Maaş zammı sonrası

Salih NEFTÇİ

İki noktayı açıklıkla koyalım.

Eğer enflasyonu düşürmekten, yıllık enflasyon oranının yüzde 10'un altına gerilemesini kastediyorsak, hükümetin izlediği politikaların bu konudaki şansı çok düşüktür. Açıkça ifade edilmese de piyasa bunu bilmektedir.

Ama aynı zamanda hükümet sınırlı da olsa olumlu adımlar atmıştır. Ekonomik politikalara belli bir ciddiyet gelmiştir. Bu çabalar desteklenmelidir. Piyasaların yararınadır.

Memur maaş zamlarından sonra ortaya çıkmış olan durum bu gözlemlerle uyumludur.

ZAM KARARININ ETKİSİ

Artık biliniyor. Memur maaşları temmuz ayında yüzde 20, ekim ayında da yüzde 10 kadar artırılacak. Demek ki 6 ay sonunda artış yüzde 32'ye ulaşacak. 1998 yılı içinde verilen zam miktarı ise yüzde 71.6 edecek.

Bu, büyük bir olasılıkla 1998 yılı tüketici fiyatlarındaki artışa yakın bir rakam. Belki iki-üç puan aşağıda, belki aynı. (Bir kriz çıkmadığını varsayıyoruz.)

Bu işin bir yanı.

Piyasalar açısından önemli olan bu zamla daha ilk günden IMF anlaşmasına açıkça ters düşen bir karar alınmış olması.

Şu sonuca varıyoruz:

Memurun reel geliri öyle bir düzeyde ki harcamaları sınırlı tutmakta kararlı olan bir ekonomi yönetimi bile gelen baskılara baş eğmek durumunda kalıyor.

Bu şimdiki iktidar için geçerli olduğu gibi bundan önceki iktidarlar için de geçerli idi, bundan sonra da öyle olacak.

Enflasyon sorununun çözümü ancak ve ancak devletin ekonomideki rolünü bir anda düşüren radikal programlarla mümkün.

Bu açıdan bakıldığında zam kararına piyasaların bugün olumsuz tepki vermesi gerekiyor.

OLUMLU UZLAŞMA

Ama piyasalar için önemli olan işin sadece bu tarafı değil.

Çünkü olayları gerektiği gibi izleyenler zaten IMF anlaşmasının harfi harfine uygulanmasını beklemiyordu.

(Daha bundan iki-üç hafta önce piyasa profesyonelleri ile yaptığımız toplantıda IMF anlaşmasının temel dengelerde bir değişiklik yapmadığını ve büyük bir olasılıkla ihlal edileceğini belirtmiştik. Katılımcılar genellikle aynı fikirdeydi.)

Bu nedenle işin olumsuz yanı aslında bir sürpriz değil.

Öte yandan, zam kararının bir olumlu yanı daha var.

Bir kere koalisyon partileri zor koşullar altında da olsa, uzlaşabildiler.

DTP ortaya belli bir ağırlık koymuş oldu. Memur kesimine yararı olan bir karar alındı.

Bunlar olumlu puanlar.

SONUÇ

Bu duruma piyasalar nasıl tepki verir?

Dışarıdan gelecek haberler en azından birkaç gün için olumlu olacağa benziyor. Rusya ve Japonya piyasaları yükselebilir.

Bu, Avrupa ve Amerika'yı olumlu etkiler.

Bizce kısmen içeriye de yansır.

Sonuçta maaş zammının net etkisi negatif bile olsa (ki bundan emin değiliz), piyasalar bu hafta pozitife dönebilir.

Elbette, bu büyük bir şok yaşanmazsa geçerli olacak bir tahmin. Bu aralar, her pazartesi yazısının sonunda vurgulamak gerekiyor.

---