Alzheimer’da genetik de önemli

Aslında bu bir sürpriz bir sonuç da değil. Yaşlanmadan, yaşlanmanın oluşturduğu doğal yıpranmadan, nörolojik yapılanmamız ve tabii ki öncelikle de beynimiz payını bir ölçüde alıyor. Yaşlanmayla ilişkili nörolojik sorunların ilk sıralarında ise “Alzheimer hastalığı” var. Onu Parkinson hastalığı izliyor. Bugünkü konumuz Alzheimer hastalığı ile genetik arasındaki önemli ilişki. Hazırsanız buyurun...

BİR NOT

ALZHEİMER HERKESİ ÜZER

Alzheimer hastalığı farklı belirtileri olsa da esas olarak bir bilişsel gerileme, bellek bozukluğu ile başlayıp neticede bellek kaybı ile sonuçlanan korkutucu bir sağlık sorunu. Tıbbi anlamda “DEMANS/BUNAMA” ise bu hastalığın en korkutucu ve üzücü sonucu. Ama bilelim ki “demans” sadece bir sonuç. Ve her sonuç gibi onun da bir başlama ve ilerleme süreci var. Zaten bu nedenle de Alzheimer araştırmaları bu tatsız sonuçla neticelenen hastalığın neden ya da nedenlerine odaklanmış durumda. Diğer taraftan bu nedenlerden birini net ve açık olarak biliyoruz: GENETİK! Peki, o genetik özellik ne? O genetik şansızlığın açılımında neler var?

ÖNEMLİ

APOE4’E DİKKAT!

APOE4 gen grubu Alzheimer şansızlığı bakımından önemli belirleyicilerden biri. Özellikle APOE4 geninin belirli bir versiyonunun tek bir kopyasını taşıyanların 85 yaşına kadar Alzheimer hastalığına yakalanma ihtimalleri genel nüfusa göre 2 ila 3 kat fazla. Ne var ki maalesef “dozaj faktörü” burada da bir çarpan etkisi yaratıyor: APOE4’ün her iki ebeveyninden de miras alan kişilerin hastalığa yakalanma olasılığı 12 kat daha fazla. “APOE4 HOMOZİGOTLARI” olarak adlandırılan bu bireylerin 85 yaşına kadar Alzheimer hastalığına yakalanma ihtimalleri yüzde 60’tır. Alzheimer’ın APOE4 gen grubu ile ilişkisini bir başka yazıda anlatacağım. Ama şimdilik şu bilgileri paylaşabilirim...

BİR: APOE4 genine sahip olup olmadığınızı bir nöroloji uzmanıyla işbirliği yaparak basit bir kan testiyle araştırmanız ve öğrenmeniz mümkün.

İKİ: APOE4 geniniz pozitif çıksa bile telaşa kapılmayın. Yapacağınız ve ısrarla uygulayacağınız bazı “YAŞAM TARZI DEĞİŞİMLERİ” ile bu olumsuz genin oluşturabileceği kötü sonuçlardan kurtulmanız kesinlikle mümkün. Kısacası Alzheimer’da da “GENETİK MİRAS KADER DEĞİL” yeter ki siz bilinçli ve dikkatli biri olun, sizi izleyen hekiminizin sözünden çıkmayın.

İYİ BİLGİ

KARACİĞERİN SAĞLIK KARNESİ: GGT

Karaciğer farklı görevleri sadakatle yerine getiren fedakâr, cefakâr bir organ. Onlarca farklı işi bizden bir şey istemeden, sessiz sedasız, müthiş bir dikkat ve özveri ile yapıyor. Neticede konu “karaciğer sağlığı” ise “Gölge etme, başka ihsan istemem” kuralı bir ömür geçerli kalıyor. Yeter ki siz onu alkol, ilaçlar, toksinler, aşırı şeker yükü ile bunaltmayın! Yeter ki siz onu lüzumsuz yere yanlış diyetlerle yormayın. Peki sizin karaciğeriniz ne durumda? Bu sorunun en önemli yanıtı “GGT” daha açık yazılımıyla “(G)amma (G)lutamil (T)ransferaz” enziminde gizlidir. Nedenine gelince... Bu bilgiyi sıradaki kutuda bulabilirsiniz.

ÖNEMLİ 2

GGT’NİZİ DİKKATLE İZLEYİN

Bana göre karaciğerin de tıpkı bizler gibi “GBT kaydı” var: Adı, GGT! Doktorlar, “Karaciğerim ne durumda?” sorusunu net olarak yanıtlamak istediklerinde ilk önce “karaciğer enzimleri”ne mutlaka bakarlar, ALT, AST, GGT isimli bu enzimlerin seviyelerinde yükselme var mı yok mu araştırırlar. Bu enzimlerden üçüncüsü, yani GGT sıradan bir enzimden çok daha fazlasıdır. O, sadece bir karaciğer enzimi, bir karaciğer fonksiyon bozukluğu habercisi değildir. GGT antioksidan orkestrasının şefi, antioksidan takımının kaptanı ve ustası glutatyona metabolik ihtiyacın arttığını gösteren mühim bir uyarı işaretidir. GGT’deki artış karaciğerin detoksifikasyon işinde zorlandığının, artan toksin ve serbest radikal yükü ile baş etmekte çaresiz kaldığının göstergesidir.

ÖNEMLİ 3

GGT’NİN DEĞERİ NE OLMALI

Kan analizleri ile “detoks” ihtiyacınız ve karaciğeriniz hakkında net bir fikir edinmek istiyor veya detoks gücünüzün ne durumda olduğunu merak ediyorsanız yılda bir-iki defa GGT seviyelerinizi kontrol ettirin. Bu özellikle aşırı kimyasal toksine maruz kaldığını düşünen, fazlaca alkol tüketen, çok sık ağrı kesici ilaç kullananların bilmeleri gereken mühim bir ayrıntı. İdeal rakamı 30’un altındadır. 40’ın üstü “sarı”, 50’nin üstü ise “kırmızı ışık” sayılır.