‘Yeni Ortaçağ’ın şifreleri

Başkan’ın Gazze için tatil köyü projesi. Ukrayna Devlet Başkanı Zelenski’yi diktatör ilan edip Putin’e yaklaşması, Kanada, Grönland, Panama’yla ilgili talepler. BM’yi, NATO’yu hükümsüz bırakması.

Bugün “Yeni Ortaçağ” kavramının gerekçelerine ve örneklerine devam ediyorum.

NETANYAHU TAKASI BOZDU: Bildiğimiz Ortaçağ’da bile hükümdarlar arasında verilen sözler tutulurdu. Savaş açıktan ilan olurdu. Ama Yeni Ortaçağ beter bir hal alıyor. Artık sözlerin, anlaşmaların bir değeri yok. İşte, Hamas’la esir takasında anlaşan Netanyahu’nun yaptığı; İsrail esirlerini aldı ama son anda Filistinli esirleri vermekten vazgeçti. Peki sözünü tutmamasının cezası var mı? Dedim ya uluslararası hukukun değil güçlünün sözü geçmeye başladı artık.

TRUMP’IN NETANYAHU’YA DESTEĞİ: ABD Başkanı’nın kesin desteğini alan Netanyahu istediğini yapıyor. Düşünün ki uluslararası mahkemede yargılanan Netanyahu’yu, Trump Beyaz Saray’da ağırlıyor. Ses yok. Yaptırım yok. Çünkü güçlünün sözü geçiyor. Diğer güçlü olan Rusya da susunca, geriye kim kalıyor?

İNGİLTERE VE FRANSA BEYAZ SARAY’DA: Bu noktada Transatlantik’te ciddi bir kriz başlıyor. Bu bir NATO krizine dönüşebilir mi? Trump, BM’de ve NATO’da Ukrayna’ya verilen destek sözlerini yok saydı. Zelenski’yi seçim yapmayan diktatör ilan ederek Putin’e kapıyı açtı. Trump, Rusya’ya uygulanan ambargo ve izolasyonu kaldırmak üzere... Buna karşılık İngiltere Başbakanı Starmer, Ukrayna’ya asker gönderme kararında...

İngiltere Başbakanı Starmer ve Fransa Başkanı Macron, Avrupa’da görüştükten sonra  birer gün arayla Washington’a gidiyor. Trump’ı Rusya’ya ambargoyu kaldırmaması için iknaya etmeye çalışacaklar.

Hiç sanmıyorum. Nitekim The New York Times’tan Mark Landler dün benzeri bir analiz yapıyor. Devam edelim...

KESKİN AYRIŞMA: Trump’ın Zelenski’yi “diktatör” ilan edip seçime zorladığı gün, İngiltere Başbakanı Starmer, Zelenski’yi telefonla arayarak şöyle diyor: “Demokratik yolla ve seçimle gelmiş bir lider olarak, İngiltere’nin yaptığı gibi savaş zamanında seçimleri askıya almanız normaldir.” (Bu elbette 2’nci Dünya Savaşı’ndaki İngiltere parlamentosunun hatırlatılmasıydı) Keskin bir ayrışma.

MISIR’IN ZOR KARARI: Trump, Gazze’yi satın alıp!!!, tatil köyü ilan etme planı için Mısır’ın desteğini istiyor. Her yıl ABD’den 1.3 milyar yardım alan Mısır... 1978’den bu yana yaklaşık 80 milyar dolar askeri ve nakdi yardım alan Mısır şimdi ne yapacak? Rusya’nın devasa ayısını yanına alan ABD’nin dev kartalına karşı Mısır’ın “küçük kartal”ı ne yapacak? Ukrayna’da Rusya’ya toprak vererek Putin’i yanına alan ABD’ye karşı Mısır ne kadar direnebilir? İşte güçlünün güçsüzü ezdiği Yeni Ortaçağ düzeni.

PARİS İKLİM ANLAŞMASI’NA RET: Biliyorsunuz Trump iklim değişikliğine inanmıyor. Bu nedenle Paris İklim Anlaşması’ndan yine çekilme kararı alıyor. Dahası fosil yakıt, demir çelik, sera gazı üreten alanlarda gaza basacağını söylüyor. Dünyada en fazla sera gazı salınımı yapan ABD’nin gezegenimizi tehdit eden bu kararını kim durduracak? Güçlünün Yeni Ortaçağ pervasızlığı.

ORTADOĞU’DA AL VER POLİTİKASI:Trump’ın Rusya ile görüşmelerine Arabistan’ı ev sahibi yapması elbette boşuna değil. Dünyanın “deli adam” dediği, “öngörülmez” bulduğu Başkan hem bu görüşmeyle Rusya’ya olan diplomatik izolasyonu fiilen kaldırıyor. Hem Gazze için Suudi Arabistan’ın yumuşamasını sağlıyor; Gazze ve Ukrayna pazarlığının ev sahibini ilan ediyor. Hem de silah satışı için yeni bir kapı aralıyor. Güçlünün birleştiği durum budur. Belli ki Trump, Kudüs’ü başkenti ilan ettiği İsrail için her şeyi yapacak.

GANİMET KÜLTÜRÜ: Trump’ın Rusya görüşmesi ile başlattığı yeni durum, NATO’yla ilgili soru işaretleri getiriyor. Görünen odur, bu Yeni Ortaçağ’da bazı paylaşımlar olacak. Toprak ve ganimet sistemi. Sıra elbette Ortadoğu’ya gelecek. Suriye ve Irak coğrafyasında yeni paylaşımlar ve durumlar olabilir. Sonra Afrika var. Toprak olmazsa, enerji alanlarının yeniden paylaşımı var.

BEN YAPTIM OLDU EKONOMİSİ: Yeni Ortaçağ’da ekonomi nasıl şekillenecek? Elbette ki Trump’ın hiçbir anlaşmayı umursamayan “Ben yaptım oldu. ABD’nin çıkarları her şeyden önemlidir” sözünün yankılarını göreceğiz. Devasa gümrük vergileri ilk sinyaller.

NÜKLEER ORTAÇAĞ: Şu hatırlatmayı yapmalıyım; tarihteki Ortaçağ’da çılgınların gezegenimize vereceği zararların bir ölçüsü vardı. Tarihten bir örnek verirsek; Neron en fazla Roma’yı yakabildi. Ama şimdi öyle değil. Yeni nükleer Ortaçağ’da küresel kirlenmeden tutun karbon salınımına, okyanusların plastikle dolduğu, buzulların eridiği, atmosferin füzelerle delik deşik olduğu bir teknolojik yapı var. Bir ciddi tehdit de budur.

Evet arkadaşlar; Bu hafta Beyaz Saray’da iki önemli görüşme var. İngiltere Başbakanı Keir Starmer ve Fransa Başkanı Macron, Trump’ı Rusya konusunda ikna etmeye çalışacaklar.

Sonuçta şunu anlayacağız:

İngiltere ve Fransa, Yeni Ortaçağ düzeninde kendilerine de bir yer mi istiyorlar?

Yoksa; gerçekten uluslararası hukukun hâkim olduğu bir dünya düzeni için diretecekler mi?

Son sözü Trump’ın ilk başkanlık döneminde İngiltere’nin Washington Büyükelçiliği’ni yapan Kim Darroc’a bırakıyorum: “Trump minnet duygusu nedir bilmez.”