Mirastan mal kaçırana dava açılabilir mi

* Muvazaalı işlem ne demek? Tarafların üçüncü kişileri aldatmak amacı ile gerçek durumu onlardan gizleyerek kendi gerçek iradelerine uymayan ve kendi aralarında geçerli olmayan bir hususta anlaşmalarına “muvazaa” ve bu şekilde yapılan işlemlere de “muvazaalı işlemler” denilir.

* Aydınlı okurum M.R.: Biz üç kardeşiz. Babam Antalya’daki yazlığımızı iki kardeşim yerine bana vermek istedi. Tapuda satış yapmış gibi gösterdik. Evin tapusunu bana verdi. Babam iki yıl önce vefat etti. Satış işleminin üzerinden ise beş yıl geçti. Diğer iki kardeşim bu satışa muvazaalı diye karşı çıkabilir mi? Bu işlem hukukta ‘nisbi muvazaa’ olarak adlandırılır. Tarafların aralarında düzenledikleri bir sözleşmeyi kendi dahili iradelerine uymayan ve dışa karşı yaptıkları başka bir işlem ile gizlemeleri ‘nisbi muvazaa’dır. Taraflar görünürdeki işlem arkasında gerçek iradelerine uygun bir işlem yaparlar. Bu sorudaki gibi gerçekte yapılacak bir işlem vardır. Fakat başka bir türde yapılmış gibi gösterilmektedir. Sorudaki gibi babanın ölmeden önce üç evladından birine yazlık evini satmış gibi yapmasıdır. Bu işlem muvazaalı bir işlemdir.

TAPU İPTALİ DAVASIYLA

* İki kardeş dava açarak tapuyu iptal ettirebilir mi? İki kardeş muvazaalı satış iddiasıyla yazlığın tapusu alan kardeşleri M.R.’ye karşı dava açabilirler. Yargıtay’ın bu konuda yerleşik kararları bulunuyor. Yargıtay İçtihatı Birleştirme Kurulu’nun, 1.4.1974 tarihli ve 1/2 sayılı kararında; böyle bir durumda diğer mirasçıların dava açma hakkı olduğu kabul edilmiştir. İçtihadı birleştirme kurulu kararında şöyle denilmiştir: “Bir kimsenin mirasçısını miras hakkından yoksun etmek amacıyla, gerçekte bağışlamak istediği tapu sicilinde kayıtlı taşınmaz malı hakkında tapu sicil memuru önünde iradesini satış doğrultusunda açıklamış olduğunun gerçekleşmiş bulunması halinde, saklı pay sahibi olsun ya da olmasın miras hakkı çiğnenen tüm mirasçılarının görünürdeki satış sözleşmesinin Borçlar Kanunu`nun 18. maddesine dayanarak muvazaalı olduğunu ve gizli bağış sözleşmesinin de şekil koşulundan yoksun bulunduğunu ileri sürerek dava açabileceklerine.”

* Muvazaa davalarında görevli mahkeme hangisidir? Muris (miras bırakan) muvazaası davalarında görevli mahkeme asliye hukuk mahkemesidir. Bu davalarda yetkili mahkeme dava konusu yapılan taşınmazın bulunduğu yer mahkemesidir. Dava konusu yapılan taşınmaz sayısı birden çok ise ve bu taşınmazlar birbirlerinden farklı yargı yerlerinde bulunuyor ise taşınmazlardan herhangi birinin bulunduğu yer mahkemesi yetkili mahkeme olacaktır. Miras hakkı çiğnenen tüm mirasçılar dava açabilirler.

PAY ORANINDA TESCİL

* Davacılar hangi taleple nasıl dava açabilirler?  Davacılar dava konusu taşınmazlardaki davalı adına olan tapu kayıtlarının davacıların miras payı oranında iptali ile davacılar adına tescilini talep ederek dava açabilir. Dava açarken taşınmazların davalı tarafından 3. kişilere devrinin önlenmesi için mahkemeden ihtiyati tedbir kararı talep edilmesi yerinde olacaktır.

* İspat yükü kime aittir? Muvazaa iddiasına dayalı olarak açılan ve açılacak davalarda ispat yükü muvazaanın varlığını iddia eden tarafa aittir. Türk Medeni Kanunu’nun (TMK) 6’ncı maddesindeki “Kanunda aksine bir hüküm bulunmadıkça, taraflardan her biri, hakkını dayandırdığı olguların varlığını ispatla yükümlüdür” hükmü ve gerekse Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (HMK) 190/1 inci maddesindeki “İspat yükü, kanunda özel bir düzenleme bulunmadıkça, iddia edilen vakıaya bağlanan hukuki sonuçtan kendi lehine hak çıkaran tarafa aittir” hükmü uyarınca, mirasçıdan mal kaçırmanın hedeflendiğini ileri süren davacı taraf kanıtlamakla yükümlüdür.

