“Darbe teşebbüsü sebebiyle”, önceki yazımı düzeltiyorum !

“ -Paradoks’un kitabı, hattâ tarihi bu topraklarda yazıldı- dense, abartılı olmaz. ‘Bildiğim bir şey varsa o da hiçbir şey bilmediğimdir…’ söyleminden tutun da, ‘Kimsenin çözemeyeceği soru yanlıştır. Çünkü aksini iddia edecek kimse yoktur. Doğruluğu kabul edilemez’e varıncaya kadar; düşünce âleminin Ustalarını yetiştiren bu topraklar, paradoks merakını hemşehrilerimin genetiğine sokuşturmuş gibidir… Bu paradoksların hemen en meşhuru ise ‘Giritli filozof, Knossos’lu Epimenides’e aittir;  ‘Bütün Giritliler yalancıdır’.  Zaman zaman ‘Yalancı paradoksu’ veya ‘Giritli paradoksu’ olarak da anılan  ‘Epimenides paradoksu’ bir mantık sorunu içerir ve çelişki şuradan kaynaklanır: ‘Eğer "bütün Giritliler yalancıdır’ önermesini doğru kabul edersek, kendisi de Giritli olan Epimenides'in yalancı olması gerekir. Eğer Epimenides yalancıysa, tüm söyledikleri gibi, ‘bütün Giritliler yalancıdır’ ifadesinin de yanlış olması gerekir. Doğru söylediğine inanırsak, yalan söylediğini anlarız. Böylece, önermenin hem doğru hem yanlış olduğu sonucu çıkar. Eğer ‘bütün Giritliler yalancıdır’ önermesini yanlış kabul edersek, kendisi de Giritli olan Epimenides'in doğru söylüyor olması gerekir. Şu halde, ‘bütün Giritliler yalancıdır’ önermesi doğru olmalıdır. Yine çelişkili bir sonuç çıkar ortaya; bir önerme hem doğru hem yanlış olamaz.

Literatürde, matematikçileri ve mantıkçıları yıllarca uğraştıran cümlenin, ‘gözden kaçırılmış bir ayrıntı içerdiği’ yazıyor. Püf noktası: ‘bütün Giritliler yalancıdır’ önermesinin tersi, ‘bütün Giritliler doğru söyler’ değildir ve  onun yerine, ‘en az bir Giritli vardır ki, doğru söyler’ olması gerekmektedir. ‘Bütün’ kelimesinin zıddının, ‘en az bir’ demek olduğunun keşfinden sonra tıkanıklık aşılmış ve Epimenides paradoksunun aslında bir paradoks olmadığı ortaya çıkmıştır. Günümüzde, bu bilgiler ışığında, ‘bütün Giritliler yalancıdır’ önermesi yanlışsa, yani ‘eğer yalan söylüyorsa; Giritlilerden birisi, en az bir kez doğru söylemiş demektir’ (en az bir Giritli doğru söyler) önermesinin doğruluğu kabul edilmekte… Doğru söylemekte olan (en az) birinin de Epimenides olması mümkün bulunduğundan, paradoks buharlaşmaktadır…”

Özellikle görsel medyanın zenginliği (?!) ve bu halin sosyal medyada da taraftar bulması hayretinin de tesiriyle, birkaç sene önce yazdığım yazının ikinci paragrafını, “darbe karşıtları ve darbeciler” öznelerini kullanarak, (ayrı ayrı) yeniden yazdım. Görülen lüzûm üzerine, necip milletime duyurulur !

“Bütün darbe karşıtları yalancıdır” önermesinin tersi, “bütün darbe karşıtları doğru söyler” değildir ve onun yerine, “en az bir darbe karşıtı vardır ki, doğru söyler” olması gerekmektedir. “Bütün” kelimesinin zıddının, “en az bir” demek olduğunun keşfinden sonra tıkanıklık aşılmış ve Epimenides paradoksunun aslında bir paradoks olmadığı ortaya çıkmıştır. Bu bilgiler ışığında, “bütün darbe karşıtları yalancıdır” önermesi yanlışsa, yani ‘eğer yalan söylüyorsa; darbe karşıtlarından birisi, en az bir kez doğru söylemiş demektir” (en az bir darbe karşıtı doğru söyler) önermesini doğru kabul edebiliriz… Doğru söylemekte olan (en az) birinin de “bir darbe karşıtı” (Epimenides) olması mümkün bulunduğundan, paradoks buharlaşmaktadır…

“Bütün darbeciler yalancıdır” önermesinin tersi, “bütün darbeciler doğru söyler” değildir ve onun yerine, “en az bir darbeci vardır ki, doğru söyler’ olması gerekmektedir. Bu bilgiler ışığında, “bütün darbeciler yalancıdır” önermesi yanlışsa, yani ‘eğer yalan söylüyorsa; darbecilerden birisi, en az bir kez doğru söylemiş demektir” (en az bir darbeci doğru söyler) önermesini doğru kabul edebiliriz… Doğru söylemekte olan (en az) birinin de “bir darbeci” olması mümkün bulunduğundan, paradoks buharlaşmaktadır…  Karışık mı geldi ? Yoooo, aslında vaziyet o kadar berrak ki… Bir de şunu düşünün o zaman: “Kimsenin çözemeyeceği soru yanlıştır. Çünkü aksini iddia edecek kimse yoktur…”