3 yıllık programların sorunu

Salih NEFTÇİ

Memur zamları konusu ve Rusya'da yaşanabilecekler sanırız bu hafta piyasaların yönünü belirleyen iki unsur olacak.

Memur maaşları IMF programının önündeki ilk sınav. Daha ilk adımda tökezlenirse arkadan neler geleceğini siz düşünün... En azından piyasa böyle düşünecek.

Bugün ağırlıklı olarak memur zammına değineceğiz. Rusya finansal krizi konusunda kısa bir hatırlatma yaparak geçelim. Uluslararası piyasalarda yaşanabileceklerin başında Rusya ile IMF arasındaki olası anlaşma geliyor. Anlaşma bu hafta gerçekleşebilir. İzlenmesi gereken nokta şu:

Rusya'ya yapılacak IMF yardımı 10 milyar doların altında kalırsa uluslararası piyasalarda bir hayal kırıklığı oluşabilir. Dikkatli olunmalı.

Ama biz memur maaş zamlarına dönelim.

3 YILLIK PROGRAM

Memur zammı konusunun önemi, uygulanan iktisadi programın bir zayıflığını göstermesi.

Olay şu.

Hükümet üyeleri enflasyonla mücadele için 3 yıllık bir program yaptıklarını ve bunu kararlılıkla uygulayacaklarını dile getirmekteydiler. Enflasyonda kademeli bir düşüş planlanıyordu.

Ödenecek maliyet düşük tutulacak, zamana yayılacaktı.

Ekonomi yönetiminin attığı adımları olumlu karşılıyoruz. Ancak, enflasyonu kademeli olarak düşürmeye çalışan programların ciddi bir handikapı olduğu da bir gerçek.

Çiller zamanında da yaşanmıştı.

Memur maaşlarını enflasyonun altında tutarak bütçede sınırlı bir düzelme sağlamak mümkün. Ama demokratik bir sistemde buna uzun süre devam etmek imkansız.

NEDENİ

Nedeni basit.

Kronik enflasyon ülkelerinde kamu çalışanlarının sayısı fazla oluyor. Bu kesimin reel gelirini düşürdüğünüzde geniş bir seçmen tabakasını etkiliyorsunuz.

Bunu 3 yıl arka arkaya devam ettirmeniz imkânsız. Politikacılar seçmenden tepki görüyor. Sonunda geri adım atılıyor.

Enflasyonu kademeli düşürme politikası ister istemez inandırıcılığını yitiriyor.

İktisatçıların son yıllarda radikal programları yeğlemelerinin bir nedeni bu. Yapılması gereken, kamu çalışanlarının reel gelirlerini düşürmek değil, verimsiz kamu kurumlarını tasfiye etmek, bütçeyi bu şekilde denkleştirmek.

Bütçenin dengesizliği memur sayısının yüksek olmasından kaynaklanıyor. Yani şişkin kadrolardan.

Çağdaş ekonomiler kamu çalışanlarının sayısını belli sınırlar içinde tutuyor ama kendilerine iyi bir gelir sağlıyor.

ÇÖZÜM

Piyasalar aniden gündemin ilk sıralarına çıkan memur zamları konusundaki kararı bekleyecek.

Yüzde 20 sınırın delinmesi olasılığı yüksek olabilir. (Zaten yukarıdaki mantığa göre delinme bugün olmasa, yarın olacak.) Her kesimi hoşnut edecek bir çözüm ne yazık ki şu anda ortada gözükmüyor.

Sonuçta enflasyon beklentilerinin olumsuz etkilendiğini görebiliriz.

Bono piyasası açısından olumlu bir gelişme değil.

Dün de yazdığımız gibi olay daha iyi idare edilebilirdi.

---