Krizin etkisini yangın söndükten sonra hissederiz

Bence dün piyasaların coşmasındaki en önemli etken, şirket bilançolarında donuk hale gelen varlıklar için kurulacak varlık yönetim şirketinin kuruluş kararı idi.

Bu kararla, ABD yönetiminin yangın faturasını çıkarmaya dönük önemli adımı attığını söyleyebiliriz. Elbette açığa satışın engellenmesi gibi kararların da piyasaların sakinleşmesinde etkisi oldu ama asıl neden bizce bu şirketin kurulacak olması.

ABD Hazinesi "vergi ödeyenlerin parasını daha fazla aktarmam" diyerek Lehman Brothers’ın batışına müdahale etmeyince, çürüklerin temizlenip, yangının söneceğini sandı ama işler hiç de istediği gibi gitmedi. Aksine faturanın giderek büyüdüğü ortaya çıktı

Şimdi faturayı görmek için kurulacak şirkete yine vergi ödeyenlerin parası konacak mı, bunu bilmiyoruz. Bu şirketin sermaye yapısının ne olacağını görmek elbette önemli. Çünkü öyle ya da böyle bu şirketin satın alacağı donmuş varlıkların bir maliyeti olacak ve bunun kimin ödeyeceği, ABD’de çok önemli bir nokta.

Öyle ya da böyle, dibi görmemizi sağlayacak hareketin başlayacağını artık söyleyebiliyoruz. Faturayı görmek için ne kadarlık bir süre gerekiyor derseniz, bence en az iki hafta sürecektir. Bence ABD yönetimi gelen seçimleri de göz önüne alarak, bu işi hızlandırmaya çalışacaktır. Yani küresel mali krizde yangın söndürme dönemi asıl şimdi başladı. Bir başka deyişle mali kesimde büyüyen güven krizinin aşılması için şimdi somut önemli bir adım atılmış oldu.

Bu yangının söndürülüp, güvenin yeniden oluşturulmasından sonra ise, ABD yönetimi ve FED’in oturup makro ekonomik dengeleri gözden geçirmesi gerekecek.

Çıkacak faturanın büyüklüğüne göre hasar tespiti yapılacak ve ekonominin onarım dönemi başlayacak. İşte o zaman büyüme, enflasyon gibi büyüklükler yeniden ele alınıp, buna göre yeni bir ekonomik program yapılmak zorunda kalınacak.

Bununla birlikte bence küresel mali sistemin bu krize neden olan çarpık yapısının gelişen şartlara göre gözden geçirilip, yeni bir yapılanmaya gidilmesi gerekecek. Belki mali işlemler için kısıtlar konulup, önceden uyarı sistemini oluşturacak yapılanmalara gidilmesi, belki şeffaflığın daha da kurumsallaştırılması için yeni tedbirler gerekecek.

Biz gerekli önlemleri almışız(!)

İŞTE ABD’de başlayacak onarım dönemi, aşamalı olarak AB ülkelerine, ardından da bize ve bizim gibi gelişmekte olan ülkelere yansıyacak.

Yani yükselen enflasyon nedeniyle Fed’in faiz artırımı kaçınılmaz, belki ardından Avrupa’nın da katılması gerekebilecek. Bu da Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerin mevcut ekonomik yapılarını gözden geçirmelerine neden olacak hareketlere neden olabilir.

Yani siz seçim olacak diye, Merkez Bankası’na siyasi baskı yaptırıp, faizleri biran önce indirmeye kalkışırsanız da, aynı zamanlarda, bize kaynak aktaran ülkelerde faiz artırımları dönemi başlarsa, o zaman işimiz kötü.

Elbette bu küresel krizdeki yangının söndürülmesi aşamasında Türkiye’den kaçışlar olacaktır ama bence gelişmiş ülkelerde makro dengeleri yeniden kurmak için yeni ekonomik programlar oluşturulduğunda biz küresel krizin asıl etkisini hissetmeye başlayacağız.

Bu konuda bir şeyler yapılması gerekiyor ama hükümetten çıt çıkmıyor.

Sadece Bakan Şimşek gibi, "alınan önlemlerin krizin bize yansılamasını engellemek için yeterli olacağını" söylüyorlar. Alınan önlemleri bir de biz bilsek iyi olacak ama...

İşin kötüsü, bu tür rahat tavırlar ve işin ciddiyetinin anlaxşılamadığını gösteren demeçler nedeniyle, şu anda piyasalar mevcut ekonomi yönetimine güven duymuyorlar. Belki daha da kötüsü; erkenden çıkıp "faiz indirimine başlayacağız" deyip yerinde kalıveren merkez bankası yönetimine olan güvenin de büyük ölçüde erozyona uğraması.

Bu yönetimle büyük bir krize yakalandığımızı bir düşünsenize...