Türkiye sonbaharda sandığa mı gidiyor

Diğer partilerle uzlaşma sağlanamazsa BDP’le işbirliği yapılabileceğini ifade etti…
AK Parti 12 Haziran 2011 seçimleri sürecinde yer yer görece daha milliyetçi söylem kullandı.
Bu yakınlaşma AK Partinin MHP’lileşmesi olarak yorumlandı ve zaman zaman eleştirildi.
Seçimlerden sonra anayasa meselesinde AK Partinin MHP’le hareket edeceği iddia edildi.
Aslında normal şartlar altında bu işbirliği devam edecek ve anayasa MHP’le yapılacaktı.
Ancak Ortadoğu’daki gelişmeler, İmralı süreci ve yerel seçimlerin öne alınamaması bu stratejiyi değiştirdi.

YENİ ANAYASADA VATANDAŞLIK KRİZİ NASIL AŞILACAK?

Yeni anayasa konusunda genel bir uzlaşma olsa da iki konuda ciddi problem var.
Bunların birincisi vatandaşlık tanımı, ikincisi ise sistem değişikliği konusunda yaşanıyor.
AK Parti başkanlık sistemini sonuna kadar zorlayıp, bunu pazarlık unsuru olarak kullanıyor.
CHP ve MHP ise başkanlık teklifine şiddetle karşı çıkıp, parlamenter sistemde ısrar ediyor.
Vatandaşlık tarifi konusunda da benzer bir politik cepheleşme görülüyor.
Vatandaşlık konusunda AK Parti-BDP ve CHP-MHP arasında açık bir benzerlikler var.
Ancak vatandaşlık konusu, Başkanlık meselesinden nispeten daha zor bir problem…
Uzlaşma komisyonunun çalışmalarında bu konuda sorun çıktı ancak şimdilik ileriye ötelendi.

HANGİ PARTİ, HANGİ VATANDAŞLIĞI ÖNERİYOR?

Anayasa uzlaşma komisyonuna partilerin verdikleri teklifler şöyle:
AK Parti: ‘Devlete vatandaşlık bağı ile bağlı olan herkes Türkiye Cumhuriyeti vatandaşıdır.’
CHP: ‘Türk vatandaşlığı’, dil, din, ırk, cinsiyet, etnik köken, siyasi düşünce, felsefi inanç, mezhep ve benzeri sebeplere bağlı olmaksızın herkesin eşitlik temelinde Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olması anlamına gelir’…
MHP: ‘Türk Devletine vatandaşlık bağı ile bağlı olan herkes Türk’tür.’
BDP: ‘Türkiye vatandaşlığının kazanılmasında, kullanılmasında ve kaybedilmesinde, dil, din, ırk, etnik köken, kültür, cinsiyet, cinsel yönelim ve benzeri farklılıklar gözetilemez.’

AK Parti ve BDP ‘vatandaşlık’, CHP ve MHP ise ‘Türk vatandaşlığı’ tanımlarını öneriyor.
AK Parti ve BDP’nin ‘vatandaşlık’ tarifinde 1921 Teşkilatı Esasiye Kanununa referans var.

330 ENGELİ NASIL AŞILACAK?

Yeni anayasa için AK Partinin önünde varoluşsal aritmetik bir engel var.
Hazırlanan anayasa metnini halka götürmek için 330 sayısına ulaşması gerekiyor.
Ancak AK Partinin 325 oyu var ve 330’a ulaşması matematiksel olarak mümkün değil.
İmralı sürecinin pozitife dönmesiyle BDP’le işbirliği yapılarak bu engelin aşılması planlanıyor
İddialara göre CHP oturuma katılırsa ona yakın isim anayasa oylamasına olumlu oy verecek.
Anayasa değişikliği ve yerel seçim değişikliğinde fire veren AK Parti bu defa işi sıkı tutarak metni halka götürecek…
Yapılan anketler Başbakan Erdoğan tarafından halka götürülecek bir anayasanın % 60 civarında bir oyla kabul edileceğini ortaya koyuyor.
1961 Anayasası %61’le onaylandığından bu oran referandumun psikolojik eşiğini oluşturuyor.

BİR REFERANDUM, BEŞ SONUÇ…

Her şey AK Partinin beklediği gibi gelişirse sonbaharda anayasa referandumuna gidilecek.
Referandumla restorasyon dönemi sona ererken, ‘ikinci cumhuriyete’ ilk adım atılacak.
Bunun yanında referandum sürecinden şu politik çıktıları bekleniyor:
1. Sivil bir anayasa yapılarak toplumun yeni anayasa talebi yerine getirilecek.
2. Başkanlık veya yarı başkanlık modeline geçilerek, sistem tamamen değiştirilecek...
3. Cumhurbaşkanlığı seçiminin provası yapılıp, sonuçlara göre farklı stratejiler geliştirilecek.
4. Kürt meselesinin çözümünde nihai adım atılacak ve Birinci Meclis’in ruhuna dönülecek.
5. Yerel ve Cumhurbaşkanlığı seçimleri öncesinde ‘değişim-statüko’ parantezinde yeni bir siyasal/toplumsal mobilizasyon oluşturulacak...

hyayman@hurriyet.com.tr
Twitter.com@HuseyinYayman