Osman Müftüoğlu

Son rakamlar pandemide gidişin maalesef vahim bir noktaya ulaştığını gösteriyor.

Kısacası, trafik tabelasında “sarı” değil “kırmızı” ışık yanıyor. Eğer “can yakıcı” sözcükleriyle ifade edilen bazı tedbirleri bir an önce alıp uygulamaya da ciddiyetle sokmazsak sağlık sistemimiz tıkanacak, kayıplarımız daha da artacak. İşte bu nedenle gelebilecek eleştirileri daha en baştan kabullenerek geçen hafta yaptığım önerileri -üzülerek ve daha da sertleştirerek- bir kez daha tekrarlamak istiyorum.

BANA GÖRE
NE YAPMALIYIZ

Salgının başlangıcında, henüz elimizde hiçbir ilaç alternatifinin bulunmadığı dönemde plazma tedavisi hepimiz için büyük bir umuttu.

Özellikle koronavirüse bağlı zatürre hastalarının tedavisinde daha önce COVID-19’u geçirip iyileşen hastalardan alınan antikor içeriği yoğun özel plazmalar çok sık kullanıldı. Ne var ki Arjantin’de yapılan ve önemli bir tıp dergisinde, New England Journal of Medicine’de yeni yayımlanan bir araştırma, plazma tedavisinin ciddi bir işe yaramadığını net ve açık olarak ortaya koydu. Araştırmanın sonuçlarına göre bu hastalara ek plazma desteği verilmesi ne hastalığın (zatürrenin) ilerlemesini önleyebiliyor ne de ölüm riskini azaltmada yardımcı olabiliyor. Kısacası, umut “akıllı füzeler” olarak da tanımlanan yapay/sentetik antikorlarda gibi görünüyor.

KALP-DAMAR HASTALIKLARI

RAKAMLAR ürkütücü. Daha da açık söylemek gerekirse korkutucu. Üzülerek belirteyim, bu durumu 10 gün önce fark etmiş ve “Bu sayılar benim gibi iflah olmaz bir iyimseri bile ürkütüyor” diyerek muhtemel bir tsunaminin yaklaşmakta olduğunun altını çizmiştim. Ne yazık ki o beklenen tsunami, yaklaşmak bir yana kapımıza dayanmış durumda.

Eğer bir an önce etkili sonuçlar verebilecek bazı önlemleri korkusuzca ve hep birlikte hızla uygulamaya geçirebilirsek, o tsunamiyi işte ancak o zaman önleyebiliriz.Günlük hasta sayısının 7 binleri geçtiği, ağır hasta sayısının hızla arttığı, patlamanın sadece İstanbul, Bursa, Kocaeli, Gaziantep’te değil, hemen her ilde yaşanmaya başlandığı bu riskli dönemde ilk yapılacak şey, önlemleri daha da sıkılaştırmaktır. Eğer bunu bir an önce yapmazsak canımızın çok daha sıkılacağı, yüreklerimizin çok daha fazla yanacağı, acılarımızın dayanılmaz bir noktaya varacağı günler uzak olmayabilir. “Peki, ne yapmalı hocam? O önlemler neler olmalı?” diyorsanız önerim şudur...

BİR ÇAĞRI
TSUNAMİ NASIL ÖNLENECEK
SALGINDAKİ hızlı yayılmayı ülke çapında değilse bile en azından vaka sayılarının yoğun olduğu iller düzeyinde (mesela İstanbul’da) kontrol altına alabilmek için süratle ve hemen, korkmadan ve çekinmeden daha sıkı ve etkili önlemler almamız gerekiyor. Günlük vaka artışları dikkate alınarak da bu önlemleri İstanbul, Kocaeli, Bursa, Gaziantep gibi rakamlarda hızlı artışların kaydedildiği illerde daha da hızla devreye sokmak şart. O tedbirlerin neler olabileceğine gelince...