* Zamanaşımı veya hak düşürücü süre var mıdır? Hayır yoktur. Muvazaa iddiasına dayalı davalar zamanaşımına ve hak düşürücü süreye tabi olmaksızın her zaman açılabilir. Bu durum yargısal uygulamalarla benimsenmiştir.

SGK MAAŞI İÇİN BOŞANMIŞ GİBİ YAPMAK

* “Evet öyle. Hukuki tabiri de ‘mutlak muvazaa’dır. Gerçekte hiç yapılmayacak bir işlemin yapılmış gibi gösterilmesidir. Bir gizli, bir de göstermelik/görünürdeki işlem vardır. Eşlerden birinin babasının maaşını alması için boşanmaları ama aynı evde yaşamaya devam etmeleridir. Bu durum Sosyal Güvenlik Kurumu’nca tespit edildiğinde haksız yere alınan maaşlar faizi ile geri talep edilir. Ayrıca ilgilisine cezai soruşturma başlatılır.”

MEVCUT ŞARJ ÜNİTESİNE İZİN GEREKİYOR MU

SİTELERDEKİ elektrik şarj istasyonlarına ilişkin yazımın arkasından okurlarımdan mevcut şarj istasyonlarına ilişkin birçok soru geldi. Okurum S.G.’nin birçok okurumun merak ettiklerini özetleyen sorusu şöyle: “Sitemizin bana ait otopark yerine ... firmasına fatura karşılığı şarj ünitesi taktırdım. Gelip ölçüm yaptılar, uygun olan kilowatta cihazı bağladılar. İki seneyi geçti kullanıyorum. Malum yangın faciasından sonra site yönetimi bu konuda elektrik idaresinden izin alınması gerektiğini yazdı. Mail gönderdim ve aldığım cevaba göre izin gerekli ya da değil ifade edilmeden yetkili fen kişisine başvuru yapmam gerektiği belirtildi. Başvurdum ve faturamı istediler, gönderdim. Verdikleri cevaba göre, elektrik gücüm yeterliymiş ve bir işlem yapmam gerekmiyormuş. Ben şimdi nasıl elektrik idaresinden onay alabilirim ki? Onaysızlık alamıyorum. Onay alınması gerekiyor ise niye bağlandı? Mevzuatta boşluk olduğunu düşünüyorum. Nasıl bir yol izlemem gerekir?”

UYGUNLUK BELGESİ

S.G. gibi otoparkında elektrikli şarj ünitesi olan ve izin almak isteyen okurlarımın izlemesi gereken yolu kat mülkiyeti hukuku bilirkişisi Murat Erdoğan gösterdi:

“Ortak alanların kullanımına ilişkin değişiklikler için kat maliklerinin oybirliği veya belirli çoğunluk ile alınan kararlarına ihtiyaç vardır. Bağımsız bölümlere ait tapuda özel mülkiyet alanı olarak geçen otopark bölümleri için malik kendi alanında değişiklik yapabilir. Ancak bu değişiklik binanın ortak tesisatına veya altyapısına ek yük bindiriyorsa yönetimin izni ve gerekli kurum onayları gerekebilir. Elektrik dağıtım şirketi ve yönetmeliklere göre; elektrik dağıtım şirketleri, yönetmelikler doğrultusunda bağlantı yapar. Eğer yetkili elektrik dağıtım şirketi bağlantıyı uygun bulmuş ve güç yeterliliğini onaylamışsa teknik olarak bir engel görünmemektedir. Ancak son dönemde yangın olayları nedeniyle yönetimler ve resmi kurumlar ek önlemler talep edebilmektedir.

Okurumuz bu konuda, öncelikle “Elektrik Dağıtım Şirketinden Yetkilendirme Yazısı” talep etmeli. “Bağlantının teknik olarak uygun bulunduğunu ve ilave bir işlem gerekmediğini” belirten resmi bir yazı almalı. Daha sonra da “Elektrik İdaresi’nden (BEDAŞ, AYEDAŞ vb.) resmi yazılı görüş” almalı. “Ekstra bir izin gerekip gerekmediğine” dair resmi bir yazı talep etmeli.

GENEL KURUL TALEBİ

Son olarak site yönetimine resmi yanıt ile bildirim yapmalı. Eğer resmi kurumlar ek işlem gerekmediğini belirtiyorsa site yönetiminin bu konuda bir yaptırım uygulama yetkisi sınırlıdır. Son olarak, bu konunun genel kurulda görüşülmesini talep etmeli. Yönetim, bu konuda site sakinlerini bağlayıcı bir karar aldıysa bu kararın hukuka uygunluğunu denetletmek adına genel kurulda yeniden görüşülmesini istemelisiniz. Eğer elektrik dağıtım şirketi ve idare, ek işlem gerektirmediğini belirtiyorsa Kat Mülkiyeti Kanunu açısından da size yaptırım uygulanması mümkün değildir. Yönetimin talebi ancak ortak alanlara zarar verme durumu veya tüm siteye etki edecek bir elektrik yükü yaratıyorsa anlam kazanır. Resmi belgelerle desteklediğinizde hukuki olarak bir sorun yaşamazsınız.”