Hayri Çetinkaya: Deprem fiyatlara yansımaya başladı

Hayri ÇETİNKAYA

Hükümet tam IMF'nin de öngördüğü reformları yapmaya başlamışken, ekonomide düzelmeler olacağı umudu belirmişken, Türkiye'yi bu kez Marmara depremi vurdu. Dün kısmen işlem yapılabilen piyasalarda faizler ve dolar yükseldi.

SON yaşadığımız felaket insana, Türkiye'nin yüce ilahlar katında da pek sevilmediğini düşündürüyor. Nasıl düşündürmesin ki.. Tam işlerin yoluna gireceği umutları yeşermeye başlamışken, herşey beklenmedik doğal afetle alt üst oluverdi.

Doğal afet olduğu için felaketin kaçınılmazlığını söyleyenler çıkabilir. Belki, ülke ekonomisini çökertecek kadar da büyük olmayabilirdi.

Tam hükümet, IMF'nin dayatmaları bir yana, bu ülkede yıllar önce yapılması gereken reformları hayata geçirip, işleri yoluna koymaya çalışırken, deprem felaketi ile bütün dengeler birden alt üst oluverdi.

Bütün dengeler, bütün hesaplar yeniden yapılmak zorunda. Bu yıkımın yolaçtığı hasar trilyonları aşarken, yaraların tamiri de aylar sürecek.

Ekonominin kalbi Marmara'yı yıkan deprem felaketi, piyasalarda fiyatlara da yansımaya başladı. İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nda (İMKB) işlemler, iletişim hatlarında devam eden arıza nedeniyle dün de yapılmazken, bono ve döviz piyasaları açıktı.

Felaketin piyasalarda yolaçtığı teknik imkansızlıklar ve moral çöküntü, bono faizlerini yükseltirken, dövizde de çoğu yabancı kaynaklı olmak üzere ciddi bir talep artışı dikkati çekiyor.

FAİZ % 100 SINIRINDA

Piyasa son zamanlarda ilk kez 862 trilyon lira gibi oldukça yüksek sayılabilecek artı rezervle açıldı. Piyasada nakit akışı açısından rahat bir günündeydi. Ancak deprem felaketi, bu olumlu tabloyu gölgeledi ve oranlar yükselmeye başladı.

Önceki gün açık olmasına karşın deprem felaketi nedeniyle fazla işlem gerçekleştirilmeyen bono piyasasında, dün oranlar 3-4 puan birden artarak, yüzde 98 düzeyine yükseldi.

Doğal felaketin olumsuz etkileri Hazine'nin bir gün erteleyerek dün gerçekleştirdiği üç yıllık tahvil ihalesine yansıdı. İhalede, en yüksek faiz bir önceki üç yıllık tahvil ihalesine göre, 7.5 puan artarak yüzde 130.9 düzeyinde gerçekleşti.

İkinci el bono faizlerinde yabancı satışları ile başlayan yükseliş eğilimi, şimdilik çok korkutucu bulunmuyor. Ancak oranların, tekrar yüzde 100'ü görebileceği konuşuluyor.

DÖVİZE TALEP

Deprem felaketinin yolaçacağı büyük ekonomik kayıplar nedeniyle özellikle yabancıların dolar toplamaya başlaması, kurları yükseltti. Döviz interbankında önceki gün 438 bin lira düzeyinde işlem görne dolar, dün 440 bin liranın da üzerine çıktı.

Dolara artan talep üzerine Merkez Bankası dün piyasaya döviz satarak müdahale etti. Merkez müdahalesi, dövizdeki çıkışı biraz frenledi.

Deprem felaketinin piyasalarda yolaçtığı tedirginliğe, şimdi de İzmit'teki Tüpraş rafinerisi ile ilgili kaygılar eklendi.