Ekonomik büyüme hızla devam ediyor
GEÇENLERDE yayınlanan milli gelir rakamları yine şaşırttı.
Yılın ilk dokuz ayına ait verilere bakılarak reel olarak tüm yılda yüzde 5, hatta altında beklenen milli gelir büyümesi yüzde 6 oldu. Ekonomi hızla büyümeye devam ediyor.
Birçok veride gözlenen önemli revizyonlar milli gelir verilerinde de yapıldı. 2006 yılının ikinci çeyreğinde (nisan-haziran) yüzde 8.77 olarak açıklanan yıllık milli gelir büyümesi şimdi revize edilip yüzde 9.26 olarak açıklandı. Aynı şekilde, yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 3.02 olduğu söylenen büyüme yüzde 4.33 olarak revize edildi.
Verilerin şaşırıcılığı burada bitmiyor. Geçen yılın sonlarına doğru tarım sektörü kaynaklı fiyat artışları kuraklığa ve tarımsal üretimin düşüklüğüne bağlanmıştı. Milli gelir verilerine göre, tarım sektörü yılın son çeyreğinde (ekim-aralık) geçen yılın aynı dönemine göre reel olarak yüzde 10’a yakın büyümüş görünüyor.
ÖZEL KESİM FRENE BASTI![/images/100/0x0/55eb6ceaf018fbb8f8c046aa]()
Ekonomik büyüme iktisadi açıdan elbette güzel bir gelişmedir. Türkiye ekonomisinin 2001 yılı sonundan bu yana kesintisiz olarak uzun dönemli ortalamanın oldukça üzerinde büyümesi sevindiricidir. Grafikte on iki aylık bazda üç ayda bir hesaplanan milli gelir verileri verilmektedir. Milli gelirin yıllık büyümesi 17 çeyrektir yüzde 5’in altına gelmemiştir. Kişi başına gelir 5,500 dolara yaklaşmıştır. 2001 yılı sonundan bu yana toplam milli gelir artışı reel olarak yüzde 43’ü aşmıştır (yılda ortalama yüzde 7.4’ün üzerindedir).
Geçen yılın ortasında finans sektöründe yaşanan çalkantının ekonomiyi yavaşlattığı düşünülmüştü. Faizlerin yüzde 13’lerden gelip yüzde 20’yi aşması, döviz kurlarının aniden sıçraması, kısacası beklentilerin bozulmasının iç talep büyümesini yavaşlatacağı beklentisini güçlendirdi. İç talep konusundaki beklentiler özel kesime yönelik olarak gerçekleşti denebilir.
2006 yılının ilk yarısında reel olarak yüzde 9.9 büyüyen özel kesim tüketimi yılın ikinci yarısında bir önceki yılın aynı dönemine göre sadece yüzde 1.3 arttı. Son çeyrekte ise özel kesim tüketimi bir önceki yılın aynı dönemine göre reel olarak neredeyse aynı kaldı. Veriler yılın ikinci yarısındaki talep genişlemesinin büyük ölçüde dış dünyadan ve devlet harcamalarından kaynaklandığını söylüyor. Özel kesim frene basmış görünüyor.
BÜYÜME DEVAM EDEBİLİR
Son yayınlanan milli gelir verileri bir anlamda arzulanan gelişmelerin gerçekleşmesi olarak nitelendirilebilir. İç talep büyümesi yavaşlamıştır. Yurt içinde üretilen mallara olan talep yurt dışından gelmeye başlamıştır. Alışılmış ifadeyle, son dönemdeki büyüme önemli ölçüde ihracata dayalı olarak gerçekleşmiştir.
Mal ve hizmet ihracatı, mal ve hizmet ithalatının üzerinde arttığı sürece dış talep kaynaklı talep büyümesi devam edecektir. Özel kesim talep büyümesinin kesilmesi ise ekonomik büyümeye olumsuz etki yapacaktır. Bu yılın seçim yılı olması nedeniyle, kamu sektörü talebinin devam edeceği, hatta geçmiş yıllara göre daha da artacağı beklenebilir. Dolayısıyla, bu yıl da ekonomik büyümenin yüzde 5’ler civarında gerçekleşmesi sürpriz olmayabilecektir.
Yarın gelişmeleri dış ticaret açığı yönünden irdeleyeceğim.
Birçok veride gözlenen önemli revizyonlar milli gelir verilerinde de yapıldı. 2006 yılının ikinci çeyreğinde (nisan-haziran) yüzde 8.77 olarak açıklanan yıllık milli gelir büyümesi şimdi revize edilip yüzde 9.26 olarak açıklandı. Aynı şekilde, yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 3.02 olduğu söylenen büyüme yüzde 4.33 olarak revize edildi.
Verilerin şaşırıcılığı burada bitmiyor. Geçen yılın sonlarına doğru tarım sektörü kaynaklı fiyat artışları kuraklığa ve tarımsal üretimin düşüklüğüne bağlanmıştı. Milli gelir verilerine göre, tarım sektörü yılın son çeyreğinde (ekim-aralık) geçen yılın aynı dönemine göre reel olarak yüzde 10’a yakın büyümüş görünüyor.
ÖZEL KESİM FRENE BASTI
Ekonomik büyüme iktisadi açıdan elbette güzel bir gelişmedir. Türkiye ekonomisinin 2001 yılı sonundan bu yana kesintisiz olarak uzun dönemli ortalamanın oldukça üzerinde büyümesi sevindiricidir. Grafikte on iki aylık bazda üç ayda bir hesaplanan milli gelir verileri verilmektedir. Milli gelirin yıllık büyümesi 17 çeyrektir yüzde 5’in altına gelmemiştir. Kişi başına gelir 5,500 dolara yaklaşmıştır. 2001 yılı sonundan bu yana toplam milli gelir artışı reel olarak yüzde 43’ü aşmıştır (yılda ortalama yüzde 7.4’ün üzerindedir).
Geçen yılın ortasında finans sektöründe yaşanan çalkantının ekonomiyi yavaşlattığı düşünülmüştü. Faizlerin yüzde 13’lerden gelip yüzde 20’yi aşması, döviz kurlarının aniden sıçraması, kısacası beklentilerin bozulmasının iç talep büyümesini yavaşlatacağı beklentisini güçlendirdi. İç talep konusundaki beklentiler özel kesime yönelik olarak gerçekleşti denebilir.
2006 yılının ilk yarısında reel olarak yüzde 9.9 büyüyen özel kesim tüketimi yılın ikinci yarısında bir önceki yılın aynı dönemine göre sadece yüzde 1.3 arttı. Son çeyrekte ise özel kesim tüketimi bir önceki yılın aynı dönemine göre reel olarak neredeyse aynı kaldı. Veriler yılın ikinci yarısındaki talep genişlemesinin büyük ölçüde dış dünyadan ve devlet harcamalarından kaynaklandığını söylüyor. Özel kesim frene basmış görünüyor.
BÜYÜME DEVAM EDEBİLİR
Son yayınlanan milli gelir verileri bir anlamda arzulanan gelişmelerin gerçekleşmesi olarak nitelendirilebilir. İç talep büyümesi yavaşlamıştır. Yurt içinde üretilen mallara olan talep yurt dışından gelmeye başlamıştır. Alışılmış ifadeyle, son dönemdeki büyüme önemli ölçüde ihracata dayalı olarak gerçekleşmiştir.
Mal ve hizmet ihracatı, mal ve hizmet ithalatının üzerinde arttığı sürece dış talep kaynaklı talep büyümesi devam edecektir. Özel kesim talep büyümesinin kesilmesi ise ekonomik büyümeye olumsuz etki yapacaktır. Bu yılın seçim yılı olması nedeniyle, kamu sektörü talebinin devam edeceği, hatta geçmiş yıllara göre daha da artacağı beklenebilir. Dolayısıyla, bu yıl da ekonomik büyümenin yüzde 5’ler civarında gerçekleşmesi sürpriz olmayabilecektir.
Yarın gelişmeleri dış ticaret açığı yönünden irdeleyeceğim.