BANA GÖRE
PANDEMİYE FREN 5 ACİL ÖNERİ

1) Hafta sonu uygulanan sokağa çıkma yasakları cuma akşamı saat 22.00’de başlatılmalı, pazartesi sabahı saat 05.00’e kadar ‘ARALIKSIZ’ sürdürülmelidir. Söz konusu uygulamanın en az 4 hafta art arda uygulanması daha net sonuçlar verecektir.

Dün Sağlık Bakanı Fahrettin Koca ile uzunca bir konuşma yaptım, kafamdaki pek çok soruya da cevap alma imkânı buldum.

O konuşmada “aşıdan ilaç tedavisine, yasaklardan korunma tedbirlerine, hastane ve yoğun bakım yoğunluklarından salgının geleceği”ne kadar pek çok konuda önemli bilgiler edindim. İşte o bilgiler ve detayları...

VARAN 1

Bir yandan Pfizer ve BioNTech’in geliştirdikleri “mRNA” esaslı, diğer yandan Oxford’un üzerinde çalıştığı ve neticeye çok yaklaştığı “adenovirüs” bazlı, diğer yandan da Rusya’nın “vektör” yapılı, Çin’in de “ölü virüs” aşısı...

Aşı seçeneklerimiz -ne iyi ki- her geçen gün çoğalıyor. Görünen o ki bunların içinde mRNA’lı olanlar gerek güvenlikleri gerekse de etkinlikleri ile biraz daha öne çıkıyor. Peki diğerlerinde durum ne? Bizde uygulamaya geçeceği Sağlık Bakanı Dr. Fahrettin Koca tarafından açıklanan Çin aşısında durum nasıl? Hatta biraz daha ileri gidelim. Rusların geliştirdikleri aşıdan yeni haberler var mı? Ayrıca aşı konusunda merak ettiğimiz başka detaylar yok mu? Tabii ki var! Eğer siz de benim gibi “Daha çok bilgi!” diyorsanız buyurun...

VARAN 1
AŞILAR YETERİNCE GÜÇLÜ MÜ

İlk açıklama Ruslardan geldi. Onlar “Biz yüzde 90 netice alıyoruz” dediler. Ardından BioNTech-Pfizer ikilisi devreye girdi, “Bizde rakam yüzde 94.5’i buluyor” açıklaması geldi. Aradan birkaç gün geçti geçmedi, Ruslar geliştirdikleri aşının etkinlik oranını yüzde 92’ye çıkarıverdiler! Yarış bitmedi, devam etti: Hemen ardından da BioNTech-Pfizer ikilisi, “Elimizdeki neticeler yüzde 95 etkinlik gösteriyor” deyiverdi! Yani ortada neredeyse “bir rakam yarışı”, bir çeşit “Yok mu arttıran abiler!” durumu var. Bence net sonuç şu: Aşıların hemen hepsi FDA’nın (Amerikan Ulusal Besin ve İlaç Dairesi) koyduğu “yüzde 50 başarı kotasını” çoktan aşmış durumda.

VARAN 2
O RAKAMLAR NET Mİ

Yeterli ve kaliteli bir uykunun son derece etkili, güvenli ve ucuz bir bağışıklık dostu olduğu kesindir.

Yeterli ve kaliteli güzel bir gece uykusu bakın bağışıklık sistemimize hangi avantajları sağlıyor...

VARAN 1SAVAŞÇI SAYIMIZ ARTIYOR: Araştırmalar, uyku süresi kısaldıkça bağışıklık sisteminin temel taşları sayılan doğal savaşçı katil hücrelerin sayısının da azaldığını gösteriyor. Bir çalışmada sadece bir gece bile 4 saat eksik uyumanın, 8 saatlik kaliteli bir uykuya kıyasla bağışıklık sisteminde dolaşan doğal katil hücrelerin neredeyse yüzde 70’ini yok ettiği gösterilmiş. Kısacası, uyku süreniz kısaldıkça bağışıklık gücünüzü sağlayan savaşçılarınızın (T lenfositler) sayısı da azalıyor.

