Hayri Çetinkaya: Bıyıklı yabancı trafiği artacak

Hayri ÇETİNKAYA

Meclis'e sunulan yeni vergi yasa tasarısında hisse senedi yatırımcısını tam olarak sevindirecek bir maddenin yeraldığı söylenemez. Yeni düzenleme ile hisse senedini en az üç ay elinde tutan yatırımcı, 2002 yılı sonuna kadar vergiden muaf tutulacak.

Aslında, buradaki değişiklik, hisselerin en az üç ay elde tutulması halinde getirilen vergi muafiyetinin, dört yıl süreyle uzatılmasından ibaret. Çünkü geçen yıl borsada yaşanan büyük çöküş sonrasında alınan önlemler çerçevesinde, halen hisselerini enaz üç ay elinde tutan yatırımcı, 1999 yılı boyunca zaten vergiden muaftı. Halen bütçe kanununda geçici madde olarak yeralan bu hüküm, vergi yasasına 2002 yılına kadar uzatılarak eklenmiş olacak.

Vergilerle ilgili düzenlemelerin bu haliyle Meclis'ten geçmesi, borsacıları fazla sevindirmeyecek. Bu düzenlemenin daha çok küçük yatırımcıyı üç aylık zaman dilimler içinde işlem yapma konusunda sıkıştıracak.

Borsanın büyük oyuncuları için bunun fazla sorun olması beklenmiyor. Çünkü borsada üç aylık vergi muafiyeti uygulamasına geçildiği andan itibaren büyük oyuncular, hemen vergi konusunda kendi önlemlerini almak için harekete geçtiler.

Yurtdışında faaliyet gösteren finans kurumlarında birer hesap açtırıp, işlemlerini bunlar üzerinden yapmaya başladılar. Hatırlanacağı gibi, o günlerde birden artan yurtdışı kaynaklı işlem (!) trafiği, ‘‘bıyıklı yabancı’’ tartışmalarını da beraberinde getirmişti.

DIŞ HESAPLAR

Yaklaşık bir yıldır devam eden bu trafiğin yeni düzenleme ile hız kazanması kaçınılmaz hale gelebilir. Çünkü yabancı yatırımcı, bıyığına bakılmaksızın, İMKB'de yaptığı işlemleri vergi dışı tutuluyor.

Bu durumda, biraz palazlanan yatırımcının da üç aylık vergi barajını aşabilmek için büyük oyuncuların yolunu izlemesi kaçınılmaz olacak.

Onlarda, kendilerine yurtdışında bilinen finans merkezlerinde birer hesap edinip, bıyıklı yabancılar kervanına katılacak. Geriye bir tek küçük tasarruflarını, borsada değerlendirmek isteyen yatırımcılar kalıyor. Bıyıklı olamayan küçük yatırımcılara ise aldıkları hisseleri üç aydan daha kısa sürede ellerinden çıkarmamak kalıyor. Aksi takdirde, kazanmaları halinde vergi vermek vermek zorunda kalabilirler.

Ayrıca ANAP Lideri’nin Maliyecilere atfen söylediği, İMKB'de vergi muafiyetinin 2 katrilyonluk gelir kaybına yolaçacağı yolundaki ifadelerde muhtemelen hesap hatası olmalı. Borsada halen son fiyatlar üzerinden, 11 milyar dolarlık hisse stoku var. Bunun yarısı yabancılara ait. Yani vergiden muaf. Geriye kalan, yerli yatırımcıya ait 5.5 milyar dolarlık bölümünden alınacak vergi miktarı da, enflasyondan arındırılarak yapılan hesaplamaya göre, 100 trilyon lira civarında. 100 trilyon liralık vergi için de piyasada korku yaratmaya değer mi?