Danıştay nükleer santral kararıyla herkesi rahatlattı

Daha önce de yazdığımız gibi; son nükleer santral ihalesinde hem ihale yöntemi hem de zamanlaması çok kötü idi, birçok hata yapılmıştı. O dönemki Enerji Bakanlığı yönetimi bu sakıncalar konusunda uyarıldı ama ne oldu tam bilmiyoruz, ihaleye çıkmak için ısrar ettiler. En büyük nükleer santral yapımcıları, yerli ve yabancı partnerleri bu topa giremediler. Öyle olunca da devletin hakim olduğu Rusya nükleer santral firması tek başına, yerli ortaklarını da alarak ihaleye girdi. Teklif edilen fiyatın çok yüksek olduğu açıktı. Bu arada Başbakan Tayyip Erdoğan’ın Rusya Başbakanı Putin ile Soçi görüşmeleri oldu ve bundan sonra iş iyice hızlandı. Fiyat çok yüksek olduğu için çeşitli formüller üretilip fiyat indirilmeye çalışıldı ama zaten yönetmelik uyarınca da bu kadar yüksek fiyatı engelleyen kısıtlar olmasına rağmen, bu maddeler bile göz ardı edilmeye çalışıldı, komisyon sıkışmaya başladı. Bu arada işin püf noktalarından biri de nükleer santral için son onay yetkisinin TETAŞ komisyonu ya da Enerji Bakanlığı değil Bakanlar Kurulu olarak belirlenmesiydi....

Danıştay’ın iptal kararından hemen önceki durum şöyleydi: Rusya kendisine söz verildiğini belirtip santral kararının hemen alınmasını istiyor, TETAŞ bu şartlarda verilemeyeceğini söylüyor, bazı bakanların ise “Böyle bir karar imza atarsak ileride, eski Enerji bakanlarının gittiği Yüce Divan’a gideriz” diye kendi aralarında konuştukları ve ısrar ederse Başbakan’a rağmen imza atmamak için formül aradıkları haberleri geliyordu. Bu arada Rusya sıkıştırıyor, Başbakan Erdoğan’ın bir ara Putin’i bu ay sonundaki parti kongresinde görüp bu durumu görüşmek için Moskova’ya gitmek istediği bile kulislerde söyleniyordu...

3 SANTRAL BİRDEN

İşte böylesine zor ve sıkışmış bir durumda imdada Danıştay yetişti ve yönetmeliğin bazı maddelerini iptal edince, herkes derin bir “oh!” çekti. Bakan temyize başvurmayacağını söyle yince zaten iş anlaşıldı, TETAŞ da geçen cuma günü ihaleyi iptal etti.

Ancak Türkiye’nin 4’üncü ihalesi başarısız olsa da, nükleer santral macerası bitmedi. Şimdi yeni yönetmelik hazırlanacak. Büyük ihtimalle bu kez işin içine yüzde 25 civarında kamu payı konup kredilerin ucuza temin edilip, maliyet düşürülmeye çalışılacak. Enerjivadisi.com internet sitesinde Bakanın demecinden yola çıkılarak 3 santral ihalesine birden çıkılabileceği Akkuyu ve Sinop’un yanı sıra yeni bir nükleer santral yeri de aranacağı belirtiliyor. Eğer 3 nükleer santral ihalesine birden çıkılırsa, o zaman aralık ayında Rusya’ya Putin ile görüşmeye gidecek Başbakan Erdoğan’ın da eli iyice rahatlamış olacak, bu ihalelerden birinin kendilerine, belki yine Akkuyu’nun verilebileceğini bile söyleyebilecek.

Bence öyle bir dizayn yapılacak ki; santralin biri Rusya’ya diğer ikisi ise ABD’li ve Fransız firmalara verilebilir. Böylece Rusya’nın pahalı elektrik üreten nükleer santrali yapıp, daha sonraki santralların bu fiyattan satma, yani Türkiye’nin tüketicilerin zarara uğraması da kendiliğinden önlenmiş olur. Hem de Türkiye daha rahat ve alternatifli bir teknoloji imkanına kavuşmuş olur.

Belli ki Türkiye nükleer santral işine zorunlu olarak girecek. O zaman bunu tüketiciye mümkün olduğunca ucuza elektrik temin amacıyla yapmalı, enerji işlerinde çok olan çetrefilli siyasi ve nema oyunlarını mümkün olduğunca önlemeli. Bunun için de en uygun yol, tabi ki ülke çıkarlarını da gözeterek, herkesin eşit yarışacağı, kuralları net ve objektif bir oyun kurmak, şeffaf bir yöntem ve süreç izlemekten geçiyor.

İptal olunan ihale süreciyle ilgili Enerji Bakanı Taner Yıldız’ın ne kadar sıkıntılı olduğunu biliyoruz. Bence Bakan’a bu konuda büyük iş düşüyor, son deneyimi de göz önüne alarak, Bakan’ın bu işi baştan sıkı tutacağı konusunda umutluyum.