Hayri Çetinkaya: Borsadan pakete rest

Hayri ÇETİNKAYA

Hükümetin ekonomik önlemler paketinde hisse senedi kazançlarına ilişkin herhangi bir düzenlemeye yer vermemesi borsada hayal kırıklığı yarattı. Açılan paketi beğenmeyen borsa, buna yüzde 2.3 düşüşle kayıpla tepki gösterdi. Endeks, 138 puan kayıpla, 5 bin 865 puandan kapandı.

Hükümetin ekonomiyi canlandırmak amacıyla dün açıkladığı pakete borsa, 138 puanlık düşüşle tepki gösterdi. Hükümetin faiz gelirlerinin beyanından, emlak vergisine, KOBİ'lere ve tüketici kredilerine kadar pek çok ayrıntıya yer verilen ekonomik pakette, hisse senedi kazançlarının vergilendirilmesine hiç değinilmemesi borsada moralleri bozdu.

Sabah seansına yükselerek başlayan borsa, hükümetin öğle saatlerinde açıklayacağı ekonomik paket beklentisinin de etkisiyle, ilk seansın sonunda yeni zirvesi olan 6 bin 59 puana ulaştı. Birinci seansın sonunda, hisseler ortalama binde 9 oranında prim yaptı.

Yatırımcıların paket beklentisi ile yoğun alıma geçmeleri ilk seansta, işlem hacminin de 106.3 trilyon lira gibi oldukça yüksek düzeyde gerçekleşmesini sağladı.

Borsanın öğleden sonraki seanstaki seyri, hükümetin saat 13.00'te basın toplantısı düzenleyerek ekonomik paketi açıklamasının ardından açılan ikinci seansta borsanın seyri tersine döndü.

İkinci seansın açılışından itibaren gelen satışlarla gerileyen borsa, daha ilk dakikalarda 6000 puanın altına geriledi. Seansın ilk yarım saati içinde, ekonomik paketin ne ifade ettiğini anlamaya çalışmakla geçiren borsa, birkaç kez 6 bin puan sınırının üstünde ve altında gidip geldi. Fakat kapanışa doğru, satışlar ağır basınca endeks hızla gerileyerek 5 bin 900 puan seviyesine indi. Son dakikalarda hızlanan satışlarla borsa günü tam 138 puanlık kayıpla, 5 bin 865 puandan tamamladı. Hisseler de ortalama yüzde 2.3 oranında değer kaybetti.

İkinci seansta işlem hacmi, ilk seansa göre biraz azalarak, 74.5 trilyon lira düzeyinde gerçekleşti.

Borsanın yanısıra bono cephesinde de ekonomik paket açıklamasının ardından kár satışları görüldü. Bono piyasasında, borsaya göre daha olumlu bir hava hakimdi. Sabah saatlerinde yüzde 90 düzeyinde seyreden bono oranları, öğleden sonra gelen kár satışları yüzde 91'in üzerine çıktı. Fakat kapanışta yine yüzde 90 düzeyine indi. Bono cephesinde ekonomik paketin beklentiler doğrultusunda gerçekleşmesi nedeniyle, kár satışlarının gelmesine karşın, faizler psikolojik olarak inemediği yüzde 90 seviyesinin altına önümüzdeki günlerde inebilir.

Aslında Borsa 2000’e kadar rahat

HÜKÜMETİN ekonomik paketinden borsaya ilişkin bir düzenlemenin çıkmamasından, ilk bakışta hisse senedi yatırımcılarının rahatsız olması doğaldır. Borsaya ilişkin herhangi bir düzenlemenin olup olmayacağı yolundaki soruya da Maliye Bakanı'nın ‘‘Onlar ayrıntı’’ karşılığını vermesi de, umutları biraz kırdığı söylenebilir. Bu yüzden, ekonomik pakette hisse senedi gelirlerinin yeralmadığını gören borsacıların, ‘‘bizim paket boş çıktı’’ demesi doğal.

Fakat daha önce yapılan bir düzenleme nedeniyle, borsadaki işlemlerden sağlanan kazançlar, zaten 2000 yılına kadar vergiden muaf. Bu düzenleme, geçen yılın son çeyreğinde, derinleşen krizle birlikte borsadaki büyük düşüşler üzerine o dönemin hükümeti tarafından, bütçeye eklenen geçici bir madde ile yapıldı.

Söz konusu düzenlemeye göre, hisse senedi kazançlarının vergilendirmesi, 2000 yılına ertelenirken, 1 Ocak 2000 tarihinden itibaren hisse senedi gelirleri vergiye tabi olacak. Borsaya derinlik kazandırmak amacıyla hisse senedini, 2000 yılından itibaren enaz üç ay elinde tutanlardan da hiç vergi alınmayacak. Ve halen bu düzenleme yürürlükte. Bu yüzden borsa için şimdilik, olumsuzluk yaratan bir vergi yükü bulunmuyor.

NE BEKLENİYOR?

Hükümetin bir hafta içinde vergi düzenlemelerini hazırlayıp, Meclis'e sunması bekleniyor. Borsacılar, hükümetten bir şekilde hisse senedi vergilendirilmesine ilişkin halen bütçede yeralan geçici maddenin, normal bir yasa haline getirilmesini istiyorlar.

Keza mevcut düzenlemenin ömrü, süresi yıl sonunda dolacak olan bütçe kanunu ile sınırlı. Bu nedenle, borsadaki söz konusu vergi muafiyetinin, bütçe kanundan çıkarılıp, ekonomik paket kapsamı içinde yeni bir kanunla kalıcı hale getirilmesi isteniyor.

Borsanın herşeyin önünde tutulmasının özelleştirmede kararlı bir hükümetin de işini kolaylaştıracağını belirtiyorlar.