VARAN 2SİLAHLARIMIZ ÇOĞALIYOR: İyi bir gece uykusu, mikroplara karşı üretilen silahlarımızın sayısını, yani antikor üretim gücümüzü de etkiliyor. Herhangi bir enfeksiyon geçiren kişiler hastalık süresince eğer yeteri kadar kaliteli bir gece uykusu uyuma şansı yakalayabilirlerse, daha çok antikor üretiyor ve daha kısa sürede iyileşme şansı yakalıyor.

VARAN 3 AŞILAR GÜÇLENİYOR:

GERÇEK net ve açık, üstelik hiçbir yerde, hiçbir ülkede, hiçbir koşulda değişmeyeceği de daha önce yüzlerce defa kanıtlanmış: HİÇBİR SALGIN HASTANEDE YENİLMEZ, SALGINLA SAVAŞ SAHADA KAZANILIR...

Devamı var: Hiçbir salgında savaş hastane yataklarında kazanılmaz... Hiçbir salgını ne sağlık ordusunun tecrübesi, ne hastane yataklarının fazlalığı, ne de yoğun bakım gücü organizasyonları yenmez, yenemez! Hiçbir salgınla devletin kolluk kuvvetlerinin ve sahip olduğu sağlık sistemlerinin etkinliği ile de baş edilmez, edilemez. Peki çözüm? O savaş nasıl kazanılır? Salgınlarda savaşı kazanmanın tek yolu halkı doğru bilgilendirmek ve gönüllü, yürekli bir çözüm ortağı haline getirmekten geçer!

Eğer sizin de aklınıza başlıktaki soru geliyorsa yukarıdaki cümleleri bir değil birkaç defa daha okuyun, yanıtınızı ise ondan sonra verin derim.

GÜNÜN PANDEMİ NOTU: PANDEMİYLE SAVAŞTA EVLERİMİZ CEPHEMİZ, SABRIMIZ CEPHANEMİZ OLSUN!

BUNDAN SONRABİZE ‘ÜÇLÜ SAVUNMA’ DA YETMEZ

GELDİĞİMİZ noktada pandemide çözümü yalnızca “maske/mesafe/hijyen”den oluşan “savunma üçlüsü”ne devretmek yeterli olmayacaktır. Daha güçlü bir savunma için, daha doğrusu “daha az gol yemek ve maçı kazanmak için” şu üç oyuncuyu da acilen sahaya yeniden sürmemiz lazım:

ÖNLEM 1: KALABALIKLAŞMA

COVID-19 pandemisinde geldiğimiz son nokta çok can sıkıcı.

Uzmanların çoğu eğer “şehirlerarası ulaşımı minimuma indirmek, mesai saatlerindeki kaydırmayı tüm ülkeye yaymak, kapalı ortamlarda belirli sayıdan fazla insanın bir arada bulunmasını sınırlamak ve hatta kısa süreli kapanmalar uygulamasına geçmek” gibi önlemler bir an önce devreye sokulmazsa son günlerde rakamlarda izlediğimiz korkutucu ve ciddi yükselişin “ani bir tsunamiye” dönüşebileceğini söylüyorlar. Üzülerek belirteyim, “iflah olmaz iyimser” olarak bilinsem de ben de muhtemel bir tsunaminin patlamak üzere olduğu düşüncesindeyim. NEDENİ ŞU: Son bir ayda ağır hasta sayısında yüzde 50’lileri, ölüm oranlarında yüzde 55’leri bulan bir artış var. Ve bu artış muhtemel bir tsunaminin işareti gibi görünüyor. Kısacası, içinde bulunduğumuz şu günler çok önemli ve dikkat kesilmemiz gereken zor günlerdir. Konsantrasyonumuzu yitirmemeli, tedbirleri asla gevşetmemeli, süreci bir çeşit toplumsal işbirliği içinde yönetebilmeliyiz.




KÖTÜ HABER
COVID-19 AKIL SAĞLIĞINI DA BOZABİLİYOR