Hayri Çetinkaya: Piyasanın da yarasını sarması zaman alacak

Hayri ÇETİNKAYA

Bugüne kadar, burada sizlerle, piyasalarda hafta boyunca olanlar ve izleyen hafta içinde olabilecek beklentileri, bazı güzellikleri paylaşmaya çalıştık. Bugün ise paylaşacabileceğimiz pek aynı içerikte olamayacak.

Çünkü geçen hafta yaşanan deprem felaketi, piyasaların da bir anlamda felaketi oldu. Marmara'yı yıkan deprem nedeniyle Borsa, sadece haftanın ilk günü açıktı. Aynı gece sabaha karşı yaşanan felaket yüzünden İMKB Başkanlığı, hiç zaman kaybetmeden, borsada işlemleri önce bir gün süreyle durdurma kararı aldı. Ardından felaketin büyüklüğü dikkate alınarak, İMKB bir hafta süreyle kapatıldı.

Bono ve döviz piyasalarında ise bir günlük aksama dışında, işlemler devam etti. Ancak bu piyasalarda da, fazla işlem olduğu söylenemez. Deprem nedeniyle Hazine, geçen hafta içinde üç yıllık tahvil ihalesini bir gün gecikmeyle yapabildi. Deprem felaketi, Hazine'nin borçlanma faizini yükseltirken hafta boyunca ikinci el bono faizlerinde de hızlı bir artış yaşandı. Deprem öncesinde yüzde 95 seviyesinde seyreden bono oranları, hafta sonunda, yüzde 110'a kadar yükseldi.

YERİNDE KARAR

Borsa Başkanlığı'nın, deprem nedeniyle aldığı geçici kapatma kararı son derece yerindeydi. Çünkü depremin yerle bir ettiği Marmara ekonominin kalbinin attığı bir bölge ve hisseleri İMKB'de işlem gören şirketlerin büyük bölümü de, bu bölgede faaliyet gösteriyor.

Depremin, söz konusu şirketlerde hasara yolaçıp, yolaçmadığı tam olarak bilinmeden, hisselerin borsada alınıp satılmasının bir anlamı da olamazdı. Bu yüzden İMKB Başkanlığı, hafta içinde, tüm borsa şirketlerinden, depremde zarar görüp görmediklerine ilişkin açıklamalar istedi.

Borsaya gelen açıklamalara göre, Marmara'da üretim yapan şirketlerin çoğunda, herhangi bir hasar meydana gelmedi. Birkaçında ise çok küçük çaplı hasarlar oluşurken, bunlar da şirketin üretimini etkileyecek boyutta değildi.

TÜPRAŞ HÜSRANI

Fakat İMKB şirketlerinden biri var ki, depremin bu şirkette yolaçtığı tahribat çok büyük. Özelleştirilecek şirketler arasında ilk sırada bulunan ve ülkenin akaryakıt ihtiyacının büyük bölümünü karşılayan Tüpraş'ın, İzmit'teki rafinerisinde deprem sonrasında çıkan yangın çok büyük maddi hasara yolaçtı. Tüpraş'ta, durumun netleşmesi biraz daha zaman alacak. Borsanın yarın tekrar açılması halinde, sadece Tüpraş'taki işlemler bile moral bozmaya yetecektir.

Piyasada değeri 6 milyar doları aşan Tüpraş'ın deprem zararının, 2 milyar doların üzerinde olabileceği konuşuluyor. Depremin ekonomide yolaçtığı zararın da, 15-20 milyar doları bulması bekleniyor. Bu kadar büyük kayıpların yaşandığı bir ekonomide, piyasaların nasıl olacağını kestirmek çok zor olmasa gerek.

Deprem felaketi ile birlikte üretimlerine ara veren borsa şirketlerinin de, yeni bir karar almazlarsa, faaliyetlerine bugün-yarın tekrar başlamaları bekleniyor.

Her ne kadar hayatta normalleşmeye başlasa da, yıkımın yolaçtığı moral çöküntü, öyle kısa sürede silinmeyecek.

Borsa, bu olumsuz tablo tamamen bitinceye kadar kapalı kalamaz. Ancak İMKB Başkanlığı, belki işlem yapılmasını bir kaç gün daha erteleyebilir. Keza mevcut koşullarda, işlem yapmanın hálá fazla bir anlamı da olmayabilir.