‘Spread’ pozisyonları ve risk yönetimi

Salih NEFTÇİ

Risk yönetimi, bu aralar uluslararası finansal piyasalarda en çok konuşulan konulardan birisi.

Biz Brezilya'da yaşanan küçük bir örneğe değineceğiz.

SAĞLAM BANKA

Risk yönetimi geniş ve önemli bir kavram.

Faizlerdeki oynamalar, kur hareketlerinin yol açabileceği tehlikeli durumların kontrollü bir şekilde izlenmesi... Bilançonun korunması... Buna ‘‘piyasa riski’’nin yönetilmesi deniyor.

Diğer yanda yeni ve belki de çok daha önemli bir konu olan ‘‘kredi riskinin nasıl kontrol edileceği’’ sorusu var. Yani tahsilat, ödeme zorlukları, yükümlülüklerin yerine getirilmemesi gibi tehlikeleri önceden hesaplama... Bunların bilançoya vereceği zararı asgariye indirecek tedbirleri alma.

Çağdaş risk yönetimi, kuşkusuz bir gün Türkiye'de de yaygınlaşacak.

Vatandaş sağlam banka ile çağdaş risk yönetimi kavramlarının bir yerde aynı şey olduğunu görecek.

Batı'da olduğu gibi.

TOPLANTI

Evvelsi akşam risk yönetiminin dünyada en önde gelen isimlerinden bazıları ile bir akşam yemeği yeme fırsatını elde ettik. Risk yönetiminde yeni yöntemler, dünya piyasalarında son yaşananlar tartışıldı.

Yerimiz olsa da Batı dünyası, finansal kurumlarını sağlam tutmak için neler yapıyor anlatabilsek. Özellikle kredi riski konusunda. Orta vade konu bizde de gündeme geldiğinde tartışacağız.

Bugün ilginç bir olayla bitirelim.

SPREAD KAVRAMI

Türkiye'de ‘‘spread trade’’ adı verilen işlemlere geleneksel olarak pek sıcak bakılmaz.

Nedense burada yaygın bir alışkanlık yok.

Bizde, bonoda pozisyon alınır veya TL'de. Ama ‘‘spread’’ler üzerine pozisyon alan azdır.

Ne demek istediğimizi bir örnekle açıklayalım. Bakın Batılılar Brezilya'da neler yapmış?

Bizim traderların piyasalara yaklaşımı genelde döviz ve faiz üzerine kuruludur.

Oysa Batılı trader'lar, Brezilya'da yaşananlara farklı yaklaşmışlar.

Hisse senedi piyasasını kullanmışlar.

Denecek ki nasıl olur? Brezilya'da yaşananlar döviz ve faizle ilgili değil mi?

Doğru. Ama hisse senedi piyasasının da avantajları var.

‘‘SPREAD’’ İŞLEMLERİ

Diyelim ki hisse senedi nispeten likid olan bir şirket var. Brezilya'da izlenen eski kur politikası bu şirkete ‘‘faydalı.’’

Bir başka şirket daha var. Bunun da hisseleri likid. Ama izlenen kur politikasından zarar görüyor.

Trader'lar Brezilya'da birinci şirketin hisselerini ‘‘satıp’’ buradan gelen kaynakla ikinci şirketin hisselerini ‘‘almışlar.’’

İşte bu bir çeşit ‘‘spread’’ işlemi. Yani tek bir kâğıda yönelmiyorsunuz. Kâğıtlardan birisini alırken, diğerini satıyorsunuz.

Aldığınız pozisyon, fiyatlar arasındaki fark (spread) üzerine kurulu.

Brezilya'da alınmış olan pozisyonlar da böyle. Brezilya borsasının son gelişmelerden sonra bir günde yüzde 33 artmasının arkasında da bu gibi pozisyonlar var.

SONUÇ

Brezilya'da hesaplar tam trader'ların beklediği gibi gelişmedi. Ama alınan pozisyonun kredi riski de, piyasa riski de daha avantajlıydı.