımına yardımcı olmayı amaçlıyor. Projelerin sertifika alabilmesi için 10 kritik ögenin tamamında bir dizi temel gerekliliği yerine getirmesi gerekli. Temel gereklilikler, IFC Performans Standartları gibi yaygın olarak uygulanan uluslararası standartlardan oluşuyor.

EKONOMİYE NASIL KATKI SAĞLIYOR?�

AVRASYA Tüneli’nin, Kamu Özel İşbirliği (KÖİ) modeli ile yapılarak, geleneksel yönteme oranla 769 milyon dolar (yüzde 30 oranında) tasarruf sağladığı belirtiliyor. Yapılan hesaplamalara göre, tünel kullanıcılarına günlük 1 saatten fazla (77 dakika) zaman tasarrufunun yanı sıra, yakıt, emisyon ve kaza maliyeti de eklendiğinde günlük çift yönlü seyahatlerde ortalama 601 TL’lik kazanç sağlıyor. Tünelin açıldığından bu yana 211 milyon saat zaman tasarrufu, 261 bin ton yakıt tasarrufu ve 115 bin ton emisyon azalımı sağladığına dikkat çekiliyor.