Zaman kaybı olmayan 7 oyun

Çünkü ilkokuldan üniversiteye her dönemde, birçok farklı alanda derslerde ve genel olarak hayatta başarıyı artırabilecek birçok oyun var.

Bazı oyunlar özellikle ileri yaşlarda beynin bilişsel yeteneklerin korunması konusunda da yardımcı olabiliyor.

Bu özellikleri taşıdığını düşündüğüm birkaç oyunu; gazetecilik öğrencileri, iletişimcilik profesyonelleri ve akademisyenlerle oluşturduğumuz Yeni Medya İletişim Ağı'ndan gelen önerileri de listeye ekleyerek paylaşmak istedim:

1) Capitalism Lab

İlk olarak 1990’ların ortasında CD’de oynadığım Capitalism’in Harvard Business School dahil dünyanın önemli işletme bölümlerinde ders malzemesi olarak kullanıldığını sonradan öğrendim. Oyunda bir şirket kurup farklı alanlarda ürün ve faaliyetlerle rakipleri alt etmeye çalışıyorsunuz. Bu arada bilanço okuma, fiyatlama, tedarik zinciri, borsanın işleyişi gibi konuları farkında olmadan öğreniyorsunuz. Serinin son versiyonu olan Capitalism Lab’i tavsiye ederim. Çünkü ilk oyundaki bazı eksikleri tamamlıyor, örneğin artık teknolojiyi de şirketler için bir “gayrimaddi aktif” sayıyor ki böylece AR-GE’nin üründen bağımsız maddi bir değeri oluyor. Özellikle işletme öğrencileri oynayabilir. Bu oyunun alternatifi bence yok.

2) Command Ops 2

2010’da ilk oyunu çıkan bu seri de bugün yeterince tanınmıyor. Oysa askeri simülasyon alanında gelmiş geçmiş en gerçekçi oyun bu. İkinci Dünya Savaşı muharebelerini konu alan ve iki boyutlu bir harita üstünde geçen oyun sadece askeriyede değil, iletişimden takım çalışmasına, delegasyondan lojistiğe kadar hayatın birçok alanında insanın karşısına çıkacak kritik konuları yaşayarak öğretiyor. Command Ops 2, Steam üzerinden ücretsiz oynanabiliyor, ek paketleri ise ayrıca satılıyor. Bu oyunun gerçek zamanlı bir alternatifi yok ama sıra tabanlı bir klasik isterseniz “The Operational Art of War” var.

3) Kerbal Space Program

NASA’dakilerin bile oynadığı, fizik modelleme açısından o derece gerçekçi, ama aynı zamanda çok eğlenceli bir uzay simülasyonu. Geçen yıl Uluslararası Uzay İstasyonu’nda yapılan bir uzay yürüyüşünü hurriyet.com.tr’nin Facebook hesabından canlı yayınlarken bu oyundan da biraz bahsetmiştik ve yorumlardan gördüğümüz kadarıyla onlarca okurun ilgisini çekmişti. Oyun aslında herkesi mühendis olmaya özendiriyor. Bazıları SimpleRockets 2 diyebilir ama bence bu oyunun da gerçek bir alternatifi yok.

4) Minecraft - Uzamsal bilinç, mantık, problem çözme ve takım çalışması gibi becerileri geliştiriyor. Ayrıca bunu seven çocuğun “Minecraft ile Kodlama” gibi ek oyunlara da geçmesi muhtemel ki bu ebeveynler için daha da sevindirici. Aynı becerileri geliştirebilecek Human Fall Flat’i de bir deneyebilirsiniz.

5) Broken Sword - Aslında “point and click” tarzı birçok macera oyunu önerilebilir ama bir klasik olarak Broken Sword diyelim. Problem çözme becerilerinin yanı sıra altyazılı oynayanların yabancı dilini geliştirmesine de yardımcı oluyor.

6) Far Cry - FPS türündeki birçok aksiyon oyunu el-göz koordinasyonu becerisini güçlendiriyor. Cerrahlık, pilotluk vb. birçok meslekte bu becerinin hayati önemi var. Ben biraz milliyetçilik yapıp Yerli kardeşlerin eseri olan Far Cry serisini tavsiye edeyim.

7) This War of Mine - Öğrenmeyi ve aksiyonu bırakıp biraz da insani duygulara odaklanalım derseniz, savaşın vurduğu bir şehirde sivillerin çektiği acıları çarpıcı hikayelerle anlatan bu orijinal oyunu bir deneyin. Buna rağmen savaş kurbanlarıyla empati yapmayan biri herhalde insan olamaz.

Birkaç notla kapatalım:

Dünya Ekonomik Forumu'nun (WEF) 2022 yılına kadar önemini giderek artıracağını bildirdiği yetenekler şöyle: Analitik düşünme, yenilikçilik, aktif öğrenme, yaratıcılık, orijinallik, teknoloji tasarımı ve programlama, eleştirel düşünme ve analiz, karmaşık problem çözme, liderlik, duygusal zeka, akıl yürütme ve kavramsallaştırma, sistem analizi. Yani WEF'e göre yapay zekalı makinelerle insanın rekabet edebilmesi için gereken becerilerin neredeyse tamamı için oyunlar etkin bir eğitim aracı sunuyor. 

30 yılı aşkın süredir devam eden araştırmalara rağmen herhangi bir dijital oyunun “şiddete neden olduğuna” dair bir bilimsel kanıt yok, ama faydalarına dair çok sayıda delil var. Örneğin aksiyon oyunları oynayan cerrahlar gerçek hayatta ameliyatları yüzde 27 hızlı ve yüzde 37 daha az hatayla tamamlıyor. Çünkü bu oyunlar beynin bazı bölgelerinde korteks kalınlığını artırıyor ve beyin hücreleri arasındaki bağlantıları güçlendiriyor.

Başka araştırmalar oyunların isabetli karar verme konusunda insanı yüzde 25 hızlandırdığını, öfke kontrolünü kolaylaştırdığını, depresyonu engelleyebildiğini, çocuklarda “yüksek zeka faaliyetlerini” 1.75 kat artırdığını ve üç boyutlu nesneleri zihinde canlandırma becerisinde özellikle kadınlar için faydalı olduğunu gösteriyor

Şunu da belirtmek gerekir: Fiziksel dünyadaki etkileşimler elbette dijitalden çok daha etkili olma potansiyeline sahip ve oyunlar bilhassa çocukların gelişiminde bu etkiyi daha da artırır. Bu anlamda Yeni Medya İletişim Ağı üyeleri kutu oyunlara da dikkat çekti. Kağan Konçak Scrabble’ın kelime dağarcığı üzerindeki etkisini vurgularken Mustafa Orhun Çetin kutu oyunların insanı birçok yönden geliştirebileceğini yazdı.

Gazeteciler için (yeniden) eğitim

Geçen haftaki çağrım üzerine Türkiye’nin dört bir yanından genç gazeteciler neler yaptıklarını, çabalarını, başarılarını, hayal kırıklıklarını yazan mesajlar attı.

Farklı mecraları kapsaması ve ayrıca hem büyükşehir hem de taşradan bir fikir vermesi adına Muhammed Karabulut’un şu mesajını aktarmak istiyorum:

“Bu yıl Fırat Üniversitesi Radyo-TV-Sinema bölümünden mezun oldum. Dört yıl boyunca kendimi geliştirmek için hiç durmadım, sürekli proje ürettim, birçok kısa film yaptım (bir filmim ödül aldı). Bu sene Elazığ'ın ilk internet dizisini çektim, sıfır bütçeyle, kendi öğrenci harçlıklarımızla… Hani ‘Anadolu’da bu işler nasıl yürüyor’ demişsiniz ya, ben destek bulmak için kendimi paraladım, ama işin en komik olanı da bize kendi okulumuzun sürekli engeller çıkarmasıydı. Birçok kamu spotu reklam, özel haber yaptım. Bir tane haber sitesi kurduk ve aylarca o siteye kendi haberlerimizi yapıp durduk.15’e yakın yazarımız vardı, köşe yazısı yazıyorduk. Benim yazılarım da bayağı beğenilirdi kendi çevremde. Ama sonuç olarak yine Elazığ'da destek bulamadık ve bu işi de bırakmak zorunda kaldık. Okulda beni çoğu insan tanırdı, sürekli üreten biri olduğum ve iyi projeler ortaya koyduğum için. Kendimi sürekli geliştirdim.Ama gelin görün ki dört aydır İstanbul’da çalmadığım kapı kalmadı ve hiçbir TV kanalına veya setlere girme imkanı bulamadım. ‘CV bırak’ dediler sadece, ben de bıraktım ve sürekli bir umutla dönmelerini bekledim, ama dönmediler. Anadolu’da bu işi yapmak yürek ister, onu biliyordum da, büyük şehirlerde bu kadar adam yerine konmayacağımızı bilmiyordum.”

Karabulut her alanda ürettiğini söylüyor. Mesela yerel gazetelerde engellilerin sorunlarına odaklanan haberler yapmış, sanatsal bir kısa film çekmiş ve komedi dalında bir YouTube dizisi yayınlamışlar. Mesajında belki de en vahim kısım, okulundan yeterince destek alamadığını söylemesi.

Durum böyleyken genç iletişimciler (yeniden) eğitim için ne yapabilir?

Çevrimiçi imkanlar zaten malum ama Basın İlan Kurumu’nun “Yeni Nesil Gazetecilik” programı gibi fırsatlar da göz önünde bulundurulabilir.

Geçen hafta bir araya geldiğimiz BİK yetkililerinin aktardığı bilgiye göre KOSGEB’in de desteklediği bu program, ücretsiz gazetecilik eğitimlerinin yanı sıra, dokuz ay boyunca kursiyerlerin SGK ücretlerinin İŞKUR tarafından karşılanmasını da sağlıyor. Proje hakkında detaylı bilgiye www.bik.gov.tr ve www.yeninesilgazetecilik.com adresinden ulaşılabilir.