Hani işsizlik ‘yapısal sorun’ değildi

Peki, bu tartışma nereden çıkmıştı, hatırlıyor musunuz?

“İşsizlik bana göre yapısal bir sorun değil. Sanal bir sorun, ahlaki bir sorundur.”

Başbakan bu sözleri esnaf toplantısında söyledi ve ortalık karıştı. TOBB’un geçen hafta oda başkanlarıyla yaptığı toplantı öncesi, bakanları hatta bizzat kendisinin bazı oda başkanlarını arayıp, çıkacak açıklamayı yumuşatmaya çalıştığını duyuyoruz. Ancak buna rağmen, ne kadar yumuşatılsa da, TOBB’dan şimdiye kadarki en sert açıklamanın geldiğini söyleyebiliriz.

Başbakan dün TBMM Grup toplantısında da bu söylemini devam ettirdi ama bu kez işsizlikle ilgili kayıtdışı ekonomi üzerinde çok durdu. Yani ilk söylediğini fiilen tekzip etmiş oldu...

Çünkü işsizliğin kayıtdışı ile ilgisi, zaten yapısal sorun olduğunu gösterir.

TOBB’un geçen haftaki toplantısında da dile getirildiği gibi; Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, 2007 Aralık’ta “Emirle faiz düşmez, faiz dışı fazla da artmaz, kayıtdışı ekonomi de azalmaz. Bizim yapısal reformları yapmamız lazım” demişti. Ne kadar haklı değil mi? Ama Başbakanımız önce faizlerin emirle düşür üleceğini sandı, faizler ekonomik gerekçelerle düşünce bundan vazgeçti, şimdi de kayıtdışına gözünü dikti. Faizler yeniden yükselmeye başladığında, yine emirle düşür ülmeye kalkışılır mı bilinmez ama kayıtdışının ancak siyasi otorite istediği zaman azalacağını, herhalde, söylemeye gerek yoktur. TOBB toplantısında Başkan Rıfat Hisarcıklıoğlu da, daha önceki, “Ekonomimizin yarısı kayıtdışı; bu rekabeti engelliyor, sağlıklı büyümeyi engelliyor, kayıtdışını bitirmemiz lazım” ve “Bütün sistem kayıtdışında. Gerçek bir demokrasi için ‘hesap sorabilir ve hesap verebilir’ olmamız lazım. Bunun için kayıt içine girmek şart” sözlerini hatırlattı.
Peki, herkes söylüyor niye yapılmıyor, ya da bunu yapacak olan kim?

Çok açık ki, bunu yapacak olan hükümettir. Daha öncekiler gibi bu hükümet de buna cesaret edemedi, çünkü kayıtdışının odaklandığı yer kendi tabanları olduğu için savsakladılar.

BAKANLAR NE DEMİŞTİ?

Başbakan verginin yüzde 85’ini büyük firmaların verdiğini küçük firmaların çok az vergi ödediğini söylüyor. Bakan Şimşek bu konuda “Türkiye doğrudan çok az vergi toplayabildi. Bunun temelinde de kayıtdışılık ve yapısal sorunlar yatıyor. Geçmişte de böyleydi şimdi de böyle. Dolaylı olarak vergi topluyoruz” demiş dolaylı vergilerin AB ortalamasının iki katı olduğunu, vergi tabana yayılmadan işleyen bir vergi sistemi kuru lamayacağını söylemişti. TOBB da dahil tüm işalemi verginin tabana yayılmasını istedi, vergi reformu istedi ama bunu yapmayan hükümetin kendisi. Son olarak IMF’in bu yöndeki iste klerinin bir ayağını “siyasi işlere karışıyorlar, izin vermem” diye reddeden de, hatırlarsanız yine Başbakan’dı...

İşsizliğin nedenlerinden biri de eğitimsizlik. Teknik eleman sıkıntısını, işaleminin ihtiyacına göre mesleki eğitim ihtiyacını herkes söylüyor. Ama “imam hatip” takıntısı nedeniyle, tümüyle mesleki eğitimin önünü kesen, bu sorunu çözemeyen, sizce kim?

TOBB’a da hatırlatıldı: Maliye Bakanı Mehmet Şimşek 2009 mart ayında “İşsizlik Türkiye’nin yapısal sorunlarından biridir, işsizlik aslında mesleksizlik problemidir” demişti. Çalışma Bakanı Ömer Dinçer, daha bu yıl ocak ayında iki ayrı yerde “Ülkemizde yapısal işsizlik sorunu var. Uzun vadeli istihdam problemini çözmekte zorlanıyoruz” , “Bizim işsizlik meselemizin iki boyutu var. Bir tanesi yapısal boyut. Şayet küresel kriz olmasaydı bile biz zaten çok ağır bir işsizlik sorunuyla karşı karşıyaydık” demişti.

Kısacası; işsizlik yapısal sorun ve ekonomik olmayan çözümler çare olamaz.

Yapılması gereken; yapısal tedbirleri geciktirmeden alıp; sürdürülebilir yüksek büyümeyi sağlayarak işsizliği önlemek. IMF olmasa da, gerekenleri kendimiz yapacaktık, değil mi?