18 yaşından küçükler için devlet desteğinden nasıl yararlanılır?

Hazır yeri gelmişken bir itirafta da bulunayım, yanılmışım. Anlatayım. 2021 yılında 18 yaş altı gençlerin BES’e girerek tasarruf etmelerine imkân tanındı. Buna göre, ebeveynler çocukları adına sisteme katkı payı ödeyecek, çocukların birikimlerinin değerleneceği planları yine ebeveynler belirleyecek ama sözleşmeler 18 yaş altındaki çocukların adına olacaktı. Devlet de çocuklar için sisteme yatırılan her para (katkı payı tutarı) için yüzde 30 katkı yapacaktı. Uygulama başladığında umudum yoktu; ‘kim çocukları için BES yaptırır ki?’ diye düşünürdüm. Yanılmışım. Uygulama başladığından bu yana hepi topu 3.5 yıl oldu; bugün 1 milyon 465 bin çocuk BES sayesinde tasarruf ediyor ve daha ilginci, bu çocukların tasarruf fonlarının toplamı 32.6 milyar TL’yi geçti. Devlet de bu gençler için bu sürede 7.6 milyar TL katkı sağladı. 18 yaş altı BES öyle hale geldi ki, tüm bireysel emeklilik katılımcılarının yüzde 14’ünü gençler oluşturdu.

133 BİNDEN FAZLA BEBEK YARARLANDI

İlginçlikler bu kadarla da bitmiyor. Sistemdeki 1.4 milyon çocuk var ya; bunların 133 bininden fazlası yeni doğan bebekler. En çok BES yaptırılan da yeni doğanlar. Tasarruf edenlerin 420 bine yakını 3 yaş ve altından oluşuyor. Nasıl oluyor diye sordum, soruşturdum. Hani, çocuk doğduğunda gelenek gereği altın takılır ya; şimdilerde dede ya da anneanne torunu için, hala yeğeni için BES yaptırıyor, her ay düzenli para yatırıyormuş. Akıllıca. Yatırılan o paralar fonlar sayesinde hem yatırıma yönlendirilip, değerleniyor, hem devlet yatırılan paraya yüzde 30 katkı sağlıyor hem devletin yaptığı katkı da yatırıma yönlenip değerleniyor. Bu sayede BES’teki çocukların birikimleri artıyor.

Çok kaba bir hesap yaptım. BES’e dahil edilen 133 bin 414 yeni doğan bebek için ebeveynleri 690 milyon sisteme katkı payı ödemişler ki, bu da çocuk başına 5 bin 177 lira eder- çocuklar daha 1 yaşına gelmeden 2.9 milyar lira birikime ulaşmışlar, devlet de 690 milyon 748 bin lira katkı yapmış, çocukların toplam birikimi 3.6 milyar lira olmuş. Yani kabaca yeni doğan bu çocukların her birinin şimdiden ortalama 27 bin birikimi var.

DEVLET KATKISININ YÜZDE 60’I ALINIYOR

Kaba bir hesap daha yaptım. 2024’ün başında yeni doğan bir çocuğa aylık 1.000 lira yatırılarak BES yaptırıldığını varsayalım. Bir yılda sisteme 12 bin lira yatırılmış ve ortalama yüzde 49 getiri (2024’te BES’in ortalama getirisi yüzde 49 oldu) ile çocuğun birikimi 17 bin 800 liraya çıkmış. Devlet de bir yıl içinde 3600 lira katkı yapmış, devlet katkısının değerlemesi ile birlikte tutar 5 bin lira olmuş. Çocuk 2025’in başında 1 yaşına bastığında birikimi 22 bin 800 lira oldu.

Şimdi birileri diyecek ki, ‘iyi söylüyorsun da sisteme girdin mi 56 yaşında emekli olunuyor, yeni doğan bir çocuk için bu 56 sene demek’. İşin bu tarafına takılmayın. İşin püf noktasını söyleyeyim. Sistemde 10 yılın doldu mu, devletin yaptığı katkının yüzde 60’ı hak ediliyor. Bugün 1 yaşındaki çocuğunuza BES yaptırın, 18 yaşına geldiğinde hem değerlenmiş birikimlerin tamamını hem de devlet katkısının yüzde 60’ını çocuğunuz alır, eğitim masrafı olarak tepe tepe kullanır. 18 yaşında kendine bir BES hesabı açtırır, biriktirmeye devam eder.