2012 için kur ve faiz beklentileri

Merkez Bankası’nın bir günde yaklaşık 3 milyar dolar sattığı haberlerini önce kuşkuyla karşıladım, bu kadar rezerv erimesini göze alamayacağını düşündüm. Piyasanın kapanmasına yakın, bu işleri iyi bilen bir bankacı arkadaşa sorduğumda, ihaleyle birlikte bu rakama ulaşıldığını öğrendim. Piyasanın 2012’ye ciddi bir döviz ihtiyacıyla girdiğini gösteriyordu. Ne olur diye sorduğumda, “Her şey AB’nin durumuna bağlı, orası da çok kötü gözüküyor. AB düzelmeden, ne yapılırsa yapılsın, kurlar da faizler de yukarı doğru gitmeye devam eder. AB düzeldiği takdirde, hem faizler hem de kurların aşağı gidişi de hızlı olur” yanıtını aldım.
Bu yorum bence 2012 yılında piyasa beklentilerinin kabaca bir özeti gibiydi...
Sadece bankacılarda değil, genel olarak işaleminde, kurların eninde sonunda hızla aşağı geleceği kanısı hakim. Geçmiş deneyimler, bu kanının haklı olduğunu gösteriyor.
Ancak AB’deki krizin, kurların yüksek seviyesinin daha ne kadar devam edeceği çok önemli. Çünkü süre uzadıkça yarattığı tahribatın büyüdüğü unutulmamalı. Düzelme geciktiği takdirde, bazıları için batışlar gündeme gelebilir. Bu da genel olarak ekonomiye ciddi darbe vurur.
Dolayısıyla 2012 ekonomisinde AB’deki krizin nasıl ve ne zaman çözüleceği en ciddi rolü oynayacak. Ancak “mali disiplinin korunması” da, AB kadar olmasa da çok büyük bir faktör olacak. İşaleminde bu konudaki yaygın kanı, Hükümetin bütçe disiplini ve mali disiplini elden bırakmayacağı yönünde. Gelir yaratma yöntemleri tabi ki kabul görmüyor ama genel olarak hükümetin bütçede disiplini koruduğu, baktı olmuyor gerekirse “salma” salıp, yine bütçe gelirlerini artırdığı görüşü hakim. Mali disiplin, işaleminin beklentileri doğrultusunda, 2012 yılında da korunmaya devam edebilecek mi, herhalde bekleyip görmemiz gerekecek.
Ancak kurlar ve faizlerdeki yükselişin, bununla birlikte büyüme oranlarındaki düşüşün, 2011 yılındaki yüksek büyümenin yaratacağı ek vergi gelirine rağmen, vergi tahsilatını olumsuz etkileme ihtimalini hep akılda tutmak gerekiyor. Tabi ki, mevcut trendin devam etmesinin, özellikle planlanan özelleştirme gelirlerini tehlikeye düşürebileceği de?
Belki bütçe disiplini değil ama genel olarak kamu dengesini,mali disiplini olumsuz etkileyebilecek bir başka faktör de KİT hesapları, daha doğrusu enerji KİT’lerinin açıkları olabilir. Doğalgaz ve elektrik fiyatlarının düşük tutulmasının getirdiği açık, kurların da hızlandırmasıyla, ciddi rakamlara ulaştı. Mevcut durumun sürmesi halinde, ne kadar kalem oynatılırsa oynatılsın, açıklar gizlenemez ve mali disiplini tehdit eder konuma gelebilir.

SAĞLIK, MUTLULUK, ÖZGÜRLÜK

Şahsen, mali disiplinin korunabilmesi için, iç ve dış siyasi gelişmelerin 2012 yılında uygun bir zemin oluşturmadığını da düşünüyorum. İçeride Başbakan Erdoğan’ın hastalığı nedeniyle su yüzüne çıkan siyasi çatışmanın büyüme ihtimali, bu kez yüksek görülüyor. Hükümet partisi içinde oluşan hizipler ve kişilerin çatışmaları ekonomiyi etkileyebilecek boyutlara ulaşabilir. Cumhurbaşkanlığı seçimi gibi “hesapsız harcama artışları” na neden olabilecek gelişmeleri gözden uzak tutmamak gerekiyor. Aynı şekilde yanıbaşımızda, bizi tercihe zorlayacak çatışma ihtimallerini, bunun iç siyaseti ısındırmanın yanısıra, küresel ve yerel ekonomiye verebileceği zararları da hesaba katmak gerektiğini düşünüyorum.
Özetle 2012 zor bir yıl olacak. Yeni yıl için Fenerbahçe’nin Hocası Aykut Kocaman’ın söyledikleri gözüme çarptı. Aynen katılıyorum: “2012’nin sadece bize değil, tüm insanlara sağlık, mutluluk, özgürlükler getirmesini, herkesin mutlu, başarılı ve özgür bir şekilde hayatını sürdürmesini temenni ediyorum. Tabii biraz da canımız yandığı için bunu söyleyebiliyorum, özgürlüğün de ne kadar önemli olduğunu anladık. Bunu takvim yaprağı değiştirmeyecek, ama en azından bize ve bütün insanlara böyle bir temenni de bulunma olanağı tanıyor. Hepimize hayırlı, uğurlu olsun, iyi bir yıl diliyorum.”