×
İSMAİL Gülle, Türkiye’nin dışa açılma kararı aldığı yıllarda çantasını eline alıp ülke ülke dolaşan ihracatçılardan biriydi. İhracatı düşe kalka, yaşayarak öğrendi. Şimdi 20 yıldır üyesi olduğu Türkiye İhracatçılar Meclisi’nin (TİM) başkanı. Dövizin, enflasyonun, faizin hep birlikte arttığı zorlu bir ekonomik süreçte en önemli konu ihracat. Gülle, zorlu bir dönemden geçildiğini söylüyor ve ekonominin tüm aktörlerine egoyu bırakıp birlikte hareket etme çağrısında bulunuyor. Gülle’nin asıl mesajı ise bankalara...
71 BİN ÜYE VAR
TİM’de Oğuz Satıcı ve Tahsin Tiryakioğlu gibi iki güçlü isimle yarışıp başkan oldunuz. Vaatleriniz arasında neler vardı ki tercih sizden yana oldu?
TİM’de adı Meclis olan ama Meclis olmayan bir yapı mevcut. Burada çok kıymetli seçim sürecinden gelip katılan 440 delegemiz var. Çok fazla söz hakları yoktu. Biz şimdi tabanı çalıştırmak istiyoruz. Türkiye’de yeniden bir ihracat heyecanı yaratmak istiyoruz. 71 bin ihracatçı var. Bunlar içerisinde her yıl ihracat yapanların sayısı 11 bin. Diğerleri yılda bir iki yapıyor. Bu ihracatçıların sadece 1000’i ise ihracatın yüzde 58.5’ini yapıyor. Bundan sonra bizim kaynağımız 70 bin kişi olacak. Onları bu yapının içine katmak onlara cesaret vermek, gerekiyor.
İhracatçı sayısındaki artış neden yetersiz kaldı?
Aslında başarılı bir noktadayız. Türkiye hem ihracatta hem de yurtdışındaki yatırımlarıyla önemli bir güç haline geldi. Globalleşen şirketlerimizin sayısı arttı. Yatırımcı ihraç ediyoruz. Ancak hepimiz biliyoruz ki artık yaptığımız işleri farklı yapmamız gerekiyor. Yeni ihracatçı adaylarımız genç tasarımcılar, kadınlar olacak. Dünyada e-ihracat gelişiyor.
İnovasyon konusunda çalışmalar sizce yeterli mi? Dünya bu konuda hızlı...
TÜRKİYE’nin en kaliteli fındığının üretildiği Giresun’dayız. Karadeniz’in doğası muhteşem kentlerinden biri. Dağlarda, yaylalarda küçük güzel konutların yanında kentin merkezi ne yazık ki çok katlı kimliksiz yapılarla dolu. Hatta dağlara doğru gökdelenler bile uç vermeye başlamış. Kentin plansız bir büyüme içinde olduğu çok açık.
Mutfak Dostları Derneği’nin davetiyle Fındık Hasatı Gezisi için geldiğimiz Giresun’da turizm için yeni yeni hareketlenme var. Kalkınma Ajansı’nın katkısı ile kurulan ekolojik köylerden Piraziz Şeyhli’de köylü kadınların ürünleriyle hazırlanan kahvaltıyla başlıyoruz geziye.
Hasat zamanı olunca tüm kentin tek konusu var fındık. Sadece Giresun değil tüm Karadeniz’de bugünlerde gündemde fındık var tabii ki.
Türkiye’nin dünyada tekel olduğu tarım ürünlerinin başında geliyor fındık. Dünya tüketiminin yüzde 60’ına yakını Türkiye’den yetişiyor. Üretim miktarında lideriz ama politika belirleme de ne yazık ki söz sahibi olamadık bir türlü.
Yıllardır izlediğim bir ürün fındık. Tartışma konuları hiç değişmiyor. Bu yıl da gelenek bozulmamış. Resmi olarak açıklanmasa da Tarım Bakanlığı’na göre rekolte 560 bin ton, ihracatçılara göre ise 643 bin ton olacak. Rekoltenin az veya fazla olması verilecek fiyatı doğrudan etkiliyor tabii ki.
Üreticiye göre maliyeti 10 TL’den az olmadığı için alım fiyatı 15 TL’den az olmamak zorunda. İhracatçı ise deklare etmese de 11.5 TL civarında fiyat istiyor.
Fiskobirlik’in etkisini kaybettiği, Toprak Mahsulleri Ofisi’nin sadece kısıtlı etkisinin olduğu bölgede piyasa yapıcısı bir kurum yok. Bu da tartışmaların ana merkezini oluşturuyor.
BİR süre önce gazetelere Türkiye İhracatçılar Meclisi’ne (TİM) ait bir fotoğraf yansımıştı. Erkeklerin arasında bir kadın ihracatçının yüzünün sadece yarısı görünüyordu. O günlerde büyük tepki çeken fotoğraf bir de gerçeği hatırlatmıştı.
TİM’de birliklerde ve yönetim kurulunda hiç kadın üye yoktu. Dönemin başkanı Mehmet Büyükekşi, kadınların önünde bir engel olmadığını, birliklerden gelmediği için yönetime de kadın üye alamadıklarını açıklamıştı.
TİM geçen günlerde yeni bir seçim dönemi geçirdi. 12 yıldır başkanlık yapan Büyükekşi, iki dönem kuralı nedeni ve isteğiyle görevi bırakırken seçimlerde Tahsin Öztiryaki ve Oğuz Satıcı ile yarışan İsmail Gülle yeni başkan oldu.
Gülle’nin yönetiminde ise uzun zaman sonra bir ilk gerçekleşti. Bugüne kadar sadece bir kez birlik başkanı olabilen, geçen dönem ise yer almayan kadınlar öncelik almaya başladı.
Bu seçimlerde üç kadın Melisa Tokgöz Mutlu İstanbul Yaş Meyve ve Sebze İhracatçıları Birliği’ne, Pınar Taşdelen Engin Uludağ Tekstil İhracatçıları Birliği’ne, Huriye Yamanyılmaz da Akdeniz Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçıları Birliği’ne Başkan oldu. Birliklere seçilen kadınların sayısı da 35’den 52’ye çıktı.
Bu kadınlardan Melisa Tokgöz Mutlu ise yarışarak 27 sektör konseyine girdi, ardından da başkan İsmail Gülle’nin tercihi ile TİM’in yönetim kuruluna seçildi.
Başkan İsmail Gülle “Fotoğrafı az da olsa değiştirdik. Kadınların yönetimlerde olması yeni bir bakış, yeni bir vizyon demek. TİM yönetimi olarak bundan sonraki önceliğimiz gençleri ve kadınları desteklemek. Kadın ihracatçı sayısını da arttırmak” diyor.
ŞİŞLİ Belediyesi’nde 2012’de belediye meclisi kararıyla 30 yıllık intifa hakkı Şişli Meslek Yüksek Okulu’na verilen 9 bina ve arsa için Şişli Belediye Başkanı Hayri İnönü tarafından açılan davaya ilişkin tartışmalar sürüyor. Geçen hafta davada İdari Mahkemesi’nin usulen bozduğu karara ilişkin son durumu “Ekonomi Fısıltıları” köşesinde yazmıştım. Mahkemenin düzeltme kararını CHP’li Meclis üyeleri başkan Hayri İnönü’ye rağmen intifa hakkının devamına ilişkin olarak yeniden düzenlemişti. Yazının yüksek okulda tercihlerin yapıldığı bir döneme rast gelmesi üzerine eski başkan Mustafa Sarıgül ve Şişli Meslek Yüksek Okulu kurucu üyelerinden Prof. Dr. Aynur Aydın ve Müdür Sedat Bekiroğlu aradı. Tartışmalı binalardan Esentepe’deki yerleşkede buluştuk. Okul ve davaya konu olan tartışmaya ilişkin bilgiler verdiler.
Mustafa Sarıgül, bütün kararlarda o sırada meclis üyesi olan Hayri İnönü’nün de imzasının olduğunu belirtiyor. Başkan olduktan sonra iki yıl boyunca da itiraz etmeyen İnönü’nün, daha sonra intifa kararına karşı dava açtığını belirten Sarıgül, “Şişli Meslek Yüksek Okulu bölgede dezavantajlı bir çok gencin eğitim gördüğü başarılı bir okul. Şahıslara ait değil. Bana hiç ait değil, yıpratılmamalı” diyor.
44 PROGRAM 3 BİN ÖĞRENCİAynur Aydın ve Sedat Bekiroğlu ise İstanbul Şişli Meslek Yüksekokulu’nun başarısını kanıtlamış bir okul olduğunu anlatıyor. İlk kez 2012’de 15 diploma programına öğrenci alarak eğitime başladığını, okulda program sayısının bu yıl 44’e çıktığını anlatan Bekiroğlu, okuldan mezun olan öğrencilere iş imkanı da sunan anlaşmaları olduğunu söylüyor ve şu bilgileri veriyor:
“Özel Kolan Hastaneleri, Özel Liv Hastaneleri, Boğaziçi Borsa Lokantacılık İşletmeleri, Point Otel, Denizbank, e-bebek, Em-Care, Moda ve Hazır Giyim Federasyonu, Türk Futbol Vakfı, Osmanoğlu Hastanesi, Nezih Yaşlı Bakım Evi protokol yaptığımız kurumlar.”
Okulda yüzde 80 den fazla öğrenciye burs imkanı sağlandığını da ekleyen Bekiroğlu, “İki binden fazla öğrenciye 144 ülkede yurtdışında staj ve çalışma fırsatını ücretsiz olarak sunuyoruz” diyor.
Sarıgül, intifa hakkı ile kamuya, belediyelere ait binaların, arsaların devrinin yeni bir şey olmadığını hatırlatıyor. Yeditepe, Kadir Has, Medipol, Koç, Sebahattin Zaim gibi çok sayıda üniversitenin yerleşkeleri bu yöntemle tahsis edilmiş. Eğitim öğretim için kamuya ait binaların tahsis edilmesi elbette yeni bir şey değil ancak önemli olan, halka ait bu varlıkların halkın ihtiyaçları doğrultusunda değerlendirilip değerlendirilmediği.
CUMHURBAŞKANLIĞI Hükümet Sistemi’nin yeni kabinesinde iş dünyasının tam içinden gelen bakanlardan biri de Prof. Dr. Fahrettin Koca oldu. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Sağlık Bakanlığı’na atadığı Koca, bildiğiniz gibi Medipol Hastaneleri’nin kurucularından. İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi mezunu bir çocuk doktoru. Kuruluşu 1990’lara dayanan Medipol, 2009’dan sonra ise hızla büyüyen bir özel hastane zinciri. Koca, bir özel hastane sahibi olarak AK Parti hükümetlerinin en iddialı olduğu ancak 15 yıldır birkaç kez değiştirmek zorunda kaldığı sağlık sisteminin en yakın takipçilerinden. Türkiye’nin en büyük hastane zinciri sahiplerini bir araya getiren Özel Hastaneler ve Sağlık Kuruluşları Derneği’nin (OHSAD) de başkan yardımcısı olan Fahrettin Koca, Ankara bürokrasisinde sektörün sorunlarını da sık sık gündeme getiren isimlerden.
BAŞKANLIĞI BIRAKACAKKoca’nın bakanlığı sektörde nasıl karşılandı, beklentiler nasıl? Bu soruları OHSAD’ın Başkanı Prof. Dr. Reşat Bahat’a sordum. Kendi içlerinden birinin bakan olmasını nasıl karşıladıklarını anlattı. Bahat, “İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden beri en yakın arkadaşlarımdan biri bakan oldu. Önümüzdeki hafta Medikalpark ve Liv’in ortaklarından Muharrem Usta, Amerikan Hastanesi’nin sahibi Koç Grubu’ndan bir temsilci ve dernek üyeleriyle Bakan Koca’yı ziyarete gideceğiz. Önce kamudan brifing alacak. Durumu tüm yönleriyle görecek. Sonra bir araya geleceğiz” dedi.
Kendisinin ise görüşmede başkanlıktan affını isteyeceğini söyleyen Bahat, nedenini şöyle açıklıyor: “Sorunlarımız çok. Koca da bunları çok iyi biliyor. Ancak o artık kamuyu temsil ediyor. Basının karşısında en yakın arkadaşımı eleştirmek etik olmaz. Ancak vatandaşın sorunlarını ortak çözelim derse kalırım tabii ki.”
BİRÇOK YENİLİK VARSağlık sistemi Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ile birlikte bir kez daha yeniden yazılıyor. Yeni sistem Resmi Gazete’de yayınlandı. Buna göre sağlık kuruluşlarına yeni kriterler getiriliyor. Kamu ve özel hastaneler gruplandırılıyor, denetleme kriterleri değişiyor. Serbest bölgelerde yeni sağlık birimleri kurulabilecek. Üretimden ithalata kadar her şey baştan yazılıyor. Sistemin özünde tüm diğer alanlarda olduğu gibi yerlileşmek yer alıyor. Ancak bu uzun vadeli bir politika. Oysa bugün sağlık sektörü tıbbi cihazlar, ilaç gibi konularda ağırlıklı olarak dışa bağımlı bir sektör. Dövizdeki durdurulamayan artış ise sektörü bugünlerde kara kara düşündürüyor. Genel hava; geleceğe yönelik belirsizlik ve endişe. Sektör bugüne kadar görüşlerinin alınmamasından şikayetçiydi. Şimdi içlerinden gelen bir bakan var. Özel hastane sahiplerinin sorunlarını yakından bilen Koca bakalım vatandaş cephesinden neler görecek?
HANGİ KONULAR ÖNE ÇIKACAKSEKTÖRÜN Bakan Koca ile görüşmesinde öne çıkacak maddeler ise şöyle sıralanıyor:
- 14 yıldır güncellenemeyen fiyatlar.
- Özel sektöre yazılan cezalar ve keyfi denetlemelerin, standardize edilmesi.
ŞİŞLİ, İstanbul’un gayrimenkul açısından en değerli ilçelerinden biri. Haliyle Türkiye’nin de... Belediye Başkanlığı görevini uzun yıllar Mustafa Sarıgül’ün yaptığı Şişli’de, 2014’te başkanlığa Hayri İnönü seçildi. Ancak CHP’nin iki başkanının yıldızı seçim sonrasında bir türlü barışmadı. Şişli Belediye Meclisi’nde oğul Emir Sarıgül’ün de aralarında bulunduğu meclis üyeleriyle, başkan İnönü arasında da sorunlu bir çalışma ortamı yaşanıyor. İnönü-Sarıgül arasında tartışmalı konulardan en büyüğü ise Sarıgül’ün kurucusu ve mütevelli heyeti üyesi olduğu İstanbul Şişli Vakfı’nın kurduğu Şişli Meslek Yüksek Okulu’na 30 yıllığına 1 TL karşılığında tahsis edilen ve değerinin 500 milyon doları geçtiği belirtilen 9 binaya ilişkin yaşanıyor. Sarıgül’ün belediye başkanı olduğu 2010-2013 yılları arasında, belediyeye ait 9 gayrimenkulün kullanım hakları, Şişli Belediyesi Meclis kararı ile Şişli Meslek Yüksekokulu’na devredilmişti.
USULEN HATALI BULUNDU
Bu meclis kararında, belediyenin mülkiyetinde bulunan eğitim, sağlık, turizm, kültür, öğrenci yurdu gibi kamusal fonksiyonlara tahsis edilmiş taşınmazların mülkiyetlerinin belediye üzerinde kalmak üzere, gereğinde ihtiyaç oranında kullanılmak üzere İstanbul Şişli Meslek Yüksekokulu lehine kullanma hakkı tesisi oluşturulmasına karar verilmişti. Kullanma hakkı tesisi oluşturulması konusunda ise başkanlık makamı yetkili kılınmıştı. Ancak yeni
başkan Hayri İnönü, göreve geldiğinde, Belediye Kanunu’na
göre özel bir vakıf üniversitesine imtiyaz sağlayan böyle hukuksuz bir tahsisin yapılamayacağı görüşüyle, kararın iptali için mahkemeye başvurdu. Bu dava geçen günlerde sonuçlandı. Mahkeme, tahsisin usulen hatalı olduğuna, bu hatanın Belediye Meclisi’nde düzeltilmesi gerektiğini belirtti.
CHP’li üyeler ise mahkemenin kararının iptal anlamına gelmediği görüşünü savunarak, haziran ayı Meclis toplantısında CHP’li Belediye Başkanı Hayri İnönü’ye rağmen, üç bina için 1 TL karşılığında 30 yıl tahsis kararını yeniden çıkardılar.
AK Partili üyelerle birlikte karşı oy kullanan Başkan İnönü ise tahsislerin hukuka aykırı
TÜRKİYE beyaz et sektörü uzun bir süredir zor günler yaşıyor. Antibiyotik, genetiği değiştirilmiş yem kullanımı gibi iddialar nedeniyle iç piyasada bir türlü belini doğrultamayan sektör, ihracatta da Irak dışında önemli bir pazar elde edemedi. Dövize bağlı yem fiyatları, tüketimde sık sık yaşanan krizler, sektördeki büyük küçük tüm oyuncuları zora soktu. Zor durumda olduğunu açıklayan son dev üretici de Keskinoğlu oldu. Bilindiği gibi Türkiye’nin en büyük entegre üreticilerinden Keskinoğlu, haziran ayında hacizlere karşı koruma sağlamak için konkordato ilan etmek zorunda kaldı.
YAPILANMA KARARI
Keskinoğlu, Türkiye üretiminin yüzde 8-9’unu üreten bir grup. 1.1 milyar TL ciroya sahip. Yatırımlarla hızlı büyüyen grubun sıkıntılı günleri 2015 ve 2016 yıllarında başladı. Sıkıntıyı aşmak için yabancı ortaklarla görüşmeler de o dönemde başladı. Ancak Körfez’den fon şirketleri, Tayland merkezli CP, Banvit’i satın alan Brezilya sermayeli BRF şirketi ile yapılan görüşmelerde bir türlü sonuç alınamadı. Bunun üzerine Keskinoğlu, borçlu olduğu bankaların da önerisiyle yeniden yapılanma kararı aldı. Bu yapılanma kararı yönetimi de etkiledi. Üst yönetimde ailenin genç jenerasyonu Keskin Keskinoğlu başta olmak üzere yeni nesil görevi bıraktı.
Şirketin yeni yönetim kurulunda iki kurucu Fevzi ve Mehmet Keskinoğlu, en büyük alacaklı olduğu belirtilen Yapı Kredi’nin önceki genel müdürü Tayfun Bayazıt ve Ege Bölgesi Sanayi Odası (EBSO) Yönetim Kurulu Başkanı Ender Yorgancılar yer aldı. Hedef şirketin yeniden sağlıklı hale getirilmesiydi. Ancak bu güçlü kadroya rağmen Türkiye ekonomisindeki sorunlar, dövizdeki artışlar, nakit sıkışıklığı gibi nedenlerle sorunlar çözülemedi ve şirket konkordato ilan etti. Keskinoğlu’nun bu kararı hem yan sanayisi ile birlikte 80 bini bulan çalışan ve üreticiyi hem de sözleşmeli üreticilerin kümeslerindeki 8 milyon tavuğu etkiledi.
UZUN SÜRE DAYANAMAZ
Konkordato ilanının ardından ödemeler bir süre durunca üreticinin elindeki 8 milyona yakın tavuk yem verilemediği için aç kaldı. Abdullah Koç, Kanatlı Hayvan Eti Üreticileri Birliği’nin Akhisar sorumlusu. Koç, birkaç gün sonra biraz üreticilerin kendi aralarında imece usulü yardımlaşması, biraz da devletin çabası ile hayvanlara yem verilmeye başlandığını söylüyor. Ancak ödemeler yetersiz ve sorun devam ediyor. Koç, konkordato kararı ile ancak bir süre nefes alabileceğini uzun süre dayanamayacağını anlatıyor. Sektör temsilcilerine göre Keskinoğlu’nun bu krizi atlatabilmesinin tek yolu yabancılara satış olacak. Tayland ve Japonya’dan firmalarla görüşmeler başlamış. Beyaz et ve yumurta üretiminin bu büyük markasının geleceği üç ay içinde netleşecek. Umarım bu sürede tavuklar aç kalıp telef olmazlar!
TAVUKTA YABANCI AĞIRLIĞI ARTIYOR
BUGÜNLERDE daha çok kapanan mağazalarla gündemde olan alışveriş merkezlerinin yüzünü güldüren üç marka var: Miniso, Mumuso, Yoyoso. İsimlerinden de anlaşılacağı gibi, bu üç marka Uzakdoğu’dan... Miniso Japon, Mumuso Güney Koreli, Yoyoso ise Filipinli. Fast fashion (hızlı moda), fast food’dan sonra, son yılların yaygın modeli haline geldi. Bu kategorideki mağaza zincirleri olarak tanımlanan bu üç markanın tasarım ve üretim felsefeleri de birbiriyle epey benzeşiyor: Pratik, çevreye duyarlı, ucuz ve insan odaklı ürünler satmak. Her üçü de son 10 yılın dünyada en hızlı büyüyen markaları arasında yer alıyor. Ve dünyanın dört bir yanında varlar.
AYDA 100 MAĞAZA AÇIYORBu markalardan ilk kurulan Miniso. Şirketin baş tasarımcısı da olan Miyake Junya ve Çinli genç girişimci Ye Guo Fu’nun 2013’te Tokyo’da kurduğu Miniso, yeme-içme, hızlı giyim ve eğlence sektörleri ile moda ve eğlenceyi bir araya getiren yeni bir iş stili yaratmış. Bugün 40’a yakın ülkede 3 binden fazla mağazaya sahip. Şirket ayda ortalama 80 ila 100 mağaza açıyor. Hedefi 2020’ye kadar dünyanın dört bir yanında 6 bin mağaza açmak ve 9 milyar dolarlık ciroya ulaşmak. Türkiye’ye 2016’da Medical Park ve Liv Hastaneleri’nin ortaklarından Adem Elbaşı’nın getirdiği Miniso, ilk mağazasını Watergarden’da açtı. Bugün 30 mağazası var. 2018 hedefi 45 mağazaya ulaşmak. Hedefi de her ay en az bir mağaza açmak.
GÜNEY KORE’DE DOĞDUMumuso ise Güney Kore’de 2014’te doğan bir marka. Üretimini Kore, Japonya, Tayland, Singapur ve Çin’de yapıyor. Mumuso’nun felsefesi de ekonomik ve yaratıcılık temel ilkeleriyle üretilmiş ürünlerle, kalite, tasarım ve kaliteli bir yaşam arayışındaki insanların ihtiyaçlarını karşılamak. Türkiye’ye 2017’de Tepe Nautilus mağazasıyla giren Mumuso’yu getiren isimler ise başta Turkcell olmak üzere birçok şirket merkezinin ve ofislerin tasarımcısı Fabrika Mimarlık’ın ortaklarından Ramazan Donduran ve uluslararası markalara üretim yapan Canlıoğlu Tekstil’in sahibi Ayhan Canlıoğlu. Türkiye’de mağaza sayısı 14’e ulaşan Mumuso’nun 2020 hedefi dünya genelinde 5 bin mağazaya sahip olmak.
20 ÜLKEDE VARUzakdoğulu bu markalara şimdi de Yoyoso eklendi. Filipinler’den doğan Yoyoso da 2014’te kuruldu. Bugün dünya çapında 800 mağazası var. Meksika’dan İngiltere’ye Avustralya’dan Kanada’ya dünyanın 20 ülkesinde yer alan markayı Türkiye’ye getiren şirketin adı Ecrou Mağazacılık. Perakende sektöründe Carrefoursa, Teknosa gibi önemli markalarda yöneticilik yapan Tahsin Göksu ile hazır giyimde hızlı modanın en başarılı markalarından De Facto’nun kurucularından Şahin Demir’in Türkiye’ye tanıştırdığı Yoyoso’nun ilk mağazası Venezia AVM’de açıldı. Yoyoso da Türkiye’de hızlı büyümeyi hedefliyor.
Miniso’nun, kendi iş modelini takilt etmekle suçladığı markalar, dediğim gibi AVM’lerin yeni gözdesi... Üç marka da Türkiye’nin diğer illerinde yayılmak arayışında. Yani bu kıyasıya rekabet Uzakdoğu’dan Anadolu’nun içlerine doğru büyüyecek...