Hayri Çetinkaya: Hazine'nin TÜFE hüsranı

Hayri ÇETİNKAYA

Hazine, uzun bir aradan sonra dün yeniden denediği enflasyona endeksli tahvil ihalesinde hüsrana uğradı. TÜFE artı yüzde 24.36 ortalama faizin oluştuğu ihalede sadece 2.8 trilyon liralık satış yapılabildi.

HAZİNE dün düzenlediği 14 aylık tahvil ihalesinde, hüsrana uğradı. Tüketici Fiyatları'na (TÜFE'ye) endeksli 14 ay vadeli tahvil ihalesinde, sadece 2.8 trilyon liralık satış gerçekleşti. Hazine 100 trilyon lira gibi son derece düşük borçlanma için çıktığı ihalede, 2.8 trilyon lira gibi çok komik bir borçlanma gerçekleştirdi. Hazine, dünkü ihaleye çok büyük bir talep gelmesini beklemiyordu. Fakat 2 trilyon liralık satışın da hesaba katıldığı söylenemez.

Hazine'nin reel faizlerin oldukça yüksek seyrettiği bir dönemde, enflasyona endeksli tahvil ihalesi gerçekleştirmesi, şanssızlık olarak nitelendiriliyor.

Haziran ayının ikinci ihalesine, nominal 28 trilyon 707 milyar liralık teklif geldi. Hazine'nin TÜFE'ye endeksli 14 ay vadeli tahvil ihalesinde risk priminin, bazı tekliflerde yüzde 60'a kadar çıktığı belirtiliyor.

İhalede en düşük faiz oranı 23.08, en yüksek faiz oranı yüzde 25.14 olurken, ortalama faiz yüzde 24.36 olarak gerçekleşti. Hazine, dünkü ihalede uygulanacak reel faiz oranını, yüzde 23.70 olarak belirlemişti. Dün satılan tahvillerin geri ödemesi, 9 Ağustos 2000 tarihinde yapılacak.

HÜSRANIN NEDENLERİ

Aslında dünkü ihalede beklenen gerçekleşti. Böyle bir ihalenin zamanlamasına dikkat çeken bankacılar, ‘‘çok ters bir zamana rastgeldi. Orta vadeli borçlanmalar, hükümetin icraata başlamasından sonra biraz daha kolay olabilir’’ diyorlar. Özel bir bankanın hazine yetkilisi, dünük ihale için şunları söyledi:

‘‘Çok büyük talep beklenmiyordu. İhale öncesinde bir miktar yabancı talebi olacağı tahmin ediliyordu. Ancak ihaleye ne yerli, ne yabancı, kimsecikler girmedi. Hazine'nin dün satışa sunduğu 14 ay vadeli tahvillerin en büyük özelliği likid olmaması. Bu kağıtların ikinci piyasasının olmadığı için yatırımcı açısından hiç bir cazibesi bulunmuyor. Bugünlerde reel faizler çok yüksek seyrediyor. Risk priminin 45-50 puanlarda seyrettiği bir dönemde, dünkü tahvil ihalesinde yüzde 24'lük bir prim oldukça düşük kaldı. Yabancılardan bir miktar talep gelmesi bekleniyordu. O da olmadı. Sonuçta Hazine böyle bir hüsranı yaşayarak, test etmiş oldu.’’

Neyse bundan sonra benzeri ihaleler için dünkü hüsrandan, umarız ders alınır. Bu tür enflasyona endeksli tahvil satışları için Hazine'nin biraz daha sabırlı olması ve en azından hükümetin icraatını görmesi gerekiyor. Belki hükümetin ortaya koyduğu icraatlar sonrasında yabancı da dahil tüm yatırımcılar, biraz daha orta ve uzun vadeli kamu kağıtlarına yönelmeye başlayabilirler.