Kovanların dibinde kalan balla mısır ekmeği yapıyorlar

Macahel’in altı köyünden biri olan Maral’daki aile işletmesi Greenroof’ta kalıyorum. Ailenin büyük oğlu Selçuk Altın ile sohbet ederken “Balla yaptığınız bir şey yok mu hiç!” diye soruyorum. “Tapli mcadi yaparız ama şimdi zamanı değil” diyor. Kim bilir bir daha ne zaman geleceğim buralara, yüzümü kızartıp rica ediyorum Selçuk’un tüm gün mutfaktan çıkmayan annesi Hatice Hanım’dan. Kırmıyor sağ olsun, birkaç saat sonra nefis kokular yayılıyor etrafa. Tapli mcadi, ballı mısır ekmeği demek. Sağımlar bittikten sonra kovanların dibinde kalan sulanmış ballar, mısır ekmeğinin içine katılır, çayla birlikte tadına varılırmış. Anadolu’nun hemen her köşesinde eldeki malzemeyi değerlendirmeye yönelik bu tarz yemeklere rastlamak insana mutluluk veriyor, ufkunu açıyor. (Greenroof, (0533) 094 08 08)

Kalitesi floradan

Macahel’i ilk kez 12 yıl önce ziyaret etmiştim; yine merkezi olan Camili Köyü’nde, yine Kafkas ırkı arıların peşindeydim. Köyde her şeyi yerli yerinde ve hiçbir şeyi değişmemiş bulmak hoşuma gidiyor. Yine köyün içinden geçen sınır tellerine yürüyüp öte taraftaki Gürcü köylerine uzaktan bakıyorum. O zamanlar Artvinli işinsanı Ali Nihat Gökyiğit’in öncülük ettiği ve TEMA Vakfı’nın yürüttüğü bir projeydi. 12 yılda bölgedeki tüm arıcılar eğitilmiş, ürün verimleri arttırılmış, Kafkas ana arılar çoğaltılıp satılmaya başlamış. Şu anda TEMA bölgeden çekilmiş ama Gökyiğit’in kurduğu Macahel Arıcılık üreticilerle birlikte, onların haklarını koruyarak çalışmaya devam ediyor. Ballar, nektarın alındığı kaynağa ve elde edildiği bölgeye göre sınıflandırılır. Lezzet ve kaliteyi belirleyen esas faktör bunlardır. Balın elde edildiği bölgenin florasının karakteristiği onu diğer ballardan ayrıştırır. Ayrıca verim ve ürün karakteri açısından hayvancılıkta ırk saflığı da çok önemlidir. Macahel’in doğal izolasyonu sebebiyle buradaki uzun hortumlu ve nektarı daha derinden çekebilen Kafkas arılarının ırk saflığı korunmuş. Tüm bunlar Macahel bölgesinde üretilen balları daha özellikli kılıyor, özellikle de kestane balını. Arılar mevsimsel olarak ilk başta kestane çiçeklerinin, sonra da ıhlamur, karayemiş, ormangülü, akasya gibi bitkilerin nektarını topluyor. Bu sene fazla yağış olduğu için kestane çiçeklerinin nektarı, dolayısıyla da kestane balı üretimi az olmuş. Ama Macahel Vadi balı diye satılan ve içinde vadideki diğer bitkilerin karışımı olan, özellikle ıhlamurla karayemişin yoğun hissedildiği balın veriminin iyi olması sevindirici. Darısı gelecek sezonların başına...

Otingo Vadisi de özel

Macahel’in hemen arkasında kalan ve yine Borçka’ya bağlı Otingo Vadisi’nde ‘doğal bal ormanı’ var. Burası da Macahel gibi korunaklı bir bölge ve endemik bir floraya sahip. Bölgenin merkezi Balcı Köyü. Köy sakinleri kışın Borçka’da yaşıyor, bahar aylarında köylerine dönüyor. Hemen hepsinin dededen, babadan kalma kendi petekleri var. Fenni arıcılığın yanında neredeyse ulaşılmaz kayalıkların içinde karakovan arıcılığı da yapıyorlar hiç el değmemiş, insan geçmeyen yerlerde... Hal böyle olunca ürünün ne kadar özel olduğunu da anlatmaya gerek yok sanırım. Balcı Köyü’nden sipariş vermek isterseniz sadece bir irtibat numarası var: (0530) 225 01 18

Sütlü karalahana da var, tuzlu sütlaç da

Greenroof Hotel’in sahibesi Hatice Altın’ın ağzından Gürcistan Acara bölgesi ve Macahel yemekleri...

Lobia: Lobia Kafkas dilinde barbunya demek. Çok lezzetli bir sulu yemek olan lobia da barbunya ve taze, yeşil pırasa yapraklarıyla hazırlanıyor.

Lobia pxali: Barbunya, karalahana, ceviz, süt ve kişnişle yapılan bir sulu yemek. m Sa zcepeli: Tavuk, ceviz, sarımsak ve baharat çeşitleriyle hazırlanıyor. Bir çeşit çerkestavuğu.

Tapli mcadi: Ballı mısır ekmeği.

Nağbi mcadi: Kaymaklı mısır ekmeği.

Shekazmuli jave: Karalahana turşusu, kişniş, ceviz ve taze pırasayla servis ediliyor.

Czurvili: Taze turp yaprakları haşlanıp ceviz, kişniş, sarımsak ve koravo diye adlandırılan yoğunlaştırılmış erik ekşisiyle karıştırılıyor.

Xapi sa chamadi: Haşlanmış balkabağının sütle ezilip tuzlanmasıyla hazırlanan bir çeşit püre.

Pxali: Sütle pişirilen patatesli karalahana yemeği.

Zdiani: Üzerine bal ya da pekmez dökülerek yenen tuzlu sütlaç. Eskiden kesme erişteyle yapılırmış, pirinç bollaşınca pirinçle yapılmaya başlamış.

Camili’deki tek restoran

Macahel Dağ Evi bir otele bağlı olmadan hizmet veren hem Camili hem de çevre köylerdeki tek restoran. Bora Yavuz ve ailesi tarafından işletilen restoranın mutfağında hem anneleri hem de bir pide ustaları var. Ustanın yaptığı pidelerin hamuru da harçları da çok lezzetli. Eğer bir gün önceden haber verirseniz özellikle gruplar için özel bir Gürcü yemekleri sofrası hazırlıyorlar. Telefon: (0532) 760 22 